جدا از اینکه رنگ سبز تأثیر شگفتی در روحیه و آرامش انسان دارد، همیشه وجود گل و گیاهانی در منازل و آپارتمان‌ها باعث جذاب شدن و زیباتر شدن دکوراسیون خانه میشود. گیاهان آپارتمانی با توجه به اینکه می‌توانند با نور کم و یا نور غیرمستقیم به رشد و حیات خود ادامه دهند، بعضاً خاصیت تصفیه کنندگی و پاک سازی هوا در برابر میکروب‌های مضر را هم نیز دارند، مانند پتوس و غیره.
پتوس از محبوب ترین گیاهان مناسب آپارتمان:
گیاه پتوس گیاهی جذاب و مقاوم است و رشد آن به راحتی انجام میشود. این گیاه، علاوه بر توانایی در تغییر فضای شما با رنگ جذاب خود، قادر است که در تصویه هوا نیز کمک نماید. علاوه بر این، آن ها رطوبت جو را افزایش می دهند و دی اکسید کربن را با اکسیژن جایگزین می کنند.
مهمترین منبع تامین آب کشاورزی، بارندگی است. برای اینکه بارندگی، بهترین بارندگی باشد و بتوان روی آن حساب کرد(به ویژه برای کشت دیم):
۱/مقدار بارندگی، به گونه ای باشد که برای تامین کمبود رطوبت، کافی باشد.
۲/فواصل بارش، آنقدر زیاد نباشد که گاه از کمبود رطوبت، صدمه ببیند.
۳/شدت آن، به نحوی باشد که بتواند در خاک نفوذ کند و به صورت رواناب هدر نرود.
بارندگی در ایران، توزیع زمانی و مکانی نامنظمی دارد. پس آبیاری در ایران، امری اجتناب ناپذیر است.
تاسیسات انتقال آب، به سه گروه تقسیم می شود:
۱/کانال های خاکی، ۲/کانال های پوشش دار، ۳/لوله
از معایب کانال های خاکی، تلفات و فرسایش می باشد. از مهم ترین مزایای کانال ها، ابعاد و حجم آن می باشد که باید طوری طراحی شود که زمانی که مزرعه، به حداکثر آب نیاز دارد، بتواند آن مقدار جریان را از خود عبور دهد.
لوله های تحت فشار:
تاسیسات انتقال آب، اگر لوله ای باشد، به آن لوله های تحت فشار، می گویند، که بر اساس این فشار، به دو دسته تقسیم می شوند: لوله های با فشار کم و لوله های با فشار زیاد.
لوله های با فشار کم، شامل لوله های سیمانی یا سفالی می شود و لوله های با فشار زیاد، شامل لوله هایی هستند که از موادی که در برابر فشار، مقاومت داشته باشند، ساخته می شود. مانند مواد پلاستیکی خیلی محکم یا بتن مسلح یا فولاد.
دلیل استفاده از لوله ها:
۱/جلوگیری از هدر رفت مساحت زیرکشت. ۲/در خاک های سبک، بسیار استفاده می شود.(چون تلفات زیاد است و آن خاک، استحکام برای پوشش را ندارد. ۳/در اراضی که پستی و بلندی زیادی داریم، می بایست از لوله ها استفاده شود.
اثرات سوء ناشی از آبیاری بی رویه:
۱/فرسایش
۲/شور و قلیایی شدن خاک
۳/غرقابی شدن یا باتلاقی شدن زمین های کشاورزی(در صورت بالا آمدن آب های سطحی)
۴/تخریب زمین های کشاورزی و اتلاف سرمایه و اتلاف آبی که با سرمایه تامین شده.
۵/تغییر در کیفیت آب های زیرزمینی و زیاد شدن املاح آن ها.
بیماری گیاهی گموز به نام های دیگری نظیر انگومک مرکبات، پوسیدگی فیتوفتورایی طوقه و ریشه نیز شناخته می شود.
علائم بیماری گموز مرکبات:
از علائم مهم بیماری گیاهی گموز مرکبات، ترشح صمغ در اطراف طوقه تا ارتفاع نیم متری از سطح خاک می باشد. پوست قسمت آلوده ممکن است بوی ماهی و یا ترشی بدهد. صمغ خارج شده ابتدا آبکی و بی رنگ است که پس از خشک شدن در هوای آزاد سخت شده و به رنگ خرمایی در می آید.
در مناطق مرطوب و پر باران، صمغ در اثر بارندگی حل و شسته شده، سپس پوسیدگی قهوه ای در طوقه و ریشه بوجود می آید. پوست تنه در این ناحیه به صورت ورقه های خشک و به طور عمودی از درخت جدا می شود. با فاسد شدن پوست در ناحیه طوقه، در جریان شیره پرورده اختلالاتی بروز کرده و ممکن است به طور کلی قطع شده و درخت از پا درآید.
موسیر، گیاهی است علفی و دائمی که ساقه آن، تا ارتفاع ۴۰ سانتی متر نیز می رسد. نام های محلی آن گنکه و موسلی است. این گیاه، بیشتر در ارتفاعات می روید. محصول موسیر، حاصل از قسمت زیر زمینی(غده زیرزمینی) بوده و از خانواده سوسن می باشد.
به کلیه حشرات و کنه ها که با تغذیه از برگ، گل، شاخه، ریشه، میوه و شیره گیاهی باعث ضعیف شدن گیاه و در نهایت باعث مرگ گیاه شود، آفات گیاهی گفته می شود.
شناسایی حشرات در گلخانه:
حشرات دارای بدن سه قسمتی هستند شامل: سر، سینه و شکم که مجزا از هم هستند. دارای یک جفت شاخک و سه جفت پا در ناحیه سینه هستند. معمولاً بالدار و تخمگذارند. دارای قطعات دهانی به صورت جونده، مکنده و لیسنده می باشند.
معرفی حشرات مفید برای کنترل آفات:
هر روز در مورد زیان بار بودن هر یک از روش های کنترل آفات تذکر هایی از طرف کارشناسان داده می شود این در حالی است که استفاده از روش کنترل آفات به صورت طبیعی می تواند به دلیل بیشترین میزان سازگاری با طبیعت از جمله ی روش های مفید و بدون خطر باشد.
مرکبات را میتوان در انواع خاک ها کاشت؛ یا این وجود در بعضی از اراضی سنگلاخی و باتلاقی و همچنین اراضی شور، بایستی از کاشت آن ها خوددادی کرد. بهترین خاک، برای کشت مرکبات، اراضی شنی-رسی و یا رسی-شنی هوموس دار، می باشد. اگر حاصل خیزی زمین کم باشد، با اضافه کردن کود شیمیایی و یا حیوانی و یا کود سبز، میتوان حاصل خیزی را بالا برد.
و اما گونه ها و ارقام مرکبات:
*پرتقال ها بر حسب مشخصات ظاهری و ترکیبات شیمیایی، به چهار دسته، تقسیم می شوند:
۱)ناف دار، ۲)رنگدار یا به زبان عامیانه توسرخ، ۳)گرد، ۴)غیراسیدی
برحسب زمان رسیدن به سه گروه: زودرس، میان رس و دیررس.
برحسب تعداد بذر به ارقام: ۱/بی بذر ۲/متوسط بذر ۳/پربذر تقسیم می شوند.
پرتقال گرد شامل ارقام زیر است:
هاملین، والنسیا، شاموتی، پارسون بران، سالوستیانا، مارس
پرتقال نافدار نیز شامل ارقام زیر است:
فراست ناول، واشنگتن ناول، تامسون ناول و پارنت ناول
پرتقال خونی:
مورو، سانگونلا، تاراکو، گراس سانگوئی
*نارنگی ها نیز بر اساس خصوصیات، به دو دسته ماندرین و تانجرین تقسیم میشوند. این خصوصیات عبارت اند از: پوست، کیفیت گوشت، آب میوه و رشد عمومی درخت.
گروه ماندرین: ساتسوما، کلمانتین، دورگ های نارنگی تانجلو، نارنگی تاندور و نارنگی کمپلکس و سایر دورگ ها مانند کینو، کارا، فورمنت، فیرچایت و ویلینک
گروه تانجرین: پونکن، کلئوپاترااتابکی و محلی ایرانی
*گریپ فروت گوشت قرمز: بلاش، شامپرک
گریپ فروت گوشت سفید: دانکن، مارش
*لیموترش: از متداول ترین ارقام محلی آن: اورکا و لیسون
*لیموشیرین: از گروه لایم های غیراسیدی است.
دیگر ارقام مرکبات نیز شامل: *نارنج، *نارنج سه برگ، *پوملو، *کامکوات را میتوان نام برد.
کامکوات ها میوه های ریزی به اندازه و شکل بیضی، مانند خرما دارند که بوته های کوچک و بیشتر تزیینی دارند.
وجین و سله‌شکنی به آن دسته از عملیات خاک‌ورزی گفته میشود که پس از بذرکاری انجام میشود. وجین و سله‌شکنی از مراحل داشت می‌باشند. هر دوی این عملیات، هم‌زمان به وسیلهٔ دستگاه وجین‌کن یا کولتیواتور انجام میشود.
وجین، از بین بردن علف‌هاى هرز به روش مکانیکى است. علف‌هاى هرز، رقیب گیاه در جذب غذا و استفاده از آب و نور و هوا هستند. به این دلیل کشاورزان به‌روش‌هاى گوناگون سعى مى‌کنند علف‌هاى هرز را از بین ببرند.
علم و فن آبیاری، هنر رساندن آب به پای گیاه است.
اهداف آبیاری:
ایجاد محیط مناسب تری برای رشد گیاهان، شامل خنک کردن خاک، اتمسفر و غیره
شست و شوی نمک ها از خاک
دادن برخی کودها و سموم دفع آفات که قابلیت انحلال در آب را دارند.
سست کردن و شکستن خاک سطحی (سله شکنی)
حفاظت از گیاهان در برابر سرمازدگی
نقش کاربردی آب در گیاهان:
حلال کلیه مواد مورد نیاز گیاه. بدون آب، هیچ ماده ای جذب گیاه نشده و انتقال نمی یابد. حتی گازهای اتمسفر!
هیچ ماده ای به اندازه آب وارد سلول گیاهی نمیشود که مواد مورد نیاز را به آن بدساند.
واکنش های آنزیمی گیاه، بدون حضور آب امکان ندارد.
بدون آب، فتوسنتز و غذاسازی گیاه متوقف شده و در نتیجه تولیدات گیاهی هم صورت نخواهد گرفت. آب حتی در تنفس گیاه هم نقش دارد.
بدون آب، سلول ها چروکیده، ساقه ها خمیده و تعرق گیاه نیز متوقف می شود که در نتیجه آن، رشد گیاه متوقف میشود.
آب باعث رقیق شدن شیره سلولی و محافظت گیاه، در شب های سرد میشود.
انتقال فلزات مفید در گیاه و در واقع کلات ها یا سکوسترون ها، فقط در حضور آب انجام می شود.
گویا شته ها در تمام باغچه ها دیده می شود. حشرات کوچک و نرمی که تقریبا تحت هر شرایطی زنده می مانند. شته ها به سرعت تکثیر شده و به همین دلیل پیش از تکثیر باید جمعیت آن ها را کنترل کنیم. در یک فصل چندین نسل از آن ها تولید می شود. خوشبختانه آن ها آرام حرکت کرده و کنترل شان آسان است.
شناسایی شته ها:
شته ها کوچک (شته بالغ نیم سانتی متر است) بوده و اغلب با چشم غیرمسلح قابل دید هستند. گونه های مختلف آن در رنگ های سفید، سیاه، قهوه ای، خاکستری، زرد، سبز روشن یا حتی صورتی، موجود هستند.
سُماق درختچه ایست کوهستانی که میوه های خوشه‌ای قرمز و یا قهوه ای رنگ دارد که پس از کوبیده شدن به عنوان چاشنی، همراه با غذاها مورد استفاده قرار میگیرد.
کاملیا ساینسیس، نام یک گونه از سرده کاملیا است. از برگهای این گیاه چای درست می‌کنند؛ نظیر چای سبز، چای سیاه، و چای سفید که همگی در بازار موجود است.
عامل بیماری سیاهک پنهان همانند نوع آشکار آن، نوعی قارچ بازیودومیست است که درون بذر را اشغال کرده و با خرد شدن بذر ریز گردهای سیاه رنگ قارچی پراکنده می شوند که عامل اصلی پراکنش بیماری هستند
به قرار دادن بذر در زیر پوششی از خاک به منظور سبز شدن بذر و قرار گرفتن گیاه در زمین کاشت، کاشت بذر گفته می شود. عمق کاشت، عبارت است از ضخامت لایه ای از خاک که روی بذر قرار می گیرد.
یک) در اولین زمان ممکن و بدون نظر گرفتن شرایط بازار، نسبت به برداشت محصول اقدام نمایید، تا درختان زمان کافی برای آماده شدن را، داشته باشند.
آخوندَک را به هر یک از حشرات راسته آخوندکان(Mantodea)، نسبت می دهند. آخوندک حشره‌ای است سبزفام، از نظر ظاهری شبیه به ملخ، باریک و کشیده با پاهای دراز، سر بزرگ و دو جفت بال، که هنگامی که آرام می‌ایستد،
لوبیا سبز گیاهی یکساله است از خانواده باقلائیان، که بسیار کم کالری بوده و فاقد چربی است. گونه‌های مختلف آن از نظر شکل بوته، طول و غلاف و تعداد دانه در غلاف و اندازه دانه با هم متفاوت می‌باشند؛
کنه ها متعلق به زیر رده Acari، بوده و به همراه رتیل ها و عنکبوت ها، رده Arachnida، را به وجود می آورند. کنه ها یکی از بزرگترین گروه بندپایان هستتد که به طور کلی به دو نوع گیاهی و جانوری تقسیم میشوند. موضوع ما کنه های گیاهی و بررسی مشکل آفرین ترین گونه های آن هاست.
راسته پروستیگماتا، از جمله مشکل آفرین ترین راسته های کنه ها است که به بررسی آن میپردازیم.
این راسته در برگیرنده برخی از مهمترین کنه های گیاهخوار است که به آنها (Plant feeding spider mite) یا کنه های تارتن اطلاق می شود. این کنه‌ها از گیاهان مختلف تغذیه می کنند و تعدادی از گونه های آنها از مهمترین آفات گیاهان به حساب می آیند.
راسته پروستیگماتا در برگیرنده سه خانواده مهم در روی گیاهان است که مشکل آفرین گونه های آن به شرح زیر است.
* کنه ی تارتن دو نقطه ای یکی از مهترین هاست که درختان زبان گنجشک، نارون، اقاقیا، توت زینتی، ارغوان، صنوبر، زیتون تلخ و انواع رز و همچنین گلهای زینتی مانند گل جعفری از میزبان های اصلی این آفت در فضای سبز محسوب می شوند. این آفت همچنین روى اغلب درختان میوه مخصوصا سیب فعالیت دارد و بر اثر تغذیه برگها گردآلود، خشک و تار عنکبوتى می شوند. تارهای ایجاد شده باعث جذب گرد و خاک به خود شده و دور نمای سبز برگ، به نمایی گرد و خاک گرفته تبدیل می شود.
این نوع کنه ها در بهار ابتدا بر روی علفهای هرز فعالیت دارند و با گرم شدن هوا به تدریج به روی پاجوش درختان و گیاه اصلی منتقل می شوند. در طول تابستان بر روی گیاه اصلی (درختان یا گل فصلی) فعالیت می کنند.
در همین زمان تخم خود را در پشت برگ ها و در لابلای پرز برگ و یا تارهای تنیده شده خود قرار می دهند. در شرایطی که هوا گرم شده و رطوبت سطحی گیاه کاهش یابد و گرد و غبار در سطح برگ زیاد شود، زیاد میشوند.
و اما راه های کنترل؛
در بین جانوران شکارگر این آفت میتوان از نوعی کنه شکارگر، بال توری ها و کفشدوزک بدون نقطه نام برد که در تراکم کم آفت، و خصوصا در گلخانه و محیط های بسته موثر می باشد.
از روشهای مبارزه زراعی نیز میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
1-استفاده از ارقام مقاوم به خصوص ارقامی که دارای برگهای ضخیم و چرمی تری باشند.
2- مبارزه با علفهای هرز و پاجوش زنی درختان در فصل بهار از روشهای کاهش تراکم آفت و تاخیر در خسارت می باشد.
3- آبیاری منظم و شستشوی گیاهان موجب کاهش خسارت می شود.
* یکی دیگر از گونه های مهم زیر رده Acari، کنه قرمز مرکبات است و یکی از آفات مهم مرکبات در ایران و نقاط مختلف جهان محسوب می شود.
کنه قرمز در اثر تغذیه از شیره ی برگ، میوه و شاخه های سبز به ارقام مختلف مرکبات خسارت رسانده و شدت آن روی برگها به مراتب بیشتر از خسارت روی میوه ها است. مانند سایر کنه های گیاهی، این آفت در درجه ی اول در سطح رویی برگهای بالغ (میوه و شاخه های جوان) تغذیه کرده و باعث ایجاد لکه های سفید قابل مشاهده، تخریب مزوفیل و در نهایت ریزش برگ ها می شود.
این کنه چند نسلی بوده و مناسب ترین زمان فعالیت این آفت اوایل بهار (هنگامیکه هوا از سردی رو به گرمی می رود) و اوایل پائیز (هنگامیکه هوا از گرمی رو به سردی می رود) می باشد که بیشترین تراکم را دارد. فعالیت کنه در هوای گرم و سرد بسیار کند و محدود می شود. جهت مبارزه با این آفت مبارزه زمستانه (روغن پاشی زمستانه به همراه کنه کشهای نیسورون و یا سمموم مشابه، بهترین راه است.)
* گونه بعدی تارتن ترکستانی نام دارد. این کنه دامنه میزبانی وسیعی همچون لوبیا، توت فرنگی، پنبه، بادمجان، سویا، نیشکر، آفتابگران، کرچک، شبدر، یونجه و برخی سبزیجات و گیاهان جالیزی از جمله گیاهان میزبان این کنه می باشند.
کنه زمستان را بصورت ماده های بالغ به رنگ نارنجی روشن در زیر پوسته های درختان آلوده و یا در داخل بقایای درختی و خاکهای سست می گذراند. در اوایل بهار پس از گرم شدن شرایط محیطی، کنه های زمستان گذران پناهگاه های خود را ترک کرده و در روی گیاه میزبان مستقر شده و فعالیت تغذیه خود را شروع می کنند.
گزارش شده آبیاری بارانی به خصوص در مزارع سیب زمینی و بادمجان، کنترل قابل قبولی بر جمعیت آفت داشته است. کاهش جمعیت این کنه با کاهش درجه حرارت و افزایش رطوبت نسبی و تقلیل تخم هایی که روزانه به وسیله کنه ماده گذاشته می شود انجام پذیر است. همچنین فعالیت دشمنان طبیعی آفت بویژه لارو و حشره کامل کفش دوزک های شکاری ( Stethorus Punctillum وGilvifrons) و همچنین کنه شکارگر (Phytoseiuls Persimis) در محیط گلخانه در کنترل جمعیت موثر هستند.
* کنه زرد سیب؛ فعالیت این کنه در مناطق کوهستانی نسبت به کنه تارتن دو نقطه ای و کنه اروپایی، بیشتر است.از جمله گیاهان میزبان این کنه میتوان به سیب، گلابی، گیلاس، مو و انجیر اشاره کرد.
کنه پس از استقرار در اطراف رگبرگ اصلی، از شیره سلولی تغذیه کرده و تارهایی می تند. برگ درختان مبتلا، پوشیده از تار و در تعداد زیاد آفت برگ ها زودتر از پاییز خزان کرده و روی محصول سال بعد هم اثر می گذارند.
و اما راه های کنترل؛
زراعی: آبیاری منظم باغ حتی در زمان اوج تراکم جمعیت کنه ها، درخت شادابی خود را حفظ کرده و ریزش برگ ها در آنها کمتر می شود. شخم عمیق بعد از خزان برگها با توجه به نحوه زمستان گذرانی، شخم و زیر و رو کردن خاک پای درختان، جمعیت فرم زمستان گذران را کاهش می دهد.
بیولوژیکی: از دشمنان طبیعی این آفت میتوان به کنه های شکارگر خانواده Phytoseiidae و کفشدوزک Stethorus gilvifrons اشاره کرد.
شیمیایی: در باغاتی که انبوهی جمعیت در اواسط تیر اتفاق می افتد می توان از کنه کش های مختلف استفاده کرد.
* کنه قهوه ای پابلند سیب؛ این کنه در تمام مناطق دنیا یافت می شود. کنه قهوه ای پا بلند سیب احتمالا در اغلب مناطق میوه خیز کشور شیوع دارد و خسارت این آفت به درختانی همچون گلابی، گیلاس، هلو، آلو، گیلاس ترش، گردو، شبدر، انگور، زردآلو و بادام وحشی گزارش شده است.
این کنه دیواره سلول های بافت پارانشیمی و اسفنجی را پاره کرده و مواد داخل سلول را می مکد. پس از تغذیه، هوا داخل سلول شده و باعث بالا رفتن میزان تبخیر می گردد. برگهای مورد حمله قهوه ای یا برنزی شده و در صورت بالا بودن انبوهی جمعیت و شدت خسارت برگها می ریزند.
برای مبارزه تلفیقی میتوان از روغن های زمستانه و بکارگیری دشمنان طبیعی بویژه تریپس شش نقطه ای در کاهش جمعیت آفت استفاده کرد.
* کنه قهوه ای گندم؛ خسارت این آفت بیشتر مربوط به مرحله پنجه زنی و قبل از ساقه رفتن می باشد و در این مراحل با تغذیه از برگهای گندم باعث ضعیف شدن بوته و کاهش تعداد پنجه می شود. این کنه نسبتا درشت بوده و با چشم غیر مسلح قابل دیدن است. دارای حرکات سریع بوده و با تکان دادن بوته ها حرکت می کنند. برگهای بوته در اثر تغذیه کنه ها زرد و روی سنبلچه ها لکه های رنگ پریده ای ایجاد می گردد. بوته های آلوده ضعیف و طول سنبله ها کوتاه است.
چون دوره فعالیت این آفت پاییز و زمستان است و در این موقع سال دشمنان طبیعی فعال نیستند به نظر می رسد اکثر دشمنان طبیعی این آفت از زیر رده کنه ها باشند که در این فصل سال جمعیت حداکثری دارند. با این وجود دو گونه عنکبوت، لارو یک گونه کفش دوزک و سنین مختلفی از یک گونه سن از خانواده Anthocoridae و کنه های شکارگر A.marginatus Wainestein و یک گونه تریپس از خانواده Thripidae به عنوان عامل کنترل کننده گزارش شده اند.
