ریشَک‌بال یا تریپس گندم،  با نام علمی Haplothrips Tritici، که «بال ریشک‌دار» نیز خوانده می‌شود، یکی از آفات مهم مکنده گندم است. حشره کامل این آفت از سایر ریشک‌بالان بزرگ‌تر و طول آن حدود ۲ میلی‌متر است.

رنگ عمومی بدن آن قهوه‌ای تیره یا سیاه یکنواخت، ساق و پنجه پاها و بند میانی شاخک‌ها به رنگ قهوه‌ای روشن است. پوره‌ها نیز زرد متمایل به قرمز هستند. در فصل بهار حشرات ریز قرمز رنگی در لابلای دانه های سبز خوشه گندم دیده می شوند که در واقع پوره های تریپس گندم هستند.  این حشره تابستان را به صورت پوره در عمق ۵ سانتیمتری و  را در عمق ۲۰ سانتیمتری خاک اطراف ریشه و طوقه گندم‌های سال قبل سپری می‌کند. در اواخر زمستان و اوایل بهار لاروهای زمستان‌گذران، به سطح خاک آمده و پس از مدتی حضور در کاه و کلش موجود در سطح مزرعه، روی علف‌های هرز دوره زندگی خود را کامل می‌کنند.

ریشک‌بال را بیشتر در لابه‌لای غلاف برگ، محل اتصال برگ به ساقه یا لابه‌لای خوشه‌ها می‌توان مشاهده کرد. ریشک‌بال، علاوه بر گندم به جو، چاودار، یولاف و برخی علف‌های هرز گیاهان نیز حمله می‌کند. با تشکیل خوشه‌های گندم جمعیت ریشک‌بال در روی آنها نیز افزایش یافته و با تغذیه از دانه‌های نرم موجب چروکیدگی و توقف رشد آنها می‌شود. علایم خسارت روی برگ به‌صورت پیچیدگی و ایجاد لکه‌های نقره‌ای ظاهر می‌شود. شخم عمیق تا ۹۰ درصد، این حشرات را که داخل خاک مزرعه زمستان‌گذرانی می‌کنند، ازبین می‌برد. از آنجایی که ظهور حشرات کامل و سپس لاروها هم‌زمان با برنامه مبارزه با سن گندم است، سمپاشی کشتزارها علیه سن گندم روی ریشک‌بال نیز مؤثر خواهد بود. در مناطقی که علیه سن گندم سمپاشی نمی‌شود، خسارت ریشک‌بال چشمگیر و از خسارت سن، قابل تفکیک نیست. 

مدیریت تلفیقی تریپس گندم:

ــ شخم پس از برداشت محصول، انهدام بقایای گیاهی و تناوب زراعی از روش های مناسب کنترل این آفت است. سمپاشی اختصاصی علیه آن ضروری نبوده و سمپاشی های متداول علیه پوره های سن گندم در  کاهش جمعیت آن موثر است.

بیماری لب شتری هلو یا پیچیدگی برگ هلو، یک بیماری قارچی است که عامل بیماری، قارچ Taphrina نام دارد. این قارچ در درختاتی مانند هلو، شلیل، زردآلو و بادام ایجاد بیماری میکند، اما بیشتر به لب شتری هلو معروف است.

زمستان گذرانی قارچ روی فلس جوانه ها، شاخه ها و سرشاخه های آلوده صورت گرفته، در بهار با بارش باران شسته شده و روی جوانه های برگ قرار می گیرد. با فراهم شدن محیط مساعد این قارچ جوانه زده و آلودگی شروع می شود.

اولین نشانه های این بیماری، در بهار به شکل لکه های زرد متمایل به قرمز روی برگ های در حال رشد بروز پیدا می کند. محل این لکه ها در برگ به تدریج ضخیم و چین خورده شده و در نهایت موجب پیچیدگی برگ می شود. بخش هایی از برگ در محل لکه ها چین دار، ترد و شکننده شده و ممکن است در سطح آنها لایه ای سفیدرنگ از اسپور( اندام زایشی قارچ) تشکیل شود.

 فاز دوم رشد اندامهای قارچی روی برگ‌ها تابستان و پاییز است. بیماری در مکان‌های سرد و مرطوب بیشتر از مکان‌های گرم وخشک وجود دارد.

و اما راه های کنترل و درمان؛

انتخاب پایه و پیوندک سالم و ارقام مقاوم

جمع آوری و از بین بردن شاخ و برگ های آلوده

سم پاشی های دوره ای به ویژه با قارچ کش های مسی با غلظت بالا

خانواده سولاناسه، یکی از خانواده های گیاهی است که مهمترین آن ها، فلفل، گوجه فرنگی، بادمجان، کدو، خیار، سیب زمینی و غیره را شامل میشود.

علایم بیماری لکه برگی باکتریایی سولاناسه، به صورت لکه‌هایی بر روی برگ، ساقه و میوه فلفل دلمه و فلفل کشیده و مابقی گیاهان این خانواده، ظاهر می‌گردد که در این بین، فلفل دلمه نسبت به فلفل کشیده از حساسیت بیشتری برخوردار است. علایم بیماری لکه برگی باکتریایی در ابتدا به صورت لکه‌های کوچک، نامنظم و آب‌سوخته در سطح زیرین برگ ظاهر می‌شود. با پیشرفت این بیماری، لکه‌ها بزرگتر شده و به رنگ قهوه‌ای تیره تا سیاه دیده می‌شوند. علاوه بر این، قسمت مرکزی لکه‌ها به رنگ قهوه‌ای مایل به زرد شده که با یک هاله نازک زرد رنگ احاطه شده است.

برگ‌هایی که شدت آلودگی در آنها زیاد می‌باشد به طور کامل زردرنگ شده و در محل لکه‌ها سوراخ‌هایی ایجاد می‌شود. بر روی ساقه نیز لکه‌های طولی و باریک به رنگ قهوهای روشن ایجاد میگردد. علایم این بیماری نیز روی میوه به صورت لکه‌های آب سوخته بوده که بعد از مدتی قهوه‌ای می‌شوند. این لکه‌ها سفت و برجسته و دارای شکاف بر روی میوه دیده میشوند.

عامل بیماری لکه برگی باکتریایی، روی بذر و درون بذر فعالیت دارد و بذر آلوده به عنوان منبع اصلی در انتقال این بیماری حتی برای مسافت‌های طولانی می‌باشد. این باکتری همچنین بر روی بقایای آلوده گیاهان زراعی، گیاهان ناخواسته و علف‌های هرز خانواده سولاناسه بقا خود را حفظ می‌کند.

واما راه های کنترل بیماری؛

استفاده از ارقام مقاوم

استفاده و کشت بذور گواهی شده و ضدعفونی شده

رعایت اصول مدیریتی و بهداشتی در مزرعه و تمیز کردن تجهیزات و ادوات کشاورزی

عدم ورود به مزرعه در زمان خیس بودن شاخ و برگ به علت تاثیر در گسترش بیماری

شخم بقایای گیاهی بلافاصله پس از برداشت

کنترل شیمیایی

باکتری Erwinia، عامل بیماری آتشک است. این باکتری روی میزبان‌های مختلف خانواده گلسرخیان (Rosaceae)، به ویژه درختان میوه دانه دار مانند گلابی، سیب، به، ازگیل، زالزالک، گلسرخ و … ایجاد بیماری می‌کند. البته اثرات این بیماری روی درخت سیب، به نسبت به و گلابی بسیار کمتر است. باکتری غالباً در تراوشات چسبناک سرشاخه‌ها، بافت‌های اطراف شانکرتنه‌های آلوده و روی سرشاخه‌ها زمستان گذرانی می‌کند. چرخه زندگی باکتری شامل دو فاز بهاره و زمستانه می‌باشد.

در بهار و مساعدشدن شرایط، باکتری عامل بیماری به سرعت تکثیر پیدا کرده و همراه با تراوشات چسبناک از منافذ گیاه به بیرون نشت می‌کند. حشرات، پرندگان، باد، باران و انسان در انتقال باکتری از درخت آلوده به درختان سالم نقش دارند. در میانحشرات زنبورها نقش مؤثری درانتقال عامل بیماری به شکوفه‌های سالم دارند. هرشکوفه آلوده خود به عنوان یک منبع آلوده‌کننده عمل میکند.

باکتری می‌تواند از طریق منافذ طبیعی گیاه، زخم‌های ناشی از شکستگی، هرس، ریزش برگ‌ها و… به داخل گیاه نفوذ پیدا کرده و به سرعت گیاه را مبتلا نماید.

در صورت ورود بیماری آتشک برای نخستین بار در یک منطقه، میزان خسارت بیماری طی سال‌های ابتدایی بسیار شدید خواهد بود. اما به تدریج و با از بین بردن شاخه های بیمار، کاهش می یابد.

آتشک مرگ سریع برگ، جوانه، شاخه و اندام گیاهی از آثار آن است. پیش از مرگ این اندام‌ها معمولاً نخست زردی (کلروز) و قهوه‌ای شدن در گیاه دیده می‌شود.

و اما راه های درمان:

انواع مقاوم به بیماری به تدریج جایگزین انواع حساس شوند.

از کاشت توأم چندین گیاه میزبان باکتری مانند سیب، به و گلابی در یک باغ خودداری شود.

مصرف کودهای ازته به حداقل برسد.

حساسیت به بیماری آتشک در خاک‌های اسیدی بیشتر است. توصیه می‌شودpH خاک‌ها در باغ‌های جدید قبل از کاشت نهال‌ها با افزودن آهک کنترل و تنظیم شود.

عملیات هرس می‌بایست تا حد امکان در فصل زمستان انجام گیرد.

ازانجام عملیات هرس در روزهای بارانی و مرطوب جداً خودداری شود.

با بازدید نهال‌ها، سرشاخه‌های درختان و گیاهان زینتی میزبان مانند رز، سعی شود بیماری در آلودگی‌های اولیه کشف و ریشه کن شود.

شاخه‌های هرس شده منبع مهم آلودگی هستند، لازم است این شاخه‌ها فوراً و بااحتیاط در خارج از باغ سوزانده شود.

آشنایی با آفت ساقه خوار انگور

انواع مختلفی از حشرات ساقه خوار وجود دارد که به انگور حمله می‌کنند. به‌طورکلی، فرم‌های بالغ، سوسک یا پروانه‌هایی هستند که تخم‌ها را در خاک و در نزدیکی یا روی خود درخت انگور می‌گذارند.

آشنایی با زنجرک انگور

زنجرک ها آفات بسیاری از محصولات زراعی هستند و ازآنجا که میزبان متنوع و زیادی دارند، ریشه‌کن کردن آن‌ها از تاکستان دشوار می‌باشد. زنجرک ها از طریق سوراخ کردن اپیدرم، از شیره سلولی تغذیه می‌کنند.

آشنایی با شته مو

این آفت شبیه به شته می‌باشد که در سراسر دنیا گسترش داشته است و آفت تخصصی درخت انگور می‌باشد.

در کلیه مناطق پرورش انگور ریشه، تنه، شاخه، برگ و میوه در معرض حمله احتمالی حشرات قرار دارد. اگرچه ممکن است گونه‌های خاصی از حشرات ایجادکننده خسارت در مناطق مختلف انگور متغیر باشد، اما در شکل و نوع خسارات آن‌ها شباهت قابل‌توجهی وجود دارد.

پروانه چوبخوار تقریبا در تمامی نقاط پسته‌خیز کشور خسارت اقتصادی وارد می‌کند. این آفت یک نسل در سال داشته و تنها میزبان آن پسته است

راه های جذب برگی روزنه ها و کوتیکول برگ هستند. روزنه ها در تبادلات گازی نقش دارند، اما در ورود برخی از عناصر به درون گیاه نیز موثرند. ترکیباتی مانند سولفیدها، آمونیاک، نیتریت ها و برخی عناصر دیگر از این طریق جذب میشوند. محلول پاشی روی گیاهان، که اصطلاحا تغذیه برگی نیز گفته میشود، در برخی موارد از مصرف عناصر در خاک بهتر و مفیدتر است.

در زمانی که شرایط خاک نامساعد باشد یا به علت بالا بودن PH خاک و یا آهکی بودن، کود مصرفی در خاک، برای گیاه غیر قابل استفاده است. مثلا سولفات آهن را در خاک های قلیایی نمیتوان مصرف کرد. پس بهترین روش در این حالت محلول پاشی است. علاوه بر این، برای برطرف کردن سریع علائم کمبود، در روی گیاه، روشی مطلوب است.

و اما محدودیت های محلول پاشی: همه عناصر را نمیتوان استفاده کرد؛ کل نیاز گیاه را نمی توان‌ تامین کرد. برای مثال کود اوره را میتوان از طریق محلول پاشی به گیاه اضافه کرد ولی کود های فسفر و پتاسیم، در محلول پاشی استفاده نمیشوند. معمولا عناصر کم مصرف در محلول پاشی استفاده می گردند. 

غلظت عناصر غذایی که محلول پاشی میشوند نیز نکته قابل توجهی است؛ زیرا در غلظت های زیاد گیاه به اصطلاح میسوزد. معمولا غلظت مناسب را یک تا دو در هزار در نظر میگیرند.

الف) روش جنسی(بذر):

افزایش به وسیله بذر؛ مانند گیاهان یکساله، دوساله و بسیاری از گیاهان چندساله‌.

سیستم های کشت آزمایشگاهی؛ کشت گرده و میکروسپور، کشت تخمک مانند میخک، کشت هاگ مانند سرخش و....

ب) روش غیرجنسی:

افزایش به وسیله قلمه (تیل):

قلمه ساقه؛ شامل قلمه چوب سخت؛ مانند انجیر، انگور، گل سرخ، بید، سپیدار و غیره

قلمه چوب نیمه سخت؛ مانند لیمو، کاملیا، خاس و آزاله

قلمه چوب نرم؛ یاس خوشه ای، یاس زرد

قلمه علفی؛ شمعدانی، حسن یوسف و داوودی

قلمه برگ؛ بگونیارکس، برگیا، سانسوریا، بنفشه آفریقایی و اکثر گیاهان آپارتمانی

قلمه جوانه برگ؛ سیاه توت و ادریسی

قلمه ریشه؛ مانند تمشک قرمز و فلوکس

افزایش به وسیله پیوند:

پیوند روی ریشه مانند سیب و گلابی

پیوند روی پاهنگ یا طوقه مانند گردوی ایرانی و درختان همیشه سبز

پیوند روی شاخه که برای اکثر درختان میوه انجام میشود.

پیوند مجاورتی مانند درخت انبه

افزایش به وسیله خوابانیدن روی زمین یا زیر خاک بدون جداکردن از گیاه مادری:

خوابانیدن انتهای شاخه ویا ساقه؛  مانند سیاه توت رونده و تمشک سیاه

خوابانیدن یک ساقه در شیارهایی کنار هم مانند سیب و گلابی و گیلاس

افزایش به وسیله ساقه رونده؛ مانند توت فرنگی

افزایش به وسیله پاجوش؛ مانند تمشک قرمز و سیاه توت

افزودن به وسیله پیاز و سوخ؛ مانند سنبل، سوسن، نرگس و لاله

تقسیم مانند ساقه زیرزمینی مانند زنبق و اختر

مینوز حشره‌ ای است که در مناطق گرمسیر و در تمام فصل‌های سال فعالیت دارد. حشرات کامل تخم‌های خود را در سطح زیرین برگ و در داخل پارانشیم قرار می‌دهند.

لطفا به منظور خودداری از خرید ورمی کمپوست تقلبی به جای اصل به نکات زیر توجه فرمایید:

یک) ورمی کمپوست اصلی حتما باید از دستگاه گوارش کرم خاکی عبور کرده باشد.

آفتاب سوختگی بیشتر در مناطق جنوب کشور رخ می دهد. هنگامی که اجزای یک گیاه، به مدت طولانی در معرض نور آفتاب قرار بگیرند، بخش های نرم تر گیاه، میتوانند آسیب ببینند‌.

ریحان نام گیاهی یک‌ساله از تیرهٔ نعناعیان است که آن را در فارسی شاهِسپَرَم و نازبو نیز گفته‌اند.

سفیدک سطحی، یکی از انواع بیماری‌های درختان است. این نوع بیماری در اثر نوعی قارچ ایجاد می‌شود. بیماری از یک نقطه آغاز شده و به تدریج به تمام گیاه سرایت کرده و گسترش می‌یابد.

آفت سوسک چوبخوار قادر است درختانی که دچار کمبود مواد غذایی هستند را از دور تشخیص دهد؛

انار یکی از محصولات مهم ایران است و یکی از آفات مهم آن که خسارات زیادی نیز به این محصول وارد می‌سازد، شته سبز است. این نوع شته فقط روی درختان انار فعالیت دارد