بیماری زنگ زرد گندم، یکی از مهمترین بیماری های گندم در دنیا و در ایران به شمار رفته و در سال های شیوع، خسارت سنگینی را موجب می شود. این بیماری، در حال حاضر در بیشتر مناطق گندم خیز کشور شیوع دارد.

علائم بیماری:

علائم این بیماری، در روی برگ های جوان به صورت جوش یا تاول هایی به رنگ زرد مایل به نارنجی ظاهر شده، سپس این جوش ها به هم پیوسته و نوارهایی در امتداد رگبرگ ها در هر دو سطح برگ نمایان می شود. 

هر یک از جوش های روی برگ حاوی هزاران هاگ یا اوردیوسپور بهاره است که فعالترین شکل تکثیر قارچ عامل بیماری بوده و باعث توسعه بیماری در فصل رشد گندم در مزارع و همچنین انتقال بیماری از سالی به سال دیگر می باشد.

در ارقام حساس در حالت آلودگی های شدید علاوه بر برگ، سایر اندام های هوایی گیاه اعم از سنبله، ریشک، غلاف برگ و ساقه نیز ممکن است مورد حمله بیماری قرار گیرد.

کنترل بیماری:

یک) استفاده از ارقام مقاوم و متحمل

دو) استفاده از اصول صحیح زراعی:

کنترل صحیح و اصولی علفهای هرز خانواده گندمیان، بویژه علفهای هرزی که به عنوان منابع اولیه آلودگی و میزبان‌های تابستان گذران و زمستان گذران عامل بیماری شناخته شده‌اند، نقش مهمی در کاهش زنگ زرد گندم خواهد داشت. همچنین بهینه سازی مسائل تغذیه‌ای گیاه گندم نیز می‌تواند، در کنترل بیماری موثر واقع گردد. بطور کلی اعمال مدیریت مزرعه نه تنها در کنترل این بیماری، بلکه در مورد سایر بیماریهای مهم گندم نیز دارای اهمیت بسیار زیادی است.

سه) مبارزه شیمیایی

نخل شامل حدود ۱۵۰۰ رقم در سرتاسر جهان است که حدود ۴۰۰ رقم آن از ایران گزارش شده است. کاشت نخل به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک، دارای ارزش اقتصادی و اجتماعی شناخته شده است.‌

کمبود عناصر غذایی در درختان خرمالو سبب کمرنگ شدن برگ ها و کوتاه شدن شاخه های تازه تولید شده می شود. رشد شاخساره کمتر از ۳۰ سانتیمتر در سال، نشان دهنده نیاز کودی درختان است.

آفت مورچه:

خسارت مورچه در باغات انجیر به دو طریق می باشد:

مهمتریــن مشــکلی که امنیت غذایی کشــور و جهان را تهدیــد میکند، کمبود منابع آب مناســب اســت.

سوسک سیاه گندم یکی از آفات مهم گندم، جو و چاودار می باشد. لاروها، سفید رنگ و سر و قفسه سینه خرمایی رنگ و روی هر یک از حلقه های آن یک لکه قهوه ای وجود دارد

استان فارس مقام اول تولید انگور در سطح کشور را داراست. معمولا انگورهای کشت شده در ایران به جنس ویتیس و گونه وینیفرا تعلق دارند.

شب پره مینوز گوجه فرنگی، علاوه بر گوجه، به سیب زمینی، تاتوره و دیگر علف های هرز خانواده سولاناسه حمله می کند. قدرت تکثیر بالای آن، این پروانه را به مقاوم ترین حشرات نسبت به آفت کش ها تبدیل کروه است.

زمستان را به صورت تخم، شفیره و یا پروانه های بالغ در مزرعه سپری می کند. و در گلخانه نیز به تمامی حالت های ممکن پیدا می شود. این حشره، به تمام مراحل رشدی گوجه (جوانه های انتهایی، برگچه های نازک، ساقه، گل ها و میوه های سبز) خسارت وارد می کند.

لاروها از بافت مزوفیل تغذیه می کنند و مسیر آن ها به صورت لکه های نامنظم روی برگ ها درمی آید. لاروها معمولا برگ ها و ساقه ها را ترجیح می دهند البته ممکن است به زیر تاج میوه و درون میوه نیز نفوذ کنند. میوه ها به صورت جدا نیز روی بوته ها مورد حمله حشره بالغ نیز قرار می گیرند. دالان های تغذیه ای درون میوه نیز، محلی برای ورود عوامل بیماری زای ثانویه و باعث لهیدگی و فساد میوه می شوند. پس خسارت این آفت به دو صورت مستقیم یعنی با کاهش فتوسنتز برگ ها و کاهش محصول، و به صورت غیر مستقیم یعنی ورود عوامل بیماری زای دیگر مانند قارچ ها و باکتری ها، و در نتیجه لهیدگی محصول است.‌ در سیب زمینی فقط به اندام های هوایی آسیب میزند و نمیتواند وارد ریشه و غده های زیر زمینی آن شود.

در صورتی که این حشره کنترل نشود، خسارت آن به صد در صد نیز می رسد. برای ردیابی این حشره می توان مشاهده مستقیم علائم گفته شده و فضولات قهوه ای رنگ لاروها و یا تله های فرمونی استفاده کرد.

روش های کنترل زراعی:

- نصب توری ضد حشره و درب های دوتایی ورودی به گلخانه جهت جلوگیری از ورود حشرات بالغ به گلخانه

- حذف کامل بقایای گیاهی و به ویژه علف های هرز خانواده سولاناسه پس از برداشت محصولات

- یخ آب زمستانه در مزارع گوجه فرنگی

- کوددهی و آبیاری کافی در فصل رشد

- اجرای تناوب زراعی مناسب و رعایت یک دوره بدون میزبان این آفت در مزارع

- آفتاب دهی خاک گلخانه های گوجه فرنگی در ماه های گرم سال به مدت ۴ تا ۵ هفته

- استفاده از نشاهای سالم‌

- از دیگر روش های کنترل می توان به استفاده تله ها اشاره کرد. مانند تله های فرمونی و استفاده از آن ها به ویژه در نقاط حساس گلخانه جهت کاهش تعداد حشرات بالغ

- هم چنین استفاده از تله های ترکیبی تشتی-نوری و هم چنین تله های نواری چسبناک

روش هاق کنترل بیولوژیک:

- محلول پاشی با حشره کش میکروبی مطابق دستورالعمل فنی - برچسب برای کنترل لاروهای سن پایین

- در صورت امکان رهاسازی سن های شکارگر و زنبورهای پارازیتوئید

- کاشت گیاهان جلب کننده عوامل بیولوژیک مثل کدوحلوایی در اطراف مزارع

در صورت ناکافی بودن عوامل ذکر شده می توان از روش های شیمیایی جهت کنترل این آفت استفاده کرد. باید از سموم توصیه شده توسط سازمان حفظ نباتات استفاده کرد، تا عوامل بیولوژیک ضد این آفت و هم چنین حشرات گرده افشان نیز از بین نروند. و هم چنین این حشرات نیز به سموم کشاورزی مقاوم نگردند تا مشکل ساز شوند.

مقدمه: 

انجیر (Ficus carica) گیاهی از خانوادهMoraceae که گل های نر و ماده آن جدا از هم و به صورت فشرده در روی قسمت های داخلی محور گل آذین واقع شده اند.درخت انجیر از گیاهان خزان دار نیمه گرمسیری است که زمستان های ملایم همراه با بارندگی‌های پراکنده و تابستان های گرم را ترجیح می دهد. ویژگی های خاص درخت انجیر و مقاومت آن در مقابل بعضی عوامل نامساعد محیطی مخصوصاً شوری خاک باعث شده که این درخت باارزش به طیف وسیعی از شرایط آب و هوایی و خاکی سازگار باشد.

موطن اصلی درخت انجیر اروپا، آسیا، آفریقا و نواحی مدیترانه بوده و به همین جهت آن را جزء میوه های نیمه گرمسیری طبقه بندی کرده اند. ایران اولین تولیدکننده انجیر خشک دنیاست.

مراحل کاشت انجیر دیم:

الف- نیاز های اکولوژیک درخت انجیر:

۱- درجه حرارت: انجیر در درجه حرارت ۳۵-۲۵ درجه سانتیگراد به خوبی رشد می‌کند ولی درجه حرارت بالای ۴۲ درجه سانتیگراد کیفیت میوه را کاهش می‌دهد. انجیر در مقابل سرما در دوره جوانی حساس است. درختان جوان در سرمای ۳- درجه سانتیگراد در ماه‌های آذر و دی آسیب می‌بینند و در درجه حرارت ۹- درجه سانتیگراد از بین می روند. تنه درخت حرارت ۱۰- درجه سانتیگراد را تحمل می‌کند و قدرت رویش دوباره پس از آسیب دارد. 

۲- باران: 

- وقوع بارندگی در فصل گرده افشانی(خرداد، تیر) و زمان برداشت میوه عامل زیان به شمار می‌رود. 

- میزان بارندگی برای کشت انجیر ۴۰۰-۳۰۰ میلی متر در سال با پراکنش مناسب ایده آل است. امکان کشت انجیر در مناطقی که دارای متوسط بارندگی سالیانه ۳۰۰-۲۷۰ میلی متر است وجود دارد.

۳- ارتفاع از سطح دریا: انجیر در نقاط پست از حاشیه دریا تا ارتفاع ۱۸۰۰ متر محصول با کیفیت و کمیت مطلوب تولید می کند.

۴- طول و عرض جغرافیایی: مناطقی که طول جغرافیایی ۶۲-۴۸ درجه شرقی و عرض جغرافیایی ۳۵-۲۵ درجه شمالی قرار دارند.

۵- آب: انجیر جزء گیاهان با مقاومت متوسط نسبت به شوری خاک می باشد. به طوریکه ۶-۴ EC میلی موس بر سانتی متر را تحمل می‌کند. با توجه به اینکه درختان انجیر دیم آبیاری نمی شوند بنابراین EC آب مهم نمی باشد.

۶- خاک: از لحاظ شرایط خاک، درختان انجیر به روی دامنه وسیع از خاک های شنی تا رسی با PH ۶٫۷-۸ رشد می‌کند. بهترین خاک برای کشت انجیر، لیمونی است.

ب- مراحل احداث باغ انجیر: مطالعات مقدماتی شامل بررسی آب و هوای منطقه، خاک، آب و سرمایه مورد نیاز

- انتخاب رقم: سازگاری با شرایط آب و هوای منطقه با عملکرد بالا، مقاومت یا تحمل در برابر شرایط نامساعد خاک، آب، تعیین نوع مصرف، زمان رسیدن محصول و عرضه به بازار مصرف و اقتصادی نبودن قیمت محصول از نکات بسیار مهم در انتخاب رقم برای کاشت است.

۱- تهیه بستر کشت: آماده سازی زمین شامل: تسطیح، تراز بندی در اراضی شیب دار، حفر گودال، ایجاد تشتک

۲- ابعاد گودال ها: طول و عرض حدود ۸۰-۷۰ سانتی متر. ابعاد گودال های کاشت بستگی به بافت خاک و اندازه نهال دارد و به طور کلی ابعاد گودال ها ۱٫۵*۱ می باشد.

۳- فاصله کاشت: فاصله کاشت در انجیر دیم با احتساب ۱۰۰ اصله نهال ۱۰*۱۰ می باشد.

۴- نحوه کاشت: انجیر دیم گودال هایی به عمق ۱٫۵-۱ متر با طول و عرض ۸۰-۷۰ سانتی متر حفر نموده و قلمه هایی که دارای طول ۸۰-۷۰ سانتی متر و قطر ۴-۲ سانتی متر می باشد کاشته می شوند. ابتدا ته گودال را چند سانتی متر خاک سطحی ریخته و سپس قلمه ها را به صورت عمودی و مورب در داخل گودال قرار داده و روی آن خاک می ریزند. در انجیر دیم باید سطح گودال از سطح زمین پایین تر و آبگیرتر باشد.

۵- زمان کاشت: زمان کاشت از اوایل اسفند تا نیمه اول فروردین ماه می باشد.

۶- نگهداری از نهال ها: در انجیر دیم نهال ها باید در مقابل شرایط نامناسب محیطی (گرما و با دمای گرم و سرما در فصل زمستان ) و خسارت برخی از آفات نظیر موش حفاظت شوند. برای این کار دور قلمه ها را با سنگ پوشانیده و حتی منفذها را با ریختن خاک می گیرند.

مراحل داشت باغ انجیر:

الف- برای تشکیل شکل درخت آن را هرس فرمی می نامند.

ب- هرس بهره برداری

الف- هرس فرمی: ۱- تشکیل درخت به شکل بوته ۲- تشکیل درخت به شکل پابلند

ب- هرس بهره برداری:

 ۱- هرس سبز: برای جلوگیری از چند تنه شدن درختان برخی از پاجوش ها را حذف می کنند. این عمل در شهریور ماه صورت می گیرد.

۲- هرس پاییزه: در این نوع هرس از ۲ تا ۳ شاخه ای که روی شاخه سال قبل باقی مانده و محصول پاییزه داده است یکی را که نزدیک شاخه اصلی یا تنه درخت است، نگه داشته و بقیه را حذف می کنند. 

ج- زمان و دفعات گرده افشانی باغات: انجیر ازمیر نیاز به گرده افشانی داشته و در صورتی که این عمل انجام نشود میوه ها قبل از رسیدن می ریزند. عمل گرده افشانی به صورت مصنوعی و به وسیله انسان صورت می گیرد. در فاصله زمانی اواسط خرداد تا اواسط تیرماه انجام می‌گیرد. تعداد دفعات گرده افشانی(بر دادن) ۲ تا ۳ نوبت و به فاصله ۱۰-۷ روز می باشد. باغداران پس از چیدن و یا خرید بر انجیر آن ها را درون قوطی هایی که به درخت آویزان شده، می ریزند. پس از مدت بسیار کمی زنبورها (بلاستوفاگا) از میوه بر خارج شده و وارد میوه های تلقیح نشده می شوند و عمل تلقیح انجام می شود. 

د- مرمت و بهسازی آبگیر های اطراف درختان انجیر دیم: این عمل باعث می شود که در زمان بارش باران جریان آب به طرف درخت به راحتی صورت گیرد. 

ه- بهار کنی (سله شکنی) اطراف درختان انجیر: این عمل دارای مزایای زیر می باشد:

- سبب تهویه خاک می شود.

- علف های هرز را از بین می برد.

- مقدار جذب و نگهداری آب بیشتر می شود.

- لارو حشرات مخصوصاً کرم شاخه‌ خوار انجیر در معرض آفتاب قرار گرفته و از بین می روند.

و- شخم: شخم زنی بین ردیف ها در بهار (اردیبهشت ماه) انجام می گیرد.

مراحل برداشت انجیر دیم:

۱- زمان برداشت: انجیر دیم از اوایل مرداد ماه شروع به رسیدن می کند و برداشت محصول انجیر از نیمه دوم مرداد تا اواسط مهر ماه به طول می انجامد. انجیر سبز که به صورت خشک برداشت می شود و معمولاً بر روی درخت نگه داشته می شود تا خشک شود و پس از خشک شدن ریزش می کنند و باغداران هفته ای یکبار اقدام به جمع آوری انجیر از زیر درختان نموده و سپس در محلی به نام اشپنگ ریخته تا خشک شوند. مدت زمانی که انجیر در اشپنگ می ماند بسته به میزان رطوبت انجیر برداشت شده معمولاً ۴-۳ روز می باشد که در این مدت انجیرها در معرض آفتاب قرار داشته تا کاملاً خشک شوند و رنگ آن ها روشن تر می شود. طول مدت برداشت ۴۵ روز می باشد.

۲- وسایل و نحوه برداشت: در این روش برداشت میوه انجیر به تدریج به روی خاک ریزش می کند که به طور مستقیم با خاک و خاشاک تماس پیدا می‌کند. در این خصوص طرحی پیش بینی شده است تا جمع آوری محصول با پهن کردن چادرهایی در زیر درختان انجام می شود به طوریکه میوه با خاک و خاشاک تماس پیدا نکند و از طرفی این روش باعث تسریع در امر برداشت می شود. لازم به ذکر است که استفاده از دستکش و روپوش برای کارگران و سبدهای پلاستیکی برای حمل محصول از محل مختلف باغ به محل خشک کردن پیشنهاد می شود. استفاده از توری های فلزی گالوانیزه نیمه متحرک در محل اشپنگ به جای اینکه محصول در کف اشپنگ که معمولاً سیمانی یا موزاییک فرش شده ریخته شود، به روی این توری ها در معرض نور خورشید قرار گیرد تا تولید محصول به طریقه بهداشتی به بازار مصرف عرضه شود.

علائم اولیه سفیدک داخلی شمام به صورت لکه های کلروتیک کوچک در برگهای پایینی و سپس در برگهای جوان، حاشیه لکه ها نامنظم، زمانی که سطح برگ برای مدت طولانی مرطوب باشد،

یکی از مشکلاتی که باعث کاهش محصولات و حتی خسارت مالی به کشاورزان می شود، انتخاب نادرست زمان کشت محصولات زراعی است. هم چنین انتخاب رقم نامناسب آن محصول نیز، باعث بروز مشکلاتی می شود. اگر به طور علمی بدانیم کدام محصول را در چه ماهی، در چه شهری و با چه رقمی کشت کنیم؛ محصول پربار تر، آفات و بیماری های کمتر، سود بیشتر و مشکلات کمتری در کشاورزی خود خواهیم داشت. در کلیپ زیر محصولات قابل کشت و ارقام پیشنهادی در فروردین ماه استان فارس را ملاحظه فرمایید.

بیماری شاخه زرد یا میوه سبز، یکی از بیماریهای مهم و خطرناک صنعت مرکبات در سالهای اخیر، به ویژه در مناطق اصلی مرکبات خیز دنیا می باشد. تاکنون خسارت زیادی به اغلب ارقام تجاری مرکبات مانند پرتقال، نارنگی و دورگهای آن، لمون، گریپ فروت و نارنج وارد نموده است. در عمل همه گونه ها و ارقام مرکبات بدون توجه به نوع پایه آنها به این بیماری حساسند و علائم زردی، ضعف و زوال در آنها پدیدار می گردد و نهایتاً منجر به مرگ و زوال میشود. خسارت این بیماری عمدتاً به صورت سرخشکیدگی و زوال، کاهش شدید محصول و مرگ درختان میزبان میباشد.

عامل بیماری:

عامل بیماری نوعی باکتری گرم منفی مستقر در آوندهای آبکشی است بیماری میوه سبز مرکبات توسط یک باکتری به نام لیبروباکتر ایجاد میشود. این بیماری، هم چنین از طریق پیوندک آلوده نیز انتقال می یابد‌.

انتقال بیماری:

این بیماری به راحتی توسط دو گونه پسیل مرکبات با نامهای پسیل آسیایی Diaphorina citri و پسیل آفریقایی Trioza erytreae و پیوندک آلوده منتقل میشود. پسیل ها حشرات کوچک، به اندازه شته و دارای تکثیر زیاد هستند که روی سرشاخه های جوان، زندگی می کنند‌. این آفت، ضمن تغذیه از شیره گیاهی، بزاق سمی خود را وارد بافت گیاهی می کند. به همین دلیل است که برگ های تغذیه شده توسط حشره، پیچیده می شود. 

علائم:

علائم این بیماری که در آسیا توسط Candidatus Liberibacter asiaticus ایجاد میشود بسیار متنوع است. اولین علامت، بیماری، زردی یک یا چند سرشاخه ی جوان در درختان مرکبات بوده که وجه تسمیه نامگذاری این بیماری میباشد. سپس سایر سرشاخه ها را نیز در برمی گیرد و با توسعه بیماری موجب مرگ سرشاخه ها میشود. نهال های جوان آلوده، زردی عمومی و کوتولگی را نشان میدهند.

درختان جوانی که به بیماری میوه سبز مبتلا می شوند، بار نمیدهند. درختان بارده که به این بیماری ابتلا پیدا می کنند، نیز بعد از ابتلا خیلی زود از دست میروند و در صورتی که با عوامل دیگر بیماریزا مانند فیتوفتورا همراه شود، موجب زوال درختان مرکبات میشود. 

یکی از نشانه های مشخص بیماری در برگهای آلوده، کلروز رگبرگی یا ابلقی شدن به صورت لکه های زرد، تا سبز رنگ بدون مرز مشخص میباشد. این لکه ها به صورت نامتقارن در دو طرف رگبرگ اصلی ظاهر میشوند، که آن را با سایر لکه برگی های ناشی از کمبود عناصر غذایی مانند روی و منگنز متمایز میسازد. رگبرگهای آلوده ممکن است زرد شده و یا به صورت چوب پنبه ای، ضخیم و خشک مشاهده شوند. با پیشرفت بیماری، برگهای آلوده زرد شده و از درخت میریزند. برگهای جدید کوچک بوده و در پاره ای از موارد علائم کمبود

مواد غذایی را نشان میدهند.

میوه های شاخه های آلوده معمولا کوچکتر، نامتقارن و بدشکل بوده و بذرها نیز عقیم، تیره رنگ و چروکیده میشوند. میوه های آلوده روی درخت، کوچک، سخت و کم آب بوده و رنگ غیرطبیعی و غیر یکنواخت میگیرند به طوریکه دم میوه رنگ گرفته و گلگاه سبز باقی میماند، در حالی که در میوه های طبیعی رنگ پذیری از قسمت گلگاه صورت میگیرد. میوه‌های آلوده تلخ، ترش و درصد بریکس آنها کاهش مییابد. میوه های شاخه های آلوده ریزش پیدا کرده و منجر به کاهش تولید و عملکرد میشود. همچنین گلدهی درختان بالغ کاهش یافته و این درختان خیلی زود غیرمثمر میشوند و حتی ممکن است گلدهی خارج از فصل اتفاق افتد.

روش زراعی مبارزه:

ریشه کن کردن و سوزاندن سریع درختان آلوده به عامل بیماری گرینینگ

تولید نهال‌های سالم از نهالستان های عاری از آلودگی در زیر پوشش‌های ضدحشره و تحت نظارت کارشناسان صورت گیرد.

از انتقال هرگونه مواد گیاهی شامل پیوندک و نهال از مناطق آلوده به استانهای مجاور ممانعت به عمل آید.

از بین بردن علفهای هرز باغات که بعضی از اینها میزبان‌های ناقلین میباشند.

کنترل شیمیایی:

 با استفاده از حشره کشهای سیستمیک و غیرسیستمیک برای کاهش جمعیت پسیل ناقل بر اساس اصول یاد شده.

 روش بیولوژیکی:

مبارزه بیولوژیک با ناقل بیماری با استفاده از دشمنان طبیعی مانند زنبور پارازیتویید و همچنین کفشدوزک های شکارگر که یکی دیگر از دشمنان طبیعی پسیل به شمار‌ می آید.

از آبیاری بیش از حد درختان میوه در هنگام گلدهی می بایست خودداری شود.

با تنک کردن صحیح انگور، عملا می‌توان ظرفیت میوه‌دهی بوته را افزایش داد، زیرا سطح برگ بیشتر باعث تقویت تدریجی آن شده و به‌تدریج می‌توان خوشه‌های بیشتری را روی بوته باقی گذاشت

برای کاشت سبزی، کافی است یک پنجره آفتاب گیر داشته باشید. می توانید جلوی پنجره تان سبزی ها را پرورش دهید.

راب ها و حلزون ها، هر ساله خسارات زیادی به میوه های مرکبات، به ویژه نارنگی و نهالستان های مرکبات وارد نموده و موجب خسارات زیادی به باغداران می شوند.

راب خاکستری و حلزون قهوه ای، از لحاظ جمعیت و میزان خسارت، گونه های غالب نرم تنان، باغ های مرکبات استان مازندران هستند. 

مرکبات، درختانی همیشه سبز هستند؛ بنابراین نسبت به درختان خزان دار، به هرس کمتری نیاز دارند، ولی برای حفظ عملکرد و کیفیت میوه، نیاز است که به طور منظم، هرس شوند.

قارچ دوده ای مرکبات یا فوماژین عارضه ایست که در اثر وجود مواد قندی(عسلک) حاصل از حشرات مکنده مانند شته ها و شپشک ها بر روی نباتات مختلف از جمله مرکبات در نواحی گرم و مرطوب عارض می شود. در طی این شرایط، قارچ ساپروفیت بنام Meliola camelliae  بر روی این محیط مناسب تکثیر و رشد پیدا می کند. احتمالا قارچ های دیگر ساپروفیت نیز می توانند تحت این حالات روی درختان مرکبات رشد و نمو کنند. 

بیماری گیاهی گموز به نام های دیگری نظیر انگومک مرکبات، پوسیدگی فیتوفتورایی طوقه و ریشه نیز شناخته می شود.

علائم بیماری گموز مرکبات:

از علائم مهم بیماری گیاهی گموز مرکبات، ترشح صمغ در اطراف طوقه تا ارتفاع نیم متری از سطح خاک می باشد. پوست قسمت آلوده ممکن است بوی ماهی و یا ترشی بدهد. صمغ خارج شده ابتدا آبکی و بی رنگ است که پس از خشک شدن در هوای آزاد سخت شده و به رنگ خرمایی در می آید.

در مناطق مرطوب و پر باران، صمغ در اثر بارندگی حل و شسته شده، سپس پوسیدگی قهوه ای در طوقه و ریشه بوجود می آید. پوست تنه در این ناحیه به صورت ورقه های خشک و به طور عمودی از درخت جدا می شود. با فاسد شدن پوست در ناحیه طوقه، در جریان شیره پرورده اختلالاتی بروز کرده و ممکن است به طور کلی قطع شده و درخت از پا درآید.

مرکبات را میتوان در انواع خاک ها کاشت؛ یا این وجود در بعضی از اراضی سنگلاخی و باتلاقی و هم‌چنین اراضی شور، بایستی از کاشت آن ها خوددادی کرد. بهترین خاک، برای کشت مرکبات، اراضی شنی-رسی و یا رسی-شنی هوموس دار، می باشد. اگر حاصل خیزی زمین کم باشد، با اضافه کردن کود شیمیایی و یا حیوانی و یا کود سبز، میتوان حاصل خیزی را بالا برد‌.

و اما گونه ها و ارقام مرکبات:

*پرتقال ها بر حسب مشخصات ظاهری و ترکیبات شیمیایی، به چهار دسته، تقسیم می شوند: 

۱)ناف دار، ۲)رنگدار یا به زبان عامیانه توسرخ، ۳)گرد، ۴)غیراسیدی

برحسب زمان رسیدن به سه گروه: زودرس، میان رس و دیررس.

برحسب تعداد بذر به ارقام: ۱/بی بذر ۲/متوسط بذر ۳/پربذر تقسیم می شوند.

پرتقال گرد شامل ارقام زیر است:

هاملین، والنسیا، شاموتی، پارسون بران، سالوستیانا، مارس

پرتقال نافدار نیز شامل ارقام زیر است:

فراست ناول، واشنگتن ناول، تامسون ناول و پارنت ناول

پرتقال خونی:

مورو، سانگونلا، تاراکو، گراس سانگوئی 

*نارنگی ها نیز بر اساس خصوصیات، به دو دسته ماندرین و تانجرین تقسیم میشوند. این خصوصیات عبارت اند از: پوست، کیفیت گوشت، آب میوه و رشد عمومی درخت.

گروه ماندرین: ساتسوما، کلمانتین، دورگ های نارنگی تانجلو، نارنگی تاندور و نارنگی کمپلکس و سایر دورگ ها مانند کینو، کارا، فورمنت، فیرچایت و ویلینک

گروه تانجرین: پونکن، کلئوپاترااتابکی و محلی ایرانی

*گریپ فروت گوشت قرمز: بلاش، شامپرک

گریپ فروت گوشت سفید: دانکن، مارش

*لیموترش: از متداول ترین ارقام محلی آن: اورکا و لیسون

*لیموشیرین: از گروه لایم های غیراسیدی است.

دیگر ارقام مرکبات نیز شامل: *نارنج، *نارنج سه برگ، *پوملو، *کامکوات را میتوان نام برد.

کامکوات ها میوه های ریزی به اندازه و شکل بیضی، مانند خرما دارند که بوته های کوچک و بیشتر تزیینی دارند.