عوامل کنترل و پیشگیری بیماری شانکر

عوامل پیشگیری و کنترل بیماری شانکر:

▪️تقویت درخت با آبیاری منظم و تغذیه مناسب.

▪️عدم تماس مستقیم آب با تنه درختان که علی الخصوص در سیستم آبیاری غرقابی باید به این موضوع، باغداران محترم توجه و دقت لازم داشته باشند.

✔️بعد از برداشت محصول در پاییز سمپاشی سر شاخه‌ها با یکی از سموم زیر:

▫️اکسید مس (نوردکس) با غلظت دو در هزار

▫️اکسی کلرور مس با نسبت سه در هزار

▫️بردوفیکس با غلظت ده تا پانزده در هزار

▫️و یا تهیه و ساخت محلول بردو

🔸در دوره های سمپاشی تاج درخت، شست و شوی تنه با نسبت بالاتر (غلیظ‌تر) نیز توصیه می گردد.

🔸 در موقع تورم جوانه تا قبل از باز شدن شکوفه ها نیز با نسبت‌های اشاره شده سمپاشی مجدد عمل شود.

🔸با دیدن علایم بیماری در اواخر بهار شست و شوی تنه (نه شاخ و برگ) با ترکیبات مسی در برنامه قرار دهید.

🔸 شرایط تغذیه‌ای مناسبی برای درخت فراهم شود. اصولاً مدیریت تغذیه و آبیاری منظم در کنترل این بیماری بسیار موثر می باشد.

🔸در شرایط این چنینی مصرف کودهای ازته محدود نمایید.

🔸چنانچه درختان در تنه و شاخه خود، بر اثر عوامل مکانیکی دچار زخم و ترک خوردگی شوند، مستعد این بیماری می شوند. لذا چنانچه به تنه درخت صدمه ای وارد گردید در اولین فرصت با چسب باغبانی پوشش مناسب انجام شود.

در پایان مجدد تاکید می شود درختانی که دچار این بیماری هستند باید به خوبی مدیریت شوند و پس از انجام مواردی که در بالا ارایه گردید در صورت رویت مجدد علایم بیماری پاکسازی و پانسمان مجدد باید در برنامه قرار گیرد.

شانکر عمقی پوست گردو

زخم های ایجاد شده از شانکر عمقی پوست عمیق تر و خطرنـاک تـر از شـانکر سـطحی اسـت. 

عامل آن بـاکتری rubrifaciens Brenneria اسـت. ایـن گونه ارتباط فیلوژنیک نزدیکی بـا گونـه nigrifluens. B ،عامـل شـانکر سـطحی پوسـت دارد، و بـرای اولین بار در اواسط دهه 1960 از nigrifluens. B تشخیص داده شد. 

گردو تنهـا میزبـان شـناخته شده آن است. ایـن بیمـاری تـاکنون از ایران گزارش نشده لیکن با توجه به عمق زیاد شانکرهای سطحی درختان گردو در ایـران ، بررسـی دقیقتر اتیولوژی آن لازم است. 

نشانه های بیماری:

معمولاً درختان 8-6 ساله یا مسن تر به این بیماری مبتلا میشـوند. ایـن نـوع شـانکر به صـورت شکاف های طولی در پوست تنه و شاخه های اصلی دیده می شود کـه از اواخـر بهار تا اوایل پائیز، از آنها تراوشات غلیظ قهوه ای - قرمز رنگی (حاوی سلول های بـاکتری و شـیره گیاهی) به بیرون جاری می شود. این تراوشات پس از خشک شدن، قهوه ای - سـیاه ر نـگ شـده و به درخت می چسبد. در کنار شانکرها، لکه های متعدد گرد و تیره ای که تـا چوب نفوذ می کنند، دیده میشوند.

 میزان رشد شانکرها مـرتبط بـا سـن درخـت، شرایط محیطی و فصل است و به 30 سانتی متر در بهار و 60 سانتی متر در تابستان میرسد. 

این باکتری با مصدوم کردن آوند آبکش، موجب اختلال در حرکـت قنـد و در نتیجـه، ایجـاد نشانه هـای عمـومی زوال ماننـد تنکـی تـاج، زردی بـرگ و خـزان زودرس، خـشکی شـاخه، افـت محصول و حتی مرگ درخت میشود. البته بخـش عمـده ای از ایـن صـدمات ناشـی از تـنش هـایی است که قبلاً درخت را ضعیف و مستعد ابتلا بـه شـانکر کـرده انـد و شـانکر بـه تنهـایی نمـی توانـد درختان قوی و شاداب را از پای در آورد. 

چرخه بیماری:

باکتری تا چند هفته در تراوشات زنده می ماند اما بر سطح درخـت یـا در خـاک بـه مـدت طـولانی زنده نمی ماند. سپس توسط باران و آبیاری بارانی با زاویه باز و از طریق زخم هـای عمیقـی کـه بـه پوست داخلی رسیده اند، سایر درختان را آلوده می کند. چنـین زخـم هـایی بـه طـور معمـول توسط باکتری در شانکر یا تراوشات آن زمـستان گـذرانی

می کند و در بهار، به همراه تراوشات به بیرون راه می یابد. سپس توسـط ادوات میـوه تکـانی یاباران به زخم.های عمیق پوستی راه یافته و درخت را به طور سیـستمیک آلـوده می کنـد . درختـان ضعیف، دچار نشانه های شانکر و زوال عمومی می شوند اما درختان قویتر، بی نشانه می مانند و می توانند با تولید پیوندک آلوده، باکتری را منتشر کنند.

کنترل:

1 .اقدامات زراعی:

شدت این بیماری مرتبط با شـدت تـنش هـای محیطـی اسـت و بهتـرین راه کنتـرل آن ، تـامین سلامت و شادابی درخت است. کوددهی و آبیاری به موقع مانع ایجاد یا گسترش شـانکر مـی شـود. 

خشکی درخت را مستعد ابتلا کرده و شانکر در خاک های خشک، فقیر و تابستان های گرم طغیـان میکند. در چنین شرایطی، درختان آلوده قابل درمان نیستند و اگر هم قبلاً درمان شده اند، بـاکتری سیستمیک بوده و مدت ها دردر ختان بی نشانة بهبود یافته باقی می ماند، مجدداً شانکردار مـی شـوند . 

بهترین روش آبیاری در مدیریت این بیماری استفاده از سیستم های تحت فشار با دو لـوپ دایـره ای به فواصل نیم و یـک متـر از تنـه در سـایه انـداز درخـت اسـت . بـرای تقویـت درخـت لازم اسـت 

کودهای فسفاته و پتاسه (1-5/0 کیلو به ازای هر درخت، بسته به انـدازه درخـت ) در اسـفند مـاه و کود ازته (1 -5/0 کیلو به ازای هر درخت در دو نوبت نیمی در فروردین و مـابقی یـک مـاه بعـد ) استفاده شود . به علاوه استفاده از کود دامی در زمستان (40-30 تن در هکتار هر 3-2 سال یک بار) به صورت برگرداندن به عمق 30 سانتی متری خاک توصیه می شود. 

2 .برداشت صحیح میوه:

 زخم های عمیق پوستی که به تازگی در تنه و شاخه هـای بـزرگ ایجـاد شـده انـد، مهـم تـرین راه نفوذ باکتری rubrifacirens. B هستند و لذا باید دقت کـرد کـه درخـت در هنگـام برداشـت 

میوه زخمی نشود. ضدعفونی چـوب میـوه تکـانی و گیـره هـای دستگاه تکاننده میوه از درختی به درخـت دیگـر لازم نیـست امـا هنگـام ورود بـه یـک بـاغ سـالم، اهمیت بالایی دارد. 

3 .مبارزه شیمیایی:

این بیماری تاکنون با اسـتفاده از سـموم شـیمیایی رایـج یـا تزریـق آنتـی بیوتیـک قابـل کنتـرل نبوده است. جراحی شانکر بـه همـراه ضـد عفـونی بـا سـموم مـسی یـا هیپوکلریـت سـدیم فقـط در مراحـل اولیـه تـشکیل شـانکر و بـه مجـرد مـشاهده اولـین نـشانه هـا ی آن مـوثر اسـت امـا در شانکرهای پیشرفته نه تنها موجب ریشه کنی باکتری نمی شود، بلکه ممکن است منجر بـه تـضعیف 

بیشتر درخت و تشدید بیماری شود.

 ۴. استفاده از ارقام مقاوم:

از نظر منـابع ژنتیـک مقاومـت، کلیـه ارقـام گـردو از جملـه گـردوی ایرانـی بـه شـانکر عمقـی پوست حساساند و تا کنون رقم مقاومی گزارش نشده اسـت امـا شـدت و شـیوع آن در Hartley بیشتر است

بازدید مهندس حجت دهقانی از باغ مرکبات دشت دال؛ آفتاب سوختگی شدید درختان لیموخارگی

در بازدید از باغ آقای باروزه واقع در منطقه دشت دال شهرستان جهرم، به تاریخ هفت تیرماه هزار و سیصد و نود و نه، با مسائل و مشکلاتی روبرو شدیم که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت:

نکات اساسی در کاشت و داشت ذرت

دماى مناسب در طول دوره رشد 30 الى 35 درجه سانتى گراد مى باشد. 

نیاز آبى بر اساس رقم، شرایط خاک و منطقه 8 الى 14 هزار متر مکعب براى هر هکتار مى باشد. در صورت استفاده از سیستم آبیارى قطره اى (تیپ) نیاز آبى به 6000 متر مکعب تعدیل پیدا مى کند و در سطح کلان با این روش 40 درصد افزایش سطح زیر کشت خواهیمداشت. همچنین در این روش (سیستم آبیارى قطره اى) علاوه بر بهبود ساختمان و خواص خاک، در مدیریت و مهار علف هاى هرز نیز کارایى بهترى خواهد داشت.

تراکم کشت در ذرت علوفه اى 75 الى 85 هزار بوته در هکتار مى باشد و در ذرت دانه اى نیز تراکم 65 الى 75 هزار بوته توصیه شدهاست .

خاک مناسب جهت کشت ذرت، خاک لومى، عمیق و غنى از هوموس مى باشد.

با توجه به خسارت زا بودن باقیمانده برخى از علفکش ها ، قبل از کشت به علف کش هاى مصرف شده در کشت قبل توجه شود.

تناوب زراعى : بعد از یونجه، سیب زمینى و غلات میتوان ذرت را کشت نمود.

عمق کاشت: بین 4 الى 7 سانتى متر.

در خاک هایى با شورى بالاتر از 6 ، از نظر اقتصادى کشت ذرت مقرون به صرفه نمى باشد، ولى مى توان به راحتى سورگوم را جایگزین کرد.

توصیه کودى قبل از کشت:

هر چند که بهترین راه قبل از افزودن کودهاى پایه به مزرعه، آزمایش خاک قبل از کشت مى باشد، اما به صورت کلى مى توان با توصیه زیر اقدام به تقویت خاک مزرعه نمود:

ازته : کود اوره 50 الى 70 کیلوگرم در هکتار، یا 100 کیلوگرم سولفات آمونیوم در هکتار.

فسفره : 200 الى 250 کیلوگرم در هکتار از منبع دى آمونیوم فسفات یا سوپر فسفات تریپل.

پتاسه: 300 الى 350 کیلو گرم سولفات پتاسیم.

آیرونیکا گرانول جهت اصلاح ساختار خاک و بهبود اثربخشى کودهاى معدنى: 150 الى 500 کیلوگرم در هکتار.

2 هفته قبل و 2 هفته بعد از ظهور کلاله ذرت(کاکل ذرت) به تنش آبى بسیار حساس مى باشد.

بهترین زمان مصرف کود ازته به شکل زیر مى باشد :

1 -قبل از کشت 2 -در مرحله 6 الى 8 برگى 3 -شروع گلدهى

توصیه هاى اصلى جهت تغذیه مزارع ذرت بعد از سبز شدن (بدون در نظر گرفتن کود ازته):

آفت شته صابونی سیب

این آفت در تمام مناطق سیب کـاری کـشور فعالیـت داشـته و تنها میزبان آن سیب است. آفت زمستان را بـه صـورت تخـم هـای انفرادی روی سرشاخه ها سپری می کند. ماده های موسس که منتج از تخم های زمستان گذارن میباشـند ، در ابتـدای فـصل از جمعیـت اندکی برخوردارند ولی با توجه بـه مـساعدت شـرایط محیطـی و وفور منابع غذایی، هم زمان با گل و بلافاصله پـس از آن جمعیـت آنها به طور ناگهانی افزایش می یابد. ادامه تغذیه از برگ ها و میوه های جوان منجر بـه تغییـر شـکل میوه ها نیز می گردد.

برگها نیز در اثر فعالیت این آفت بـه شـدت پیچیـدگی پیـدا کرده و شته ها لابه لای برگ های پیچیـده میکروکلیمـای مناسـبی برای فعالیت هر چه بیشتر خود ایجاد می کنند.

فرم های جنسی آفت در پاییز مجدداً روی درختان سیب ظاهر و پــس از جفــت گیــری تخــم هــای خــود را روی سرشــاخه هــا قرار میدهند. 

 روش های کنترل:

 

شته ها دشمنان طبیعی زیادی از راسته های مختلف مثـل انـواع کفشدوزک ها و مگـس هـای سـیرفیده دارنـد ولـی در زمـان هـای طغیـان آفـت و بـا توجـه بـه قلـع و قمـع دشـمن طبیعـی آن در اثـر سمپاشی های بیرویه در اکثر مواقع نیاز به مبارزه شیمیائی است.

 از این جنس گونه .Walk devecta. D نیز در کشور مـا و انحصاراً روی سیب فعالیت مـی کنـد کـه بـه دلیـل اهمیـت کـم و خسارت لکه ای آن نیازی به تشریح و توصیف آن نمـی باشد.

آفتاب سوختگی مرکبات

در ابتدا باید بدانیم چه چیزی باعث آفتاب سوختگی در گیاهان میشود؟

اشعه ماورای بنفش UV و اشعه مادون قرمز IR باعث آسیب به گیاهان می شود.

تقسیم بندی انواع آفتاب سوختگی بسته به زمان:

1 .آفتاب سوختگی زمستانه 2 .آفتاب سوختگی تابستانه

آفتاب سوختگی زمستانه درختان میوه، یکی از عارضه های معمول و خطرناک باغات است که باعث مرگپوست، ترکیدگی و ایجاد شکاف در پوست تنه و شاخه های بزرگ رو به طرف جنوب می شود که برای آفات و بیماری های گیاهی از جمله شانکرها، پوسیدگی قارچی و باکتریایی زمینه مهیا می کند؛ همچنین باعث اختلال در جریان مواد غذایی و شیره گیاهی می گردد. 

آفتاب سوختگی تابستانه معمولا در دمای بالای 30 درجه سانتیگرادشروع می شود.

روش های پیشگیری:

پوشش درخت را می توان توسط مواد و یا وسایل مختلف پوشش دار نمود: از مواد مرسوم جهت پوشش تنه، طوقه و یا شاخه های بزرگ، میتوان آب آهک غلیظ، مخلوط آبکی پودر کائولن، مخلوط بردو، رنگهای سفیدصنعتی و یا با فویل آلومینیومی یا پارچه ... را نام برد.

علائم آفتاب سوختگی:

1 .برگسوزی زردی و پیچ خوردگی برگ باعث لکه برگ کلروتیک یا نکروتیک؛

2 .ریزش برگ و در درجات بالای آفتاب سوختگی ریزش میوه و حتی اثر برروی گل های سال بعد؛

3 .سوختگی و بد شکلی میوه، تولید شانکر پوستی در میوه های آفتاب سوخته، از طرفی میوه های در معرضآفتاب سوختگی دارای توسعه سوختگی قهوه ای، لکه های چرمی است.

4 .توقف رشد و افت شدید محصول؛

5 .شروع بعضی از بیماریهای قارچی که عامل بیماری قارچ ناتراسیا mangiferae Nattrassia است، اینقارچ بیشتر از محل های آفتاب سوخته و قسمت هایی از درخت که در معرض آفتاب وگرمای شدید است، وارد و ایجاد خسارت می کند. 

علائم به صورت ورقه ورقه شدن پوست که زیر آن پودر سیاه رنگ قارچ(آرترو کنیدیم) است دیده میشود. قارچ پیکنیدیم نیز تولید کرده که در بافت گیاه تشکیل شده و اهمیتچندانی ندارد. معمولا قارچ در دمای زیر 30 درجه سانتیگراد خسارت نمی زند.

عوارض آفتاب سوختگی:

آفتاب سوختگی باعث کاهش فتوسنتز و در نتیجه کاهش شیره پرورده و کربوهیدرات های گیاهی میشود که این کمبودباعث ضعیف شدن درخت و در نتیجه ریزش برگ و میوه میشود؛ حتی اگر شدت این گرما و آفتاب سوختگی زیاد باشدبرروی گلهای سال آینده نیز تاثیر منفی میگذارد و درخت را نسبت به آفات و بیماری ها ضعیف خواهد کرد.

راهکارهای پیشنهادی:

آیا راه حلی برای کم کردن آفتاب سوختگی در جنوب با این دمای 53 درجه فعلی وجود دارد؟

1 .دفعات آبیاری و دور آبیاری را مقداری افزایش دهید تا رطوبت محیط و دمای محیط کمی کاهش پیدا کند. 

البته در گرمای هوا زمان آبیاری می بایست حتما تغییر نماید تا هم کاهش بیماری و هم تعدادی از عناصر در گرمای هوا به علت عدم جذب در زمان دیگری مصرف شوند.

2 .تامین کافی عناصر پتاسیم، کلسیم؛ سیلیسیم؛ مانند استفاده از نیترات پتاسیم و نیترات آمونیوم کلسیم وترکیبات سیلیکات پتاسیم؛ البته صدرصد جلوی خسارت های دماهای خیلی بالا را به طور کامل نمی گیرد ولی تاحد خیلی زیادی خسارت را کاهش می دهد. نیترات کلسیم حتما در شب استفاده شود. نیترات آمونیوم کلسیم زمانی که هوا و دمای محیط کاهش و رو به خنکی رفت استفاده کنیم، ساعات

شب بهترین زمان مصرف است.)

در مورد عنصر کلسیم توضیحاتی لازم است که اگر این نکات رابدانید بسیاری از مشکلات از جمله ریزش گل، ترکیدگی میوه، ریزش میوه، پوسیدگی ریشه، عدم رشد سلولی... تا حدود زیادی بر طرف خواهد شد: (زمان مصرف کلسیم در دماهای مختلف و در فصول مختلف، فرم هایمختلف کلسیم و نحوه جذب آنها و سرعت حمل آنها در گیاه و... از نکات مهم در ارتباط با این عنصر می باشدکه نقش کلیدی در گیاه دارد.)

3 .استفاده از ترکیبات آمینو اسیددار موجود در بازار و یا ترکیبات آمینو کلسیم دار. 

البته حتما از نوع آمینواسید واصالت آن مطمئن شوید تا بهترین نتیجه حاصل شود. حتما در این مورد از کارشناسان منطقه خود مشورتبگیرید.

4 .استفاده از ترکیبات سیلیکات آلومینیوم (رس کائولین یا رس سفید)، یک برند امریکایی کائولین است که 55درصد سیلیکات آلومنیوم دارد.

5 .استفاده از ترکیبات کربنات کلسیم یا آهک بسیار خالص و میکرونیزه شده، البته کربنات کلسیم یا آهک بسیارخالص در ایران بسیار زیاد می باشد و یک ترکیب بسیار عالی برای کاهش دما به صورت مکانیکی میباشد که در ادامه در رابطه اش بیشتر توضیح خواهیم داد.

6 .ترکیبات پلیمری خاص که یک لایه بر روی گیاه تشکیل می دهند؛ در حاضر در امریکا استفاده میشود این ترکیب خاصیت ضد گرما و سرمایی هم دارد، کرم های ضد آفتاب پودر است که بر اساس حفاظت از اشعه UV،می باشد. این محصول در کنترل آفتاب سوخت، تنش گرما استفاده میشود و هدف آن جلوگیری ازتنش آبی میباشد.

7 .استفاده از توری های سایبان که البته مشکلات خاص خود را دارد. در جاهایی که باد خیز است، قیمت، نگهداریو نصب مشکل آن از معایب شدید یا سایبان های توری می باشد.

ترکیبات کربنات کلسیمی یا آهکی موجود در بازار جهان و معرفی کربنات کلیسیم موجود در جهان:

نحوه مصرف کربنات کلسیم:

نام اولین برند پور شید میباشد که محصول شرکت نواسورس امریکاست.

این ترکیی همان ترکیبات کلسیم و آهک خودمان است که در بعضی از این شرکتها پودر و برخی مایع میباشند.

ترک خوردگی میوه مرکبات

درختان مرکبات نیازهای مختلفی از جمله: خاک حاصلخیز، آفتاب کامل، محیط کنترل شده، اقلیم گرمسیری یا نیمه گرمسیری، آبیاری سبک و مواد غذایی وافر دارند.

ترکیدگی پوست میوه، یکی از عوامل خسارتزا در تولید مرکبات محسوب میشود که اصول صحیح باغداری و تغذیه میتواند تا حدود زیادی از این خسارت جلوگیری نماید. ارقام پرتقال و نارنگی نافدار، مستعدترین ارقام برای ترک خوردگی هستند.

دلایل عارضه ترک خوردگی پوست میوه:

اگر چه ترکیدگی میوه تا حدودی وابسته به خصوصیات ریخت شناسی رقم و الگوی رشد میوه است اما عوامل مختلف فیزیولوژی و مدیریتی می تواند در شدت بروز آن مؤثر میباشد.

مهم ترین عوامل مؤثر بر وقوع پدیده ترکیدگی میوه عبارت: از شرایط آب و هوایی، خصوصیات مربوط به رقم. شامل شکل ظاهری میوه، حضور ناف و بزرگی آن، قابلیت انعطاف و ضخامت پوست، تعداد بذر، نوع پایه، مدیریت آبیاری، شرایط تغذیه ای و سطح بارآوری درخت دانست.

ترکیدگی در درجه اول نتیجه ضعف مدیریت باغ و در مرتبه بعد، نتیجه نوسانات درجه حرارت و رطوبت است.

ضعف آبیاری در هر مرحله از رشد میوه و به دنبال آن حجم بالای بارش ها در یک مقطع کوتاه زمانی و یا کود دهی بیش از اندازه می توانند باعث این مشکل شوند.

در زمانی که آب و مواد قندی با سرعت فوق العاده به میوه منتقل می شوند، قبل از آنکه پوست میوه به اندازه کافی برای نگهداری این ترکیبات رشد کرده باشد، ترکیدگی اتفاق می افتد. بادهای گرم و خشک، باعث خشکی بافت های درخت شده و این مسئله رطوبت میوه را می گیرد. به محض آنکه آب تامین شود، به سرعت جذب شده و سوی میوه حرکت می کند و موجب تورم بیش از حد میوه می گردد. این مسئله در درختان جوان یا درختانی که دارای ریشه های ضعیف و دارای محدودیت رشد هستند، شیوع بیشتری دارد. همچنین درختانی که باردهی بیشتری دارند، تاثیرپذیری بیشتری نشان می دهند. این مسئله احتمالا به کاهش توانایی درخت برای جذب کلسیم و پتاسیم کافی و در نتیجه کاهش استحکام پوست میوه ارتباط دارد. 

عارضه ترک خوردگی پوست میوه:

ضمن آنکه سبب حذف درصد قابل توجهی از میوه ها در مرحله قبل از برداشت و ریزش آنها می شود، می تواند با گسترش قابل توجه پوسیدگی های قارچی در باغ و نیز گسترش عوامل پوسیدگی در انبار سبب نابودی بسیاری از میوه های غیرترک خورده در مرحله ی پس از برداشت نیز شود.

زمان بروز عارضه ترک خوردگی پوست میوه:

بیشترین موارد بروز عارضه ترک خوردگی پوست میوه، از اواسط تیر ماه تا آبان ماه مشاهده میشود، در واقع ترک خوردگی پوست میوه از پایان گلدهی و آغاز تشکیل میوه، نمایان میگردد.

راه کارهای جلوگیری از ترک خوردگی میوه:

با کنترل عارضه ترک خوردگی میوه مرکبات میتوان تا حدود زیادی از گسترش عوامل قارچی زیانبار در باغ جلوگیری نموده و به سلامت درختان کمک شایانی کرد. افزایش مقاومت بافت پوست به تحمل فشارهای ناشی

از توسعه سریع گوشت و عرضه مناسب سه عنصر کلیدی پتاسیم، کلسیم و بُر که نقش مهمی در استحکام دیواره های سلولی و انسجام بافت پوست میوه دارند، همچنین آبیاری سبک و مداوم و کوددهی تدریجی میتواند

نقش مهمی در کاهش شدت ترکیدگی قبل از برداشت میوه ها داشته باشد.

صنوبر و موارد مصرف

صنوبر و تبریزی هر دو از جنس Populus و تیره بیدیان (Salixacea) هستند که در ظاهر شباهت زیادی به هم دارند. با این تفاوت که زاویه شاخه ها در صنوبر بازتر و در تبریزی به هم نزدیک ترند. کشت هر دوی این درختان، بیشتر به جهت استفاده از چوب آن هاست. این درخت به دلیل اینکه نیاز به پرورش پردردسری ندارد، یکی از درختان پرسود در حیطه کشاورزی است.

درخت صنوبر به علت رشد سریع، نرمی چوب، آسان بودن کار نجاری با آن، استفاده در صنعت کبریت سازی، کاغذ سازی و زراعت چوب و بالاخره جذب سرب نسبت به سایر درختان مصرف بسیار دارد. ضمناً به دلیل زیبایی تاج، برگ های لرزان وبراق آن در فصل بهار و تغیر رنگ آن به زرد و طلائی، خوش منظری، ایجاد باد شکن، کاشت آن به منظورجلوگیری از آلودگی صدا و به صورت کمربند سبز، آن را درخت مناسب فضای سبز نموده و کاشت آن در حاشیه خیابان های دارای آب روان و دائمی صورت گرفته و به عنوان یک دیوار سبز، زیبائی خاصی به این گونه مکان ها می دهد.

گونه های زیبای آن از جمله  Populus alba با تناوری تاج، پوست کبود و زیبای آن برای حاشیه خیابان های طولانی بسیار مناسب بوده. به ویژه زمانی که لانه های پرندگان نظیر کلاغ های سیاه، و یا معمولی در آن ها تشکیل شود و در عصر و یا صبح که زمان فعالیت این پرندگان است منظره ی بسیار بدیع را به وجود می آورد.

ترک خوردگی انار وکنترل آن

ترکیدگی میوه انار مهمترین بیماری فیزیولوژیکی و خسارتزا در تمام مناطق انارکاری ایران و دنیا محسوب می‌شود و بعد از کرم گلوگاه انار، بیشترین خسارت را به باغداران وارد می‌نماید. شدت ترکیدگی میوه در ارقام مختلف انار متفاوت بوده و می‌تواند از ۱۰ تا ۵۰ درصد کل میوه‌های موجود بر روی درخت را شامل گردد. از این رو این ناهنجاری، سهم قابل توجهی از عملکرد میوه در باغات انار را از دسترس باغدار خارج می‌کند. بنابراین پرداختن به عوامل ایجاد این ناهنجاری و بررسی راهکارهای کنترل آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

عوامل ایجاد ترکیدگی:

♻️آبیاری نامنظم:

✅آبیاری سنگین بعد از یک دوره خشکی در بروز و افزایش شدت ترکیدگی بسیار موثر است. زیرا دوره خشکی خاک باعث خشکی و تردی پوست میوه انار شده و حالت کشسانی آن را کاهش می‌دهد و پس از انجام آبیاری، حجم سلول‌ها افزایش یافته، اما پوست توانایی مقاومت در برابر این افزایش حجم را نداشته و دچار ترک خوردگی می‌شود.

♻️شرایط جوی نامساعد:

✅عواملی مانند خشکی هوا، بادهای گرم و خشک و بارش نا به هنگام باران روی پوست خشک میوه نیز تاثیری مشابه در افزایش ترک خوردگی میوه دارند.

 ♻️تغذیه نامناسب:

✅میوه هایی که محتوای قند بالاتری دارند، حساسیت بیشتری به ترک‌خوردگی دارند، از این رو در تغذیه درختان انار با پتاسیم باید دقت نمود. زیرا مصرف کودهای پتاسیم باعث درشت شدن سلول‌ها شده، همچنین درصد قند میوه را افزایش می‌دهد. بیشبود پتاسیم باعث کمبود عنصر کلسیم در درخت می‌شود که به نوبه خود خاصیت کشسانی پوست میوه را کاهش داده و ترک‌خوردگی را افزایش می‌دهد.

✅مصرف کودهای ازته از جمله اوره در ایام نزدیک به برداشت نیز یکی از علل ایجاد و تشدید ترکیدگی میوه محسوب می‌شود.

✅کمبود روی و بور در میوه‌های جوان درشرایط نمو میوه، به دلیل تغییرات شدید دمای روز و شب و تأثیر آن بر جریان مجدد این ریزمغذی‌ها در آوند آبکش، تأثیر زیادی بر ترک‌خوردگی انار دارد.

♻️راهکارهای کنترل ترکیدگی:

✅آبیاری منظم: در دوره توسعه و رسیدن میوه، نظم در دورهای آبیاری بسیار مهم است. حذف یک دور آبیاری یا تاخیر در آبیاری، این عارضه را تشدید می‌نماید.

✅کمبود کلسیم اصلی‌ترین عامل ترکیدگی قبل از برداشت انار محسوب می‌شود. از آنجا که این عنصر در استحکام دیواره سلولی نقش به سزایی دراد و انتقال آن از برگ به میوه بسیار محدود است، با بزرگ شدن میوه و کاهش سطح ویژه میوه به حجم آن، کمبود در میوه تشدید می‌شود و ریزش و ترک خوردگی پوست میوه تشدید می‌گردد. با توجه به این مستندات، محلول‌پاشی با فرم های موثر کلسیم در طول دوره رشد و بزرگ شدن میوه، تاثیر مطلوبی در کاهش درصد ترک‌خوردگی میوه انار خواهد داشت.

✅نتایج تحقیقات نشان می‌دهد که محلول‌پاشی ریزمغذی‌های حاوی روی و بور در افزایش انعطاف‌پذیری پوست در شرایط خشکی و رطوبت تاثیر مثبت دارد.

پروانه برگخوار مرکبات

پروانه بزرگی است که لارو آن از برگهای جوان مرکبات تغذیه نموده وسبب لخت شدن سرشاخه های جوان از برگ می شود . 

تخم آفت کروی، به رنگ زرد روشن بوده  که به اندازه دانه های کود اوره می باشد. لارو آفت قهوه ای رنگ با نقوش نامنظم سبز وخاکستری رنگ که به صورت فضولات پرندگان روی برگ نمایان می شود. لارو سن آخر روی نهال ها (سرشاخهه ها) یا در پای درخت تبدیل به شفیره شده. لارو سن آخر در حداکثر رشد خود به طول  45 – 40 میلیمتر رسیده و رنگ آن سبز می باشد. 

حشره کامل به صورت پروانه بزرگ با بال های رنگی  می باشد. 

تراکم آفت در سالهای اخیر افزایش یافته و در بعضی از باغات جوان جزء آفات درجه دوم محسوب می گردد.

کنترل: 

به سبب بزرگی لارو و تخم آفت می توان بصورت مکانیکی آن ها از روی سرشاخه های جوان جمع آوری ومعدوم نمود. 

انجام مبارزه شیمیائی علیه شپشک ها وپروانه مینوز مرکبات تا حدود زیادی موجب مرگ ومیر لاروها وکنترل آفت می گردد.

از صفر تا صد کشت و پرورش گوجه فرنگی

انواع کشت گوجه فرنگی: 

جهت کشت گوجه فرنگی، قبل از هر چیز باید بدانید چه نوع بذری را انتخاب و تهیه نمائید. بذر گوجه فرنگی را بر اساس نحوه مصرف آن می توان تقسیم بندی نمود، زیرا این میوه را به صورت تازه خوری، رب، سس یا کنسرو می توان مصرف نمود. به همین منظور اولین تقسیم بندی براساس تازه خوری و صنعتی می باشد. در حال حاضر در ایران برای کشت گوجه فرنگی در گلخانه تنها از ارقام تازه خوری

استفاده می شود. دومین تقسیم بندی بر اساس همرسی استوار است. که به سه دسته همرس - غیر همرس و بینابین تقسیم می شود. 

معمولا در گلخانه های ایران از واریته های غیر همرس در برداشت های طولانی مدت و از واریته بینابین مناطقی که مدت برداشت کوتاه تر است استفاده می شود. 

سومین تقسیم بندی بر اساس وزن میوه است. امروزه برای مصرف تازه خوری گوجه فرنگی از گوجه چری با وزن ۵ تا ۲۰ گرم تا گوجه هایی به وزن ۲۵۰ گرم استفاده می شود. 

ناگفته نماند که هر چه وزن گوجه فرنگی سنگین تر باشد مدت بیشتری برای رسیدن به باردهی نیاز دارد. مثلا گوجه چری که حدود ۵ تا ۲۰ گرم است پس از نشاء حدود ۶۰ روز برای برداشت محصول نیاز دارد.

با پیشرفت تکنولوژی در تولید بذر، واریته هایی به بازار معرفی شده است که در برابر نماتد یا ویروسهایی که در منطقه ای فعال هستند مقاومت داشته و می توان با توجه به مشکلات موجود ارقام مورد نظر را انتخاب نمود.

طول دوره جوانه زنی: 

طول دوره جوانه زنی تا ظهور برگ های لپه ای در سطح خاک معمولا ۶ روز است واز ۴ تا ۶ روز نشاء آماده انتقال به زمین اصلی است. برای اینکه بذر گوجه فرنگی بتواند به خوبی جوانه زده و رشد نماید تا زمان رشد مطلوب بوته بهتر است آن را در محل خزانه نگهداری نمود که هم در استفاده از امکانات گلخانه بتوان صرفه جویی کرد و هم گیاه بتواند در ابتدا رشد خوبی داشته باشد. دما، رطوبت، نور و فاصله بوته ها نقش مهمی در رشد یک گیاه سالم در خزانه را دارد.

دمای مناسب: 

بهترین دما برای جوانه زنی ۳۰ درجه سانتی گراد می باشد و بعد از جوانه زنی دما را تا ۲۴ درجه در موقع روز و ۱۸ درجه در هنگام شب تقلیل می دهیم.با توجه به اینکه بیشترین فعالیت ریشه ها در عمق ۳۰ سانتی متری خاک می باشد قبل از انتقال نشاء های گوجه فرنگی به زمین اصلی باید بسترهای مناسب که تا عمق ۸۰ سانتی متری قابلیت نفوذ ریشه را داشته باشد محیا نمود. در این صورت باید علف های هرز را پیش از انتقال نشاء حذف و پاکسازی نمود و بخصوص از دو گیاه سس و گل جالیز نباید غافل گردید که این دو مشکلات فراوانی را برای گیاه ایجاد می نمایند.

بهتر است با رویت سس یا گل جالیز آنها را از کنار بوته جدا کرده و پاکسازی نمود آنگاه مواد آلی و کودهای شیمیایی را در اندازه مناسب و زیر نظر راهنمایی آزمایشگاه های خاک شناسی تدارک دیده و استفاده نمود.

بهترین ph برای گوجه فرنگی 8/5 تا 5/5 می باشد و تراکم کشت را 2 تا 2/5 بوته در متر مربع می توان انتخاب نمود.

به فاصله حدود ۵۰ تا ۶۰ سانتی تر از یکدیگر روی بستر، حفره هایی به اندازه گلدان های نشاء در ۲ طرف به صورت زیکزاک و یا در یک خط ایجاد نمود. سپس نشاء گوجه فرنگی را در حفره ها قرار داده و با اضافه کردن خاک یا پیت موس به اطراف آن بوته را در محل انتخاب مستقر کرده و سپس آبیاری نمود تا نفوذ آب جایگزین هوای اضافی اطراف ریشه گردد.

هرس:

همه می دانیم که هرس به منظور ایجاد تعادل بین رشد بوته شاخ وبرگ و مقدار ریشه و میوه است به همین منظوربوته گوجه فرنگی را تا زمانی که به ۳۰ سانتی متری نرسیده است هرس نمی کنیم و اجازه می دهیم رشد خود را انجام دهد. زمانی که ارتفاع بوته به ۳۰ سانتی متری رسید اولین هرس را انجام می دهیم. این هرس شامل حذف گل ها و شاخه های فرعی است. پس از انجام این مرحله هرس در تمام طول رشد بوته تمام شاخه های فرعی را حذف می کنیم و در کشت های کوتاه مدت بعد از رسیدن بوته به ارتفاع ۳۰ سانتی متری بوته را به صورت دو شاخه به نخ های مهار می بندیم.

با انجام این کار دیگر نیازی به پایین کشی بوته نیست. بدیهی است پس از رسیدن این دو شاخه به ارتفاع مفید گلخانه جوانه انتهایی آن را حذف می

کنیم تا گل های موجود در بوته به میوه تبدیل شود. پس از برداشت محصول این بوته ها از گلخانه حذف شده و زمین برای کشت بعدی آماده می شود. 

البته کشاورزان با تجربه جهت همسان کردن اندازه میوه ها بر اساس بضاعت گیاه و نوع واریته، گل ها و یا میوه های اضافی بر روی خوشه را هرس می کنند و به تعداد مشخصی از گل ها اجازه می دهند تا به میوه برسند. 

گوجه فرنگی گیاهی است اتوگارد که معمولا قبل از باز شدن گل تلقیح گل صورت گرفته است. به همین دلیل به ندرت می توان در شرایط خاص تلقیح خارجی را در آن مشاهده نمود.

لقاح در گلخانه و فضای آزاد:

در فضای گلخانه هیچ گونه عامل محرکی مانند باد و یا حشرات برای تلقیح وجود ندارد برای رفع این مشکل می توان به چند طریق عمل کرد. اول استفاده از زنبورهای مخصوص که عمر آنها فقط یک فصل است و به طور غیر مستقیم باعث شک به گیاه شده و عمل لقاح را باعث می گردد. دوم استفاده از ویبراتورهای برقی است که در هر دو یا سه روز یکبار بالرزش خوشه ها عمل لقاح را صورت می دهد. راه سوم این است که می توان در کشت زمستانه از هرمن تلقیح کننده استفاده نمود. و بالاخره راه چهارم این است که با ایجاد شک در سیم های مهار و یا ضربه مستقیم بر روی گلها باعث گرده افشانی یا در نهایت عمل تلقیح گردیم. نکته حائز اهمیت در عمل تلقیح گلهای بوته گوجه فرنگی دمای موجود در گلخانه

می باشد که باید بین ۲۰ تا ۲۵ درجه بوده و رطوبت آن نیز کم باشد.

زمان تلقیح:

بهترین زمان برای این کار بین ساعات ۱۱ تا ۲ بعد از ظهر می باشد که فضای گلخانه از رطوبت کمتر و دمای بیشتری برخوردار است به همین خاطر امکان تلقیح در دمای ۲۸ تا ۳۰ درجه کاهش می یابد و در دمای ۱۳ تا ۱۵ درجه امکان تلقیح وجود ندارد و عدم تلقیح گل، ریزش گل را در پی خواهد داشت. به هر حال پس از تلقیح گل میوه بین ۱۸ تا ۳۵ روز زمان لازم دارد تا قابل برداشت باشد و حالا بوته گوجه فرنگی به زمان ثمر دهی خود رسیده و در این مرحله باید به گونه ای برخورد نمود که حداکثر برداشت را کسب کرد. زمانی که برگ های نزدیک به هر خوشه میوه چیده می شود میوه امکان بهتری برای رنگ گیری پیدا می کند. نکته قابل ذکر دیگر این که  چنانچه مسافت مزرعه تا بازار کم باشد

و نیمه سبز خوشه فرصت رنگ پذیری نداشته باشد می توان از محلی که دمای آن گرمای مناسبی جهت تغییر رنگ گوجه دارد استفاده نمود. در صورتی که واریته ها به صورت کلاستر و یا همرس نباشد بهتر است گوجه های رسیده را در زمان خاص خود برداشت کرد. مسلما اندازه گوجه فرنگی هر چقدر درشت تر باشد زمان تبدیل گل به میوه و رسیدن آن هم طولانی تر خواهد بود. امروزه بسیاری از کشاورزان به خاطر تقاضای مناسب مصرف کننده تمایل زیادی به کشت گوجه های چری دارند و این به دلیل میزان باردهی فراوان رنگ های قرمز صورتی و زرد و شکل های مختلف آن است که باعث قیمت بالای این واریته شده است. زمانی که بوته ها به سقف مفید گلخانه می رسند لازم است برگ های پائین را هرس نمود و اگر نخ ها به صورت قرقره ای به سیم آویزان است می توان با بازکردن ۳۰ تا ۵۰ سانتی متر از نخ قرقره در یک جهت نخ ها را روی سیم حرکت داده که این عمل باعث می شود ساقه از پائین روی بستر و یا شاسی های مخصوص قرار گیرد و انتهای بوته در فاصله ۳۰ تا ۵۰ سانتی متری سقف مفید گلخانه برسد. این روش به کشت دراز مدت مربوط می شود.

روش های تعدیل شوری خاک به ویژه در باغات خرما

در حال حاضر به هر دلیل، بخش قابل توجهی از منابع آب و خاک شور و یا در حال شـور شدن هستند و مجبوریم با همین آب و خاک شور کشـاورز ی کنـیم . توصیه های زیر برای تعدیل اثرات زیانبار شوری و مدیریت آن مفید میباشد:

1- اضافه کردن مواد آلی (به ویژه مواد آلی کمپوست شده و سـایر اصـلاح کننـده هـای خاک که ظرفیت آب خاک را افزایش میدهند).

2- عملیات مالچ پاشی (مواد مصنوعی یا باقیمانده های گیاهی) بـه منظـور کـاهش تبخیر و در نتیجه کاهش غلظت نمک در خاک. در آزمایشی که در اهواز انجام گردید نشان داده شـد کـه استفاده از مالچ برگ خرما به کاهش اثرات زیان آور شوری بر روی نخل کمـک شـا یانی کـرده است.(معمولاً در اغلب باغهای خرما، بـرگ هـرس شـده درختـان خرما به عنوان ضایعات، مشکلات فراوانی برای کشاورز و باغدار ایجاد میکند و کشاورز دوسـت دارد به طریقی از دست آنها خلاص شود. بدیهی است استفاده از این برگهـا بـه عنـوان مـالچ، موجب صرفه جویی در هزینه (به سبب عدم پرداخت هزینه برای مالچ پلاسـتیکی) مـی گـردد .

البته باید طوری عمل کرد که استفاده از برگ های هرس شده موجب فعالیت حشرات و آفات نشود.

3 -اعمال جزءآبشویی مناسب از طریق تعدیل برنامه آبیاری (مقدار و دور آبیاری) بـاغ. (منظور این است که در موقع آبیاری باغ، درصـدی آب بیشـتر از مقـداری کـه بـرای گیاه لازم است، در اختیار گیاه قرار دهیم تا این آب اضافی، بخشـی از نمـک منطقـه ریشه را شستشو دهد و به عمق های پایین تر از منطقه ریشه منتقل نماید).

4 -سیستم مناسب آبیاری با توجه به نوع گیاه، کیفیت آب، بافت خاک و زهکشی خاک.

5 -انتخاب گیاه مناسب. البته نخل از نظر تحمل شرایط شور گیاه مناسبی است، منتهـا در ارقام نخل نیز برخی از ارقام تحمـل بـالاتر ی بـه شـرا یط شـور دارنـد (مثـل رقـم خنیزی که در بالا هم به آن اشاره شد).

6 -تسطیح زمین قبل از احداث باغ.

7 -دو یا سه آبیاری غرقابی سنگین در مدت آماده سازی زمین برای احـداث بـاغ انجـام شده و برای نقاطی که سیستم آبیاری از نوع قطره ای می باشد حـداقل چنـد بـار در سال به صورت قطره ای آبیاری صورت گیرد.

8 -کاشت برخی گیاهان زراعی متحمل به شوری در فواصل بین درختان (تا بخشی از نمک از طریق این گیاهان از خاک خارج شود و باغدار نیزاز این گیاهان منتفع گردد).

9 -مرزبندی محکم کرت اطراف درختان به ویـ ژه قبـل از بـاران هـای سیل آسـا مثل بارانهای موسمی، و شخم زمین برای شکستن خاصیت مویینگی خاک و جلـوگیری از حرکت نمک به منطقه ریشه گیاه.

10 -استفاده چرخشی از آب شور و آب با کیفیت مناسب (در صورت وجود) و یا اخـتلاط آب شور با آب دارای کیفیت بالاتر.

11 -معمولا گیاهان در خاکهای سبک (درشت بافت یا شنی) نسبت به خاکهای سـنگین(ریز بافت یا سیلتی و رسی) تحمل بالاتری به شوری دارند.

12 -استفاده از کودهای مناسب برای شرایط شور مانند کودهایی که ضریب شوری کمتر دارند و یا ترکیباتی که میتوانند به کاهش اثرات منفی شوری کمک کنند. برای مثال، گـزارش شده است که کاربرد 15/0 میلیگرمدر لیترهورمون اکسین، هنگامی که نهال خرما با آب شور آبیاری می شد، سبب کاهش اثرات زیانبار شوری گردید. گاهی ممکن است علاوه بر درجه شوری، ترکیب شوری و یا سمیت یک عنصـر خـاص ، بـر روی رشد و عملکرد گیاه تأثیرگذار باشد. نمونه این سمیت در مورد عنصـر بـور مـی باشـد کـه غلظت بالای آن در برخی از مناطق جنوبی کشور گزارش شده است.

شپشک آرد آلود مرکبات

بدن حشرات مزبور از گرد سفید رنگی پوشیده می باشد، به گونه ای که گویا به ظاهر بر روی بدن حشره آرد سفید ریخته شده است، و از این نظر حشرات خانواده مزبور را شپشک آردآلود (mealybug) نامیده اند.  شپشکهای آردآلود در مازندران 3 نسل کامل داشته و نسل چهارم را بصورت ناقص تولید می کنند. اولین نسل از هفته اول خرداد و نسلهای بعدی به ترتیب اواخر تیر، اوایل شهریور واواخر مهر است . زمستان گذرانی این آفت به صورت پوره های سن 2 و 3 و ماده بالغ ودستجات  تخم می باشد.

فعالیت وخسارت این آفت با ترشح شدید عسلک همراه است. آفت  مزبور تمام قسمتهای گیاه، برگها، سرشاخه ها و میوه ها را مورد حمله قرار می دهد . در مرکبات در قسمت گلگاه میوه یا در قسمت دم میوه که فرورفتگی دارد، شپشک آردآلود تجمع و از قسمت محل اتصال میوه به شاخه تغذیه نموده وباعث ریزش شدید میوه بخصوص هنگام رنگ انداختن میوه در مهرماه کاملا مشهود است. محل فعالیت وتغذیه شپشکها روی پوست میوه با تغییر رنگ وایجاد برآمدگی های گال مانند همراه است . 

حشره در زیر پوشش مواد مومی شروع به تخمریزی نموده. تخمهای آفت بیضی شکل بوده و پوره های سن 1 از زیر مواد مومی ( مواد آردی شکل ) خارج شده ودر محل مناسب روی قسمتهای مختلف گیاه مستقر و شروع به تغذیه می نماید. بدن حشره بند بند بوده وزوائد مومی شکل انتهای بدن را در برگرفته، دو زائده مومی شکل انتهای بدن از همه بلندتر می باشد. 

کنترل آفت:

به سبب وجود مواد مومی شکل اطراف بدن حشره و همچنین وجود تمام مراحل مختلف رشدی آفت در یک زمان،  مبارزه شیمیائی با آفت نتیجه بخش نبوده ودر تمام دنیا بهترین ومؤثرترین روش مبارزه با این آفت مبارزه بیولوژیک با استفاده از کفشدوزک شکارگر کریپتا لموس می باشد . 

لاروها وحشرات کامل کفشدوزک از تمام مراحل مختلف شپشک آردآلود تغذیه نموده وتراکم بالای آفت را تحت کنترل در می آورند. بر اساس بررسی های بعمل آمده، رها سازی کفشدوزک در سالهای گذشته سبب گردیده کفشدوزک مزبور در بعضی از باغات خصوصا " باغات حاشیه جنگل بطور طبیعی مستقر گردد وجمعیت آفت شپشک آرد آلود را تحت کنترل درآورد . 

تقویم کاشت ارقام زراعی فارس

در کشاورزی و به ویژه بحث زراعت و کشت صیفی جات و سبزیجات، توجه به چند نکته باعث کاهش خسارت، کاهش آفات و بیماری ها، افزایش کیفیت و کمیت محصول و به دنبال آن افزایش سود و سرمایه می شود.

عوامل محیطی موثر بر رشد گیاهان

واکنش درختان به عوامل محیطی، به دلیل چند ساله بودن و نحوه رشد و باروری آنها، تا حدودی با سایر گیاهان متفاوت است.

مراحل احداث باغ

در احداث یک باغ جدید دو حالت ممکن است رخ بنماید. در حالت اول محصول ویژه ای مورد نظر است و برای کشت آن باید زمین مناسبی یافت شود.

آفت تریپس

خصوصیات ظاهری و  زیست شناختی تریپس:

تریپس ها حشراتی بسیار کوچک اند که بال های ریشک دار بلندی دارند. البته این حشرات هم به صورت بالدار در محیط دیده می شوند و هم می توانند بدون بال باشند.

بیماری سفیدک پودری کدوییان

بیمـارى سـفیدک پـودری یکـى از بیمـارى هـاى مهـم کدوئیـان علـى الخصـوص خیـار، خربـزه، کـدو، طالبـى و هندوانـه مـى باشـد کـه بـه نـام هـاى سـفیدک حقیقـى یـا سـطحى نیـز نامیـده مـى شـود. 

سـفیدک سـطحى یکـى از بیمـارى هـاى مهـم جالیـز مـى باشـد کـه سـالانه باعـث وارد شـدن خسـارت هـاى فراوانـى بـه محصـولات مختلـف مـى شـود. آلودگـى گلخانـه هـاى تولیـد خیـار بـه ایـن بیمـارى، یکـى از عوامـل کاهنـده تولیـد محصـول اسـت کـه باعـث مصـرف بـى رویـه سـموم شـیمیایى در گلخانـه هـا مـى شـود.

نشانه هاى بیمارى:

اولیــن علائــم بیمــارى بــه صــورت لکــه هــاى کوچــک ســفید آرد آلــود در انــدازه هــاى مختلــف روى برگ هــا و ســاقه ها مــى باشد کــه بــه تدریــج ســطح آن هــا را گــرد ســفید رنگــى فــرا مى گیرد و بــزودى توســعه یافتـه، ظـرف مـدت کوتاهـى پوشـش قارچـى، هـر دو سـطح بـرگ را فـرا مـى گیرد.

نشـانه هـاى اولیـه بیمـارى، در واقـع موقعـى ظاهـر مـى شـود کـه اولیـن گلهـا بـاز شـده و بوتـه هنـوز سـاقه خزنـده خـود را ایجـاد نکـرده اسـت. برگهـاى مبتـلا، سـفید و شـکننده شـده و آلودگـى از بـرگ هـاى پاییـن آغـاز بـه سـمت بـالا پیشـرفت مـى کننـد بـرگ هـاى بـا آلودگـى بیـش تـر، زرد یـا قهـوه اى شـده و خشـک مـى گردند. علائـم آلودگـی در روی سـاقه نیـز دیـده می شـود. بـرگ هـاى آلـوده خشـک و شـکننده مـى شـوند و در آلودگـى شـدید کل بوتـه خشـک مـى شود.میوه کدوییان به طور مستقیم مورد حمله این قارچ قرار نمیگیرند اما به دلیل کمبود سطح برگ ممکن است آفتاب ‌سوخته و کیفیت کاهش یابد.

 

در بوته هــاى مبتــلا میــوه هــا زودتــر از موعــد مقــرر رســیده، شــبکه پوســت آنهــا خــوب تشــکیل نشــده، بافــت آنهــا نــرم مى شــود. عـلاوه بـر ایـن، گوشـت میـوه، بـى مـزه و مـواد جامـد محصـول در آنهـا بـه طـور قابـل ملاحظـه اى کـم مـى گـردد.

کنترل:

- استفاده از ارقام مقاوم (معمولاً ارقام زودرس کمتر توسط سفیدک پودرى خسارت مى بینند)

- رعایت اصول بهداشتى و کنترل دماى گلخانه

- ایجاد تهویه مناسب در گلخانه و کاهش تراکم بوته در واحد سطح

- حذف علفهای هرز میزبان و بقایاى گیاهى آلوده از اطراف گلخانه و مزرعه

- اجتناب از مصرف بیش از حد کود و آب

نکات قابل توجه در کاشت و داشت سیب زمینی

مقدار بذر مصرفی در هکتار ۲ الی ۲٫۵ تن در هکتار بسته به اندازه غده ها و کلاس بذر (همیشه به اصالت رقم و کلاس بذری آن توجه ویژه داشته باشید.) 

بهترین وزن غده های بذری بین ۷۵ تا ۱۰۰ گرم می باشد. (به جز غده های مینی تیوبر)

استفاده و ضدعفونی غده ها باید با قارچ‌ کش و حشره کش های مناسب انجام شود.

سیب زمینی به بیش از ۳۰۰ نوع بیماری و آفت حساس می باشد. از آنجا که تکثیر و تولید سیب زمینی با استفاده از غده ها انجام می شود، بنابراین کیفیت غده بذری نه تنها به طور مستقیم روی محصول تولیدی تأثیر دارد، بلکه احتمال انتقال بیماری از غده های آلوده به مزارع سالم را در روند چرخه تولید اعم از عملیات خاک ورزی، آبیاری، مدیریت انبار و سایر مراحل کاشت، داشت و برداشت به دنبال دارد و در دراز مدت تولید را دچار مشکل می سازد. 

دمای مناسب: ۱۰ الی ۲۵ درجه سانتیگراد می باشد. در صورتیکه درجه حرارت شبانه بالاتر از ۲۰ درجه سانتیگراد باشد، هیچ غده ای تشکیل نخواهد شد. وجود دمای بالا در شب باعث افزایش تنفس گیاه و مصرف کربوهیدرات های ذخیره شده و‌ کاهش رشد غده خواهد شد.

بستر کشت سیب زمینی بایستی بسیار نرم و نباید به هیچ عنوان کلوخه دار باشد. ۱۰ درصد ریشه سیب زمینی در ۳۰ سانتی متری لایه بالایی خاک قرار دارد. 

عمق کاشت ۱۵ سانتی متر است که بعد از سبز شدن بایستی ۱ یا ۲ مرحله مجدداً خاک دهی پای بوته ها صورت گیرد. عمق کمتر از ۱۵ الی ۱۸ سانتی متر علاوه بر کاهش عملکرد، خطر بیدزدگی و سبز شدن غده ها را افزایش می دهد. 

اجتناب از کاشت گیاهان جلب کننده آفات و ناقلین بیماری، از کاشت لوبیا، یونجه و باقلا در مجاورت مزارع سیب زمینی اجتناب شود چون باعث افزایش جمعیت زنجرک های ناقل ویروس و سپس انتقال آن ها به مزارع سیب زمینی می گردد. در صورت جمعیت بالای زنجرک و ایجاد خسارت اقتصادی بایستی اقدام به سمپاشی با یک حشره کش سیستمیک شود. حداکثر درصد آلودگی قابل قبول به بیماری قارچی ریزوکتونیایی (ساق سیاه) در غده های بذری ۱ درصد می باشد.

سرزنی: در موقع برداشت محصول، سرزنی اندام های هوایی ۱۰ الی ۱۵ روز قبل از برداشت انجام گیرد تا پوست غده ها ضخیم تر و خاصیت نگهداری آن در انبار بیشتر گردد به عبارتی غده های سیب زمینی باید هنگام برداشت کاملاً رسیده باشند.

رعایت تناوب: تناوب زراعی صحیحی با گیاهان غیرمیزبان نظیر غلات در مزرعه اجرا گردد و از کاشت گیاهان خانواده سولاناسه مثل گوجه‌فرنگی، بادمجان، فلفل و.‌‌.. خودداری شود. به منظور بالا بردن کارآیی تناوب زراعی در کنترل آفات و عوامل بیماری‌زا، شایسته است در سال تناوب، سیب زمینی های سبز شده و باقی مانده از سال قبل و یا گیاهان میزبان منهدم گردند. چون آفات و عوامل بیماری زا روی این بوته های سبز شده فعالیت خواهند نمود و عملاً تأثیر تناوب کمتر خواهد شد.

فاصله زمانی کشت سیب زمینی در مزرعه بایستی هر ۳ سال ۱ بار باشد. 

انهدام غده های آلوده در موقع برداشت غده های آلوده حاصل از سورت کردن محصول، جمع آوری و منهدم گردند. قبل از کشت غده ها حتماً می بایست پس از خروج از سردخانه، غده ها در مکان سرپوشیده (نور غیر مستقیم ) شروع به جوانه زدن کنند و زمانی که اندازه جوانه ها به ۰٫۵ سانتی متر رسید اقدام به کشت کنند.

دمای مطلوب برای جوانه دار کردن غده ها ۱۰ الی ۲۰ درجه سانتیگراد می باشد. همچنین در کشت های پاییزه جهت شکستن خواب سیب زمینی و جوانه دار کردن غده ها می توان از قرص جیبرلین استفاده کرد. 

نیاز آبی در مناطق بسته به فصل کشت، اقلیم، دما و رقم ۸۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰ متر مکعب در هکتار می باشد.

توصیه های کودی:

هر آنچه باید از کاشت، داشت و برداشت خرما بدانیم

کشور ایران با تولید 1066000 تـن خرمـا رتبـه دوم را بعـد از کشـور مصـر بـه خـود اختصاص داده و پس از مصر و ایران، کشورعربستان سعودی با تولیدی معادل 1050000 تـن در مقام سوم قرار دارد. به طور کلی خرما محصول مناطق گرمسیری است، اگرچـه در نقـاط نیمـه گرمسـیری نیـز کشت می شود. به طور کلی رشد خرما در نقاطی میسر است که دارای زمسـتان معتـدل و تابسـتان گـرم و خشک برای رسیدن میوه باشد و در مدت 5-7 ماه از زمان گرده افشانی تا برداشت میوه، باران یا رطوبت بیش از اندازه وجود نداشته باشد. عوامل آب و هوایی که رشد رویشی و کمیت و کیفیت خرما را تحت تاثیر قرار می دهد:

یک) درجه حرارت: درجه حرارت های بالا در مناطق کشت و پرورش خرما، ناشی از رطوبت نسبی پائین هوا، طول روز بلند در فصل تابستان و آفتاب تند و شدید در این مناطق است.

دو) باران: کشت نخل خرما در مناطقی صـورت می گیرد کـه دارای بارنـدگی هـای زمسـتانه هستند و این بارندگی ها نه تنها نمی توانند به میوه خرما خسارت وارد کنند، بلکه بـرای خـاک مناطق کشت خرما مفید به شمار میروند، چرا که باعث شستن مقـداری از نمـک خـاک کـه مشکل اصلی مناطق خرما خیز است، می شود.

سه) رطوبت هوا: درخت خرما مناسب ترین درخت میوه اراضی خشک حاره است. در رطوبت نسبی بالا، میوه ها نرم و چسبنده می شوند اما در رطوبت نسبی پائین، میوه ها خیلی سفت و خشک می شوند.

چهار) باد: در مقایسه با سایر گونه های گیاهی، نخل خرما در مناطق بادخیز خسارت چندانی نمی بیند.

پنج) نور: از آنجا که خرما عمدتا در نواحی خشک و نیمه خشک وجود دارد تحمـل خـوبی در شرایط نور زیاد دارد.

شش) آب: مهمترین عامل محدود کننده کشت خرما می باشد. گرچه درخت خرما نسبت به خشکی و کم آبی مقاوم است اما به منظور تولید محصول با کمیت و کیفیت مناسب نیاز به آب فراوان دارد. به طور کلی میزان رطوبت خاک و نیاز آبی گیاه باید با هم متعادل باشند. درخت خرما این توانایی را دارد که خود را با مقادیری از رطوبت خاک که تحمل آن برای اکثر درختان امکان ندارد، عادت دهد. اما جهت محصول بهتر و بیشتر، به مقادیر فراوان آب نیاز دارد.

در صورتیکه کم آبی برای مدتی طولانی برای نخل اتفاق بیفتد، به تدریج برگهای مسن آن خشک می‌شوند تا آب موجود در آنها به مصرف جوانه انتهایی برسد.

به این نکته توجه داشته باشید که اگر گرده افشانی هم زمان با تنش آبی باشد، تاثیر منفی خواهد داشت. پس اول باید تنش آبی برطرف شده و سپس گرده افشانی انجام گیرد.

خاک مناسب:

از نظر نیاز خاکی، نخل خرما گیاهی کم توقع است. این گیـاه در هـر نـوع خـاکی از شـن خالص تا خاکهای سنگین رسوبی، که نیازهای اولیـه نخـل را بـرای اسـتقرار در خـاک فـراهم میکند و مواد معـدنی و آب مـورد نیـازش را تـأمین کـرده و دارای زهکـش و نسـبت بـه آب نفوذپذیر باشد قادر به رشد است. اغلب کارشناسان معتقدند بهترین نوع خاک برای نخل خرما خاکهای عمیق، زهکشدار با بافت نسبتاً سبک و دارای مواد آلی کافی و قـدرت نگهـداری آب کافی می باشد.

آبیاری باغ های تازه احداث :

بهترین طریقه آبیاری نخلستان های جدیدالاحداث در سیستم آبیاری سطحی آبیاری تشتکی است. در این روش با در نظر گرفتن اندازه نهال، تشتکی در اطراف آن درست می کنند و آن را با ایجاد جوی های فرعی به جوی اصلی وصل می کنند.

در اکثر مناطق دور آبیاری در نخلستانهای جدید الاحداث در ماه اول یک روز در میان و در ماه دوم دو روز در میان و در ماه سوم سه روز در میان و بعد از آن هفته‌ای یکبار است.آبیاری در زمستان هر ۱۰-۱۵ روز یکبار صورت می گیرد.

آبیاری نخل های مثمر:

در روش آبیاری سطحی در شرایط ایران به طور کلی نخلستان هایی که دارای خاک سبک می باشند، در تابستان ۷ـ۴روز و در زمستان ۳۲-۲۰ روز یکبار آبیاری می شوند و نخلستان هایی که دارای خاک سنگین هستند، در تابستان ۱۲ـ۷ روز یکبار و در زمستان ۳۰-۴۵ روز یکبار آبیاری میشوند.

گرده افشانی:

گرده افشانی خرما یکی از حساسترین کارهای نخل داری است که نقش بسیار مهمی در افزایش کمیت و کیفیت محصول دارد. در شرایط ایران فصل گرده افشانی از اواسط بهمن ماه تا اواسط اردیبهشت ماه به طول می انجامد. 

گرده افشانی در نخل خرما به دو صورت طبیعی و مصنوعی انجام میشود.

گرده افشانی طبیعی :

این نوع گرده افشانی بوسیله باد و حشرات انجام می شود و از نظر اقتصادی قابل توصیه نیست زیرا:‌ به مقدار زیادی نخل نر نیاز دارد و هم چنین  وزش باد و فعالیت حشرات تابع شرایط جوی است.

گرده افشانی مصنوعی :

بوسیله انسان انجام می شود و به دو شکل سنتی و مکانیکی اعمال میگردد:

گرده افشانی سنتی:

- قراردادن خوشک های گل نر درون خوشک های گل ماده که یکی از متداول ترین روش های گرده افشانی در اغلب مناطق خرما خیز کشور می باشد.

- قراردادن دانه گرده درون پارچه و تکانیدن روی خوشه های ماده.

- قرار دادن قطعات پنبه آغشته به دانه گرده درون گل آذین ماده که این روش در کالیفرنیا مورد استفاده قرار گرفته است.

گرده افشانی مکانیکی:

جهت گرده افشانی مکانیکی از دستگاه گرده افشان استفاده میکنند.

مزایای گرده افشانی مکانیکی:

- عدم نیاز به صعود از درختان نخل خرما و سهولت عملیات گرده افشانی

- کاهش هزینه گرده افشانی

- عدم نیاز به کارگر ماهر

- کاهش میزان گرده مصرفی

- عدم خطر جانی جهت فرد گرده افشان

- راندمان کار بسیار بالاست.

زمان گرده افشانی :

در غالب ارقام خرما بالاترین مقدار محصول با گرده افشانی سه یا چهار روز بعد از باز شدن اسپات ماده حاصل میشود.

رطوبت گیری نیز باید از خوشه های نر انجام گیرد.

نکات کلیدی در مورد گرده افشانی خرما:

· گرده افشانی در ساعت ۱۰ صبح لغایت ۳ بعداظهر انجام شود.

· در صورتی که بارندگی ۳-۲ روز بعد از گرده افشانی به وقوع پیوست گرده افشانی تکرار گردد.

· در روش مکانیکی گرده افشانی باید حداقل دوبار و به فاصله ۲-۳ روز انجام شود.

· گرده افشانی مکانیکی به دلیل مزایای متعدد بر گرده افشانی سنتی ارجحیت دارد. بنابر این توصیه میشود از این روش استفاده گردد.

· در نقاطی که درجه حرارت در هنگام گرده افشانی پایین است از کیسه های کاغذ کرافت روی گل آذین های گرده افشانی شده استفاده شود  ۱۰-۸ روز بعد برداشته شوند.

· تنک اول میوه خرما را میتوان با حذف یک سوم طول خوشه در ارقام با خوشک های بلند در هنگام گرده افشانی انجام شود.

· شکاف خوردن گریبانه ماده عالمت رسیدن آن و آمادگی جهت گرده افشانی است.

· هم زمانی رسیدن گل های نخل خرمای نر و ماده به ویژه در هنگامی که روش گرده افشانی سنتی می باشد، بسیار مهم است.

· گرده افشانی در اکثریت ارقام ۴-۲ روز بعد از پس از باز شدن اسپات انجام شود.

· استفاده از گرده خشک در مواردی نظیر سطح کاشت زیاد و وجود ارقام مختلف با تاریخ گل دهی متفاوت ضروری است.

· بهترین روش نگهداری گرده خشک قراردادن آن درون ظروف سر بسته بدون هوا در مجاور کلرید کلسیم و درون یخچال با درجه حرارت ۴-۵ درجه سانتی گراد است.

· میزان گرده مصرفی برای هر خوشه یک گرم از مخلوط دانه گرده است به همراه مواد همراه.

· استفاده از دانه گرده خشک تازه مؤثرتر است.

· اختالط دانه گرده سال قبل با دانه گرده سال جاری در مواردی که ناچار به استفاده از دانه گرده سال قبل هستیم توصیه می گردد.

روش های تنک کردن خرما:

· کاهش تعداد خوشه ها

· تنک کردن خوشه ها

· تنک کردن با استفاده از مواد شیمیایی

مناسبترین نسبت برگ به خوشه برای اکثریت ارقام خرما ۱۰ برگ به یک خوشه می باشد. 

در کاهش تعداد خوشه ها رعایت دو نکته ضروری است:

 .حذف خوشه های ضعیف و تلقیح نشده.

 .رعایت تعادل خوشه ها روی درخت.

در شرایط ایران معمولا نخل کاران، تمام خوشه های ظاهر شده در دو سال اول را به منظور تقویت درخت حذف می کنند و در سال سوم تعداد محدودی خوشه ۲-۳خوشه نگهداری می کنند و به تدریج با افزایش سن درختان تعداد خوشه ها افزایش می یابد تا اینکه نهایتاً روی هر درخت ۱۰-۱۲خوشه نگهداری میکنند.

عمل تنک خوشه ها را می توان در دو مرحله انجام داد:

الف : زمان گرده افشانی: در این مرحله معمولا غلاف هایی که خیلی زود یا خیلی دیر ظاهر می شوند حذف می گردند.

ب: شش الی هفت هفته بعد از گرده افشانی: با در نظر گرفتن نسبت مناسب برگ به خوشه.

هرس نخل:

معمولا پنج نوع هرس در نخل خرما متداول است:

۱-هرس برگ ۲-هرس دمبرگ ۳-هرس خار ۴-هرس دم خوشه ها پس از برداشت ۵-حذف تنه جوش و پاجوش.

زمان هرس برگ خرما:

· هرس پس از برداشت محصول: در این مرحله برگ های خشکیده و برگ های آلوده به آفات و بیماری های نخل حذف می شوند.

· در زمان گرده افشانی: این کار به منظور سهولت در گرده افشانی انجام می شود.

· در زمان تنظیم و آرایش خوشه ها: (۸-۶ هفته پس از گرده افشانی) این نوع هرس به منظور رعایت نسبت مناسب بین برگ و خوشه و ایجاد فضای مناسب زیر خوشه ها جهت آرایش خوشه ها و همچنین سهولت درعملیات پوشش خوشه ها و برداشت آنها صورت می گیرد.

کودهای آلی:

مصرف کودهای آلی در خاک علاوه بر تأمین مقداری از عناصر غذائی مـورد نیـاز گیـاه ،باعث بهبود کیفیت فیزیکی خاک شده و در رشد و تکثیر موجودات زنـده ذره بینـی خـاک نیز نقش انکار ناپذیری دارد و موجب زنده نگـه داشـتن خـاک و افـزایش رانـدمان مصـرف کودهای شیمیایی میگردد. مسئله کاهش مواد آلی در خاکهای مناطق گرم و خرماخیز از اهمیت زیادی برخوردار است. بنابراین توصیه میشود حداقل هـر دو سـال یـک بـار، کود حیوانی پوسیده در پای درختان خرما پخش و با خاک مخلوط گردد. بهتـرین زمان مصرف کودهای حیوانی در اواخر زمستان میباشد.

کودهای مورد استفاده در آبیاری قطرها ی نیز، بایستی کود عناصر پرمصرف و کم مصرف باشد.

زمان مصرف کودهای شیمیایی: 

به منظور به دست آوردن بهترین نتیجه از مصرف کودهای شیمیایی باید زمان مصرف کودها، با مراحل حساس در ایام رشد گیاهان منطبق گردد. بهترین زمان مصرف کودهای شیمیایی را در نیمکره شمالی (از جمله ایران) در ماه های بهمن (زمان گلدهی) و تیر ماه (زمان رشد و نمو تکامل میوه) پیشنهاد نموده است. همچنین گفته شده است که برای کودهای غیر نیتروژنی زمان مناسب بهمن ماه و اردیبهشت ماه و برای کودهای نیتروژنی بهمن ماه، اردیبهشت ماه و تیرماه است. 

روشهای کوددهی در خرما:

1)روش دستی: کودها در مقادیر توصیه شده برای هر نخل توزین شده و به یکی از

دو روش زیر مصرف میشود. 

الف) روش پخش سطحی (نواری): در پخش سطحی کودها در محل سایه انداز نخـل خرمـا به فاصله های مناسب از تنه نخل مصرف میشوند که این فاصله بستگی به سـن درخـت دارد . 

ب) روش چالکود: در روش چالکود، تعداد 3-4 چاله به ابعاد تقریبی 40×40×40 در سـایه انداز درخت و به فاصله مناسب از تنه نخل حفر نموده و کـود مـورد نیـاز را همـراه بـا کـود حیوانی به درون چاله ها می ریزیم و سپس عمل آبیاری انجام میشود.   .

2)روش کود آبیاری (Fertigation): این روش زمـانی قابـل اسـتفاده اسـت کـه سیسـتم آبیاری بر اساس مصرف کودهای شیمیائی طراحی شده باشد. انواع کودهای محلول در آب را می توان با استفاده از این روش مصـرف نمـود . ایـن سیسـتم تغذیـه ، کـود را بـ ه صـورت یکنواخت در اختیار گیاه قرار میدهد. در این روش بایستی کود در سیستم آبیاری قطره ای تزریق شود.