کامکوات جزء مرکبات محسوب می شود و یکی از راحت ترین درختان میوه برای پرورش در گلدان می باشد. میوه های کامکوات نارنجی، برگهای آن سبز و دارای طعم ترش و شیرین خوشمزه است و به همراه پوست نازک خود مصرف می شود. در صورت کاشت درخت کامکوات در فضای آزاد، ارتفاع آن تا 2 و نیم متر می‌رسد، درحالی که در صورت کاشت در گلدان ارتفاع کمتری خواهد داشت.

گلاب گیری به روش سنتی از گذشته تا به امروز مرسوم بوده و هم چنان نیز ادامه دارد. روش کار به این صورت است که گل محمدی را به همراه مقدار مشخصی آب در دیگ های مسی ریخته سپس به کمک زنجیرهایی که به دیگ متصل است، در آن را محکم می کنند.

انتخاب مکان مناسب و احداث باغ جهت کاشت نهال انجیر بسیار اهمیت دارد زیرا احداث باغ هزینه‌های مالی فراوانی دارد و اگر آب و هوای منطقه ی احداث شده با درخت هماهنگی نداشته باشد، کشاورز یا باغدار دچار خسارت های سنگین اقتصادی می گردد.

چیکو با نام علمی Manilkara zapata L گیاهی از خانواده Sapotaceae است. چیکو درختی همیشه سبز با قامتی برافراشته و ارتفاع 5 تا 20 متری است که میوه ی آن از نظر ظاهری شبیه به کیوی بوده و در ایران، استرالیا، فیلیپین و مکزیک یافت می شود. 

پنیر نخل یا پنیر خرما که در زبان انگلیسی به آن heart palm tree (قلب درخت خرما) گفته می‌شود ، یک پنیر گیاهی و بسیار مقوی است که به عنوان یک وعده ی غذایی کامل مورد مصرف قرار می گیرد. در بیشتر موارد ، گیاهخواران از آن برای جایگزین گوشت استفاده می کنند.

درخت نارنج (aurantium Citrus) به جنس Citrus و خانواده مرکبات (Rutaceae) تعلق دارد.
درختان همیشه سبز نارنج، به طور میانگین حدود 3-9 متر ارتفاع دارند. گل های درخت بهارنارنج، یکی از معطّرترین گل های مرکبات است که سفید و دوجنسی بوده و هم به صورت آپوماتیک و هم با کمک حشرات، گرده افشانی می شوند.
نارنج از جمله گیاهان دارویی پرمصرف و بومی کشور ایران است و با عنوان پرتقال ترش شناخته میشود.
در طب سنتی ایران، از گل های گیاه بهارنارنج به عنوان آرامش بخش، ضد تشنج و برطرف کننده تپش قلب استفاده می شود. عطر گل های بهار نارنج به شدت در‌کاهش اضطراب موثرند.

اترج (بالنگ)، درختچه ای از تیره مرکبات و به ارتفاع 2.5 تا 4.5 متر، با برگ هایی به رنگ سبز روشن، گل هایی به رنگ سفید و میوه ای درشت شبیه به خربزه کوچک با پوستی ضخیم و گوشتی با رایحه لیمو با تنوع رنگی سبز تا نارنجی و مزه ای تلخ تر از گریپ فروت و ترشی آن از لیمو ترش کمتر. 

اترج دارای انواع مختلفی می باشد، یکی از انواع اترج به شکل دست و بسیار عجیب و غیر عادی که به دست بودا معروف است.
اترج در ایران به بالنگ، بادرنگ، بادرنج، باذرنج، ترنگ،ترنج، اترج، اترج کبیر، اترج صغیر، معروف می باشد. نام اترج در قرآن کریم نیز آمده است.
طبق نوشته های مورخان، عطر خوش و بوی قوی این گیاه در دفع حشرات موذی بسیار موثر و از اهمیت بالایی در بین چینی ها و ژاپنی ها برخوردار بوده و هنوز هم در مراسم سال نو ژاپن و چین به عنوان نماد ثروت و خوشبختی استفاده می شود.از تمام قسمت های اترج برای خواص درمانی و تهیه مواد غذایی استفاده می شود، شکوفه های اترج دارای طبعی گرم و خشک و برگ های آن طبیعتی سرد و تر دارد، پوست اترج برای تقویت کبد، حافظه و قلب و دستگاه گوارش و کاهش نفخ شکم مفید و موثر است.

در بازدید از باغ آقای محتشمی واقع در منطقه باروس شهرستان قیر و کارزین، به تاریخ چهارده اسفندماه هزار و چهارصد و یک، با مسائل و مشکلاتی برخورد داشتیم که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت:

1️⃣کاشت درخت بر اساس آب و هوای منطقه:

✔️آب و هوای سرد و خشک، 
✔️سرد و بارانی، 
✔️آب وهوای گرم و خشک، 
✔️گرم و مرطوب، 
✔️و آب و هوای شرجی، از جمله نوع آب و هوا است که شاید تعدادی از آن ها به گوشتان خورده باشد. با توجه به هر یک از شرایط آب و هوایی گفته شده باید بدانید که آب و هوا اولین و مهمترین رکن برای کاشتن نهال است و بدون در نظر گرفتن آن، شما نمی توانید توقع درامد و سود دهی از زمین های خود را داشته باشید.
2️⃣آزمایش خاک:
هر درختی دارای یک سری نیاز است تا به وسیله آنها به رشد و تولید محصول بپردازد. تامین نیاز های معدنی درختان در 90 درصد موارد از طریق خاک امکان پذیر است و درختان منابع مورد نیاز خود را از خاک دریافت می کنند.
3️⃣شخم زدن زمین قبل از کشت نهال:
شخم زدن زمین فواید بسیار زیادی دارد. اگر در زمین مورد نظر قبل از کشت نهال، محصول زراعی کاشته باشید قطعا بقایای آن هنوز روی زمین موجود است. این ها ممکن است به اصطلاح از زور و قوت زمین بکاهند. در نتیجه با زیر رو کردن زمین همین باقی مانده های دوره قبلی کشت، تبدیل به کود شده و برای زمین مفید می باشد.
همچنین باعث نرم شدن خاک می گردد. این عمل در بسیاری از نهال های زراعی رشد درختان شما را دو چندان خواهد کرد. چرا که در نتیجه نرم بودن خاک، درختان شما می توانند به راحتی ریشه زایی کنند. به علاوه اینکه آب و مواد معدنی راحت تر در عمق خاک نفوذ می کند.
4️⃣نحوه‌ کاشت نهال
5️⃣زمان‌‌ کاشت نهال

1️⃣خودداری از کاشت درختان انار همراه با درختان دیگر.

2️⃣انجام به موقع عملیات مبارزه با علف های هرز.
3️⃣شخم زمستانه و هرس پاجوش ها در فصل استراحت گیاه.
4️⃣پاکنی و خاک دادن پای درختان. ضمن تغذیه مناسب و تامین مواد معدنی گیاه در زمستان.
5️⃣هرس شاخه های شدیداً آلوده در فصل رشد.

برنامه تغذیه انگور در ایران معمولاً شامل مصرف مقادیری از عناصر غذایی به ویژه نیتروژن،‌ فسفر، پتاسیم و روی است. 

✔️اخیراً ترکیبات کربن آلی و محرک های زیستی شامل هورمون های طبیعی مشتق شده از جلبک ها به صورت برگ پاشی و باکتری های محرک رشد مورداستفاده قرار می گیرند. 
✔️مورد اخیر معمولاً در برگیرنده میکروارگانیسم هایی هستند که سلامت و کیفیت خاک را بهبود بخشیده و به واسطه آن عملکرد و کیفیت میوه بهبود می یابد. 
✔️ماهیت اصلی مدیریت تلفیقی تغذیه گیاهی بر مصرف همزمان منابع زیستی، آلی و شیمیایی، متناسب با وضعیت حاصلخیزی خاک و نیازهای غذایی محصول، متناسب با عملکرد مورد انتظار استوار است.

شته از ها آفات مهم و محدود کننده ی تولید انار هستند که باعث خسارت مستقیم از طریق تغذیه از شیره گیاهی و همچنین خسارت غیر مستقیم با تولید عسلک فراوان و مساعد نمودن شرایط برای رشد قارچ های فوماژین می شوند.

✔️بدین ترتیب میزان محصول کاهش پیدا کرده و کیفیت آن نیز نقصان می یابد. مهمترین خسارت شته ی انار، ریزش غیر طبیعی گل های انار در ابتدای فصل می باشد.
✔️عوامل متعددی مانند شرایط آب و هوایی، دشمنان طبیعی و شرایط و نوع گیاه میزبان، می تواند در پیش بینی تراکم جمعیت آنها و همچنین کنترل آن موثر باشد.
✔️یکی از مهمترین عوامل تاثیرگذار روی رشد جمعیت و بقای حشرات دما می باشد. نرخ رشد و نمو و فعالیت شته های مذکور، از دمای تا 10 تا 30 درجه سلسیوس به صورت خطی افزایش می یابد، ولی در دمای 23 درجه سلسیوس و بالاتر از آن، تلفات سنگین به مرحله پورگی وارد می شود.

علاوه بر کرم گلوگاه، ترک‌های ریز موجود در پوست، آفتاب سوختگی، محل های تغذیه حشرات مکنده، آسیب های مکانیکی و بالاخره لهیدگی ایجاد شده درحین برداشت یا در مراحل مختلف حمل و نقل نیز از جمله عواملی هستند که می توانند‌‌ پوسیدگی میوه

انار را به دنبال داشته باشند. 
اما وجود این عوامل برای ایجاد پوسیدگی و ترشیدگی الزامی نیست. میوه انار همانند سایر میوه ها، به علت دارا‌ بودن مقدار زیادی آب در معرض فساد قرار دارد. قارچ های آسپرژیلوس و پنسیلیوم، میتوانند در صورت وجود شرایط مساعد از نظر دما و رطوبت، میوه های سالم انار‌ را بپوشانند.

هنگام کاشت بیشتر نهال‌های مرکبات، باید ابتدا ریشه را با یک قیچی تیز هرس کرد تا اولاً سر ریشه اصلی قطع و گیاه تحریک به تولید ریشه فرعی بیشتری شود و دوما سر ریشه‌ها، که بیشتر در اثر کنده شدن از خاک خزانه، زخمی و به طور نامرتب قطع شده، دارای یک سطح صاف شود.

زیرا ریشه‌های زخمی و سر ناصاف سریع مورد حمله انواع قارچ‌ها و باکتری‌ها قرار می گیرند و از بین می‌روند. در حالی که اگر محل بریده شده صاف باشد به راحتی ترمیم می‌گردد و از نفوذ عوامل بیماری‌زا جلوگیری به عمل می آید.
برای کشت نهال، اگر خاک باغ حاصلخیز و دارای بافت مناسب باشد و آماده شده باشد، کافی است مقداری از خاک محل کاشت را با بیل برداشته، پس از قراردادن ریشه‌ها درون گودال، روی آن ها را با خاک زبرین (سطح‌الارض) پوشاند. 
✔️در مواردی که برای کاشت، از گودال‌های دستی و یا مته‌ای استفاده می‌ شود،‌ باید اول مقداری از خاک زبرین را با هم حجم ‌خودش کود دامی پوسیده مخلوط کرده و به شکل مخروطی، در ته گودال ریخت.
✔️سپس ریشه‌ها را روی این مخروط مرتب کرد و روی آنها را با خاک پوشاند و گودال را پر ساخت.

متاسفانه در بیشتر باغ‌های سنتی ایران، درختان نزدیکتر از فاصله لازم کشت می شوند که هنگام باروری روی یکدیگر سایه می‌اندازند و میزان محصولشان پایین می‌آید. علاوه بر رعایت فاصله، درختان باید روی ردیف‌های منظم شمالی جنوبی کشت شوند تا هم بتوانند از نور آفتاب بیشتری استفاده کنند و هم امکان رفت و آمد کارگران و وسایل موتوری فراهم شود. 
✔️از مهم‌ترین روش های کشت مرکبات می‌توان به کشت مربعی ، مستطیلی ، مثلثی و داربستی نام برد.
1️⃣در روش مربعی، فاصله درختان روی ردیف‌ها با فاصله بین ردیف‌ها برابر است، به طوری که هر چهار درخت روی رأس های یک مربع، قرار می گیرند. در این روش، اگر فاصله مناسب در حین کاشت رعایت شده باشد، درختان در حداکثر رشد، قسمت اعظم سطح باغ را می‌پوشانند و بین آنها فاصله کمی برای عبور و مرور کارگران و ماشین‌آلات باقی می‌ماند. در این روش، در صبح و بعد از ظهر، درختان مجاور روی هم سایه می‌‌اندازند و به همین دلیل این روش هرچند برای نقاط گرمسیری که دارای نور بیشتر هستند قابل قبول است ولی برای نقاط سردسیر شمالی که شدت نور کمتری دارند، مناسب نیست. 
2️⃣در روش مستطیلی فاصله درختان روی ردیف‌ها، از فاصله بین ردیف‌ها بیشتر است. به‌گونه ای که درختان در طول مستطیل کشت می شوند و به اندازه ی عرض، از هم فاصله دارند. و به این دلیل با فرض تخصیص مساحتی مساوی با روش مربعی به هر دو درخت، درختان در صبح و بعد از ظهر، سایه کمتری روی هم می‌اندازند و هر درخت از نور بیشتری بهره‌مند می‌ شود. در این روش، درختان در حداکثر رشد، فواصل بین ردیف‌ها را پر می‌کنند ولی در روی ردیف‌ فاصله بیشتری برای درختان وجود خواهد داشت که عبور و مرور وسایل را در جهت شمالی جنوبی تسهیل می‌کند. این روش بویژه برای مناطق سردسیر مناسب است‌. 
3️⃣روش مثلثی که لوزی و شش گوش هم خوانده می‌شود هر سه درخت روی رأس های یک مثلث (به طور معمول متساوی‌الاضلاع و گاهی متساوی‌الساقین) که جهت قاعده آن شرقی غربی است و هر چهار درخت روی رئوس یک لوزی کشت می شوند. این روش از نظر سایه‌اندازی مانند روش مربعی است و تفاوت های آن با روش مربعی این است که در این روش ردیف‌های شمالی جنوبی وجود ندارد و همچنین با رعایت فواصل مساوی، در این روش بیش از روش مربعی، در واحد سطح، درخت کاشته می شود. 

مرکبات در شرایط گرمسیر، در مناطقی مانند مناطق مرکزی و جنوب ایران و نیمه گرمسیری شمال ایران، قابلیت رشد دارند.
✔️ خاک های سبک شنی رسی، با پی اچ 5 تا 7، عموما برای توسعه کشت مرکبات مناسب می باشند. 
با توجه به این موارد، در شمال ایران خطر سرما و بالا بودن سطح آب زیرزمینی و در جنوب مشکل گرما، شوری و کم آبی وجود داشته که در توسعه کشت و احداث باغات مرکبات باید مورد توجه قرار بگیرد.
مناطق مناسب کشت:
1️⃣سواحل دریای خزر:
✔️از آستارا تا گرگان ارقام مختلفی از مرکبات کشت می شود.‌ محدودیت های اقلیمی (سرما و خشکی) موجب می شود تا بیشتر تراکم باغ های مرکبات در نواحی چابکسر تا بهشهر متمرکز باشد.
2️⃣ناحیه مرکزی:
✔️این ناحیه شامل شهرهایی مرکزی ایران همچون فارس، کرمان، جیرفت، بم و غیره بوده که بیشتر دارای روزهای آفتابی به همراه رطوبت نسبی پایین است. بارندگی این نواحی پایین بوده، لذا در تابستان نیاز به چندین نوبت آبیاری بوده تا گیاه عملکرد و کیفیت محصول مناسبی داشته باشد.
3️⃣نواحی ساحلی جنوب (بندرعباس و سواحل دریای عمان):
این نواحی عاری از یخبندان، با رطوبت نسبی بالا و گرمای زیاد در تابستان می باشد.

رطبی و سیاه سمرقندی، از ارقام مهم انگور تجاری استان فارس هستند که در حوالی شیراز، مناطق شمالی و شمال غربی استان فارس در سطح وسیعی کاشته می شوند. 
✔️رطبی، رقمی است دانه دار،‌ متوسط تــا دیررس بــا میوه های سفیدرنگ، دارای پتانسیل عملکرد و کیفیت بازارپسندی بالا که غالباً در مناطق اطراف شیراز و سپیدان کشت می شود. 
✔️سیاه سمرقندی، رقمی است دانه دار، متوسط تا دیررس با میـوه های به رنگ بنفش تیره، دارای عملکرد متوسط و بازارپسندی بالا کـه علاوه برکاشت در مناطق معتدل استان فارس مانند اطراف شیراز، غالباً در مناطق سردسیر استان به ویژه منطقه بوانات نیز کشت و تولید می شود. 
با توجه به اهمیت این ارقام انگور در منطقه، تحقیقات به زراعی متعددی بر روی آن ها انجام شده است. 

عوامل متعددی در اندازه نهایی میوه مرکبات مؤثر هستند. از این عوامل می توان به:
✔️ میزان محصول، 
✔️پراکنش بارندگی، 
✔️مدیریت کوددهی، 
✔️هرس، 
✔️و ترکیب پایه و پیوندک، نام برد.
افزایش کوددهی پتاسیم موجب افزایش اندازه میوه، افزایش ضخامت پوست و اسیدیته عصاره می شود.

🌺میزان ریزش گل، به عامل های درونی و بیرونی وابسته است. کمبود نیتروژن در زمان گلدهی یکی از علل رایج ریزش شدید گل و به دنبال آن، کاهش تشکیل میوه است.
✔️تشکیل اولیه میوه نیز تحت تأثیر عامل های محیطی، فیزیولوژی و مدیریتی است. گل هایی که در گل آذین های زایشی رشد کرده اند، رشد آهسته تر و تشکیل میوه ی کمتری نسبت به گل‌ها در گل آذین های برگدار دارند.
🍊تشکیل میوه و یا ریزش، به ویژگی های رقم، شدت گلدهی، آب و هوا و مدیریت درخت بستگی دارد.
✔️دماهای خیلی بالا یا پایین،‌‌ خشکی، تغذیه نامناسب، شمار بذر در میوه و آفات و بیماری ها از جمله عامل های مختلف مؤثر در ریزش میوه در گونه های مختلف مرکبات هستند.
✔️ یکی از عامل‌های محیطی و مدیریتی که در تشکیل میوه نقش اساسی دارد، تنش خشکی به ویژه در دوره‌ بحرانی رشد میوه چه ها، از حدود سه هفته پس از گلدهی است.
✔️دماهای بالای‌ 40 درجه سلسیوس، سبب ریزش شدید‌‌ میوه چه ها، به ویژه در ناول ها می شود.

نماتدهای انگل گیاهی، یکی از عوامل مهم محدود کننـده رشد غلات محسوب می شوند. تاکنون نماتدهای انگل زیادی از گندم و جو گزارش شده کـه نماتد های سیستی غلات، نماتد مولد  گره ریشه، نماتد گال دانه، نماتد عامل کوتاهی غلات، نماتدهای زخم ریشه، از اهمیت خاصی برخوردارند و موجب خسارت به محصول می شوند. 
سه گونه از نماتدهای سیستی غلات، نسبت به سایر گونه های گروه، تاثیر بیشتری بر روی گندم و جو دارند.‌ این گروه از نماتدهای سیستی با حمله به ریشه های گیاه میزبان، موجب کاهش جذب آب و جریان مواد مغذی در گیاه می گردند که در اثر آن گیاه پژمرده شده و علائم زردی و رشد ضعیف یـا کوتاه شدن را نشان خواهد داد. 
علایم در اندام های هوایی گیاهان میزبان، به صورت قطعات کمرنگ، همراه با پنجه های کم دیده می شود. تاثیر این نماتدها بر روی اندام های هوایی ممکن اسـت بـا علائم کمبود نیتروژن، فسفر و دیگر عناصر ریز مغذی مشابه باشد.
✔️بـه طور کلی نماتـدهای سیـستی غلات، موجب اختلالاتی در رشد و جنبه های فیزیولوژیک گیاه میزبان، از جمله کاهش رشد ریشه، ارتفاع گیاه و ارتفاع سنبله، کاهش غلظت عناصری مانند آهن، نیتروژن، منگنز و‌ مس در ساقه ها و کاهش جذب نور توسط برگ ها شده که این اختلالات نقش مهمی در کاهش عملکرد محصول ایفا می کنند.
✔️همچنین گیاهچه های آلوده به ایـن نماتدها، گاهی اوقات مورد حمله دیگر بیمارگرها، مخصوصاً قارچ های خاکزی عامل پوسیدگی های ریشه، قرار می گیرند.