میزان نیتروژن قابل دسترس گیاه در خاک، ممکن است توسط تعداد زیادی از عوامل
محیطی مانند دما، اکسیژن، وضعیت رطوبتی و pH محدود شود. سالانه مقدار زیادی نیتروژن در جریان برداشت گیاهان زراعی از خاک خارج می شود، بنابراین می بینیم که رشد گیاهان زراعی اغلب توسط کمبود نیتروژن محدود می شود. نفوذ نیترات حاصل از آبشویی کود نیتروژنه به آب های زیرزمینی به صورت یک آلاینده انتشاری از کشاورزی ناشی می شود. به طور مثال بخش عمده آبشویی نیترات اضافی حاصل از مصرف کود اوره معمولی، به دلیل پویایی، وارد آب های زیر زمینی می شود که در نهایت با ورود به رودخانه ها و دریاچه ها، سبب تحریک رشد جلبک ها و ایجاد خسارت های محیطی جبران ناپذیری می شود.
از راهکارهای جلوگیری از آبشویی ترکیبات نیتروژنه در خاک، استفاده از کودهای کندرها می باشد؛ این کودها عناصر غذائی خود را به صورت تدریجی و منطبق با نیاز غذایی گیاه آزاد می کنند. این کودها به طور فیزیکی همان کودهای محلول (عادی) پوشیده شده با موادی که سبب کاهش میزان حلالیت آن ها می شوند، می باشند.
هرس اصولی و تربیت درختان انار، برای فرم دهی مناسب و افزایش عملکرد با کیفیت مطلوب توصیه می شود.
آفتابگردان چهارمین دانه روغنی یکساله جهان است که بیشتر به خاطر روغن خوراکی آن کشت می شود.
آفتابگردان، به عنوان یک گیاه زراعی مطمئن در دامنه وسیعی از شرایط محیطی عملکرد قابل توجهی دارد.
کل آب مصرفی آفتابگردان در طول رویش ۴۵٠ میلیمتر است، البته این مقدار با شرایط آب و هوایی منطقه تفاوت دارد.
✔️میزان آب مصرفی آفتابگردان در ماه های اول رویشی کمتر از زمانی است که گیاه رشد کامل کرده باشد و از مرحله تشکیل گل به بعد، به علت بالا بودن دمای محیط، طول گیاه و پوشش گیاهی کامل، مقدار آب مصرفی بالا می رود.
✔️این موضوع را نیز باید در نظر داشت که بین ارقام مختلف، میزان مقاوت به خشکی متفاوت است. همچنین تنش خشکی باعث کاهش شاخص برداشت در تمام ژنوتیپ های آفتابگردان می شود و علت آن، کاهش تعداد دانه در طبق هاست.
✔️نتایج دیگری از آزمایشات نشان داد که کمبود آب، اثر معنی داری روی درصد روغن دانه نداشت ولی باعث پوکی شدید دانه ها گردیده است، به طوری که حساسترین صفت نسبت به خشکی را، درصد پوکی دانه دانسته اند.
همچنین تنش رطوبتی، باعث کاهش شاخص برداشت گردیده ولی میزان این کاهش برای همه ارقام یکسان نبوده است.
برخی از عناصر غذایی موجب رشد شاخه و برگ درخت انار یا همان رشد رویشی و برخی دیگر از عناصر موجب رشد میوه ی درخت انار یا رشد زایشی می شوند.
✅روش کوددهی نقش اساسی در استفاده بهینه از کود و افزایش مصرف آن دارد.
✅در محصولاتی مانند سیب زمینی، ذرت، خیار، آفتابگردان و توت فرنگی، کارایی مصرف کود و عملکرد، با روش کود آبیاری بسیار بیشتر از روش پاششی است.
یکی از شیوه های نوین کشت گیاهان، استفاده از بسترهای کشت بدون خاک یا هیدروپونیک است.
پتاسیم به مقدار زیاد در برگ و بافت میوه مرکبات وجود دارد. این عنصر در درختان مرکبات بسیار متحرک است و به آسانی از سلول به سلول دیگر یا از یک اندام به اندام دیگر حرکت می کند. اما از برگ های پیر به آسانی و با راندمان بالا به تنه و پوست درختان برگشت داده نمی شود.
به طور کلی حدود 30 درصد از پتاسیم برگ ها در هنگام پیری و ریزش، به تنه و پوست درختان برگشت داده می شود. بنابراین پتاسیم چندان در فصل زمستان در اندام های درختان ذخیره نمی شود.
لذا درختان در اوایل فصل از ذخیره کافی پتاسیم برای تقسیم سلولی میوه های جوان و دیگر اندام های مریستمی برخوردار نیستند. از طرف دیگر، شدت جذب پتاسیم از ریشه و انتقال آن به اندام هوایی درختان مرکبات، متناسب با شدت رشد رویشی درختان است و معمولاً در اوایل فصل رشد، حداقل است و در اوایل فصل تابستان به حداکثر میرسد.
به طور کلی، ترکیبات خاک موجب سهولت نفوذ ریشه ی گیاهان در خاک، تهویه و نگهداری عناصر غذایی گیاهان در خاک می شوند.
استرومانتا یا مارانتای سه رنگ، دارای سه رنگ صورتی، سفید، قرمز با رنگ سبز تیره در قسمت برگها می باشد.
عوامل متعددی در اندازه نهایی میوه مرکبات مؤثر هستند. از این عوامل می توان به:
✔️ میزان محصول،
✔️پراکنش بارندگی،
✔️مدیریت کوددهی،
✔️هرس،
✔️و ترکیب پایه و پیوندک، نام برد.
افزایش کوددهی پتاسیم موجب افزایش اندازه میوه، افزایش ضخامت پوست و اسیدیته عصاره می شود.
درختان خرمالو دارای برگ های ساده، با گل هایی عموما تک جنسی و میوه هایی کروی، و در برخی دیگر نسبتا کشیده هستند. میوه محتوی مقدار زیادی مواد قندی، تانن و ویتامین است.
خرمالو در ایران دارای واریته های مختلف است. این خانواده، دارای 6 جنس و 300 تا 400 گونه است که بیشتر آن ها از نارنجی و زرد روشن تا نارنجی و قرمز تیره متفاوت است و در مناطق نیمه گرمسیری و خاور دور انتشار دارند.
درخت خرمالو که در ایران درخت مشهوری است، در اصل بومی چین و ژاپن است که میوه بسیاری از گونه های آن، خوراکی است.
معمولا پس از چیدن میوه، کاسه گل همراه با میوه باقی می ماند. این درختان دو گونه گس و غیر گس دارند.
✔️میوه های گس، تا قبل از پخته شدن گس هستند و هنگامی که می رسند هم شیرین و نرم می شوند.
✔️گونه های غیر گس، زمانی که کال هستند، کمتر گس هستند و حالت گسی خود را خیلی زودتر از دست می دهند. آن ها در حالت رسیده سفت می باشند. حالت گسی این میوه را می توان طی چند روز با قرار دادن آن در معرض نور خورشید در سرما از بین برد که بـه این فرآیند رسیدن می گویند.
✔️خرمالو را می توان به شکل خام یا در غذا استفاده کرد. نوع غیر گس آن برای خوردن به شکل خام، بهتر است.
کاهش منابع آب از یک طرف، رشد روز افزون جمعیت و نیاز بیشتر به مواد غذایی و محصولات کشاورزی از طرف دیگر، باعث شده تا روش های نوین آبیاری جایگزین روش سنتی شوند.
🌺میزان ریزش گل، به عامل های درونی و بیرونی وابسته است. کمبود نیتروژن در زمان گلدهی یکی از علل رایج ریزش شدید گل و به دنبال آن، کاهش تشکیل میوه است.
✔️تشکیل اولیه میوه نیز تحت تأثیر عامل های محیطی، فیزیولوژی و مدیریتی است. گل هایی که در گل آذین های زایشی رشد کرده اند، رشد آهسته تر و تشکیل میوه ی کمتری نسبت به گلها در گل آذین های برگدار دارند.
🍊تشکیل میوه و یا ریزش، به ویژگی های رقم، شدت گلدهی، آب و هوا و مدیریت درخت بستگی دارد.
✔️دماهای خیلی بالا یا پایین، خشکی، تغذیه نامناسب، شمار بذر در میوه و آفات و بیماری ها از جمله عامل های مختلف مؤثر در ریزش میوه در گونه های مختلف مرکبات هستند.
✔️ یکی از عاملهای محیطی و مدیریتی که در تشکیل میوه نقش اساسی دارد، تنش خشکی به ویژه در دوره بحرانی رشد میوه چه ها، از حدود سه هفته پس از گلدهی است.
✔️دماهای بالای 40 درجه سلسیوس، سبب ریزش شدید میوه چه ها، به ویژه در ناول ها می شود.
عامل بیماری قارچی به نام Alternaria است.در این بیماری، بر روی ریشه لکههای سیاه فرو رفته ای ظاهر میشود که با گسترش پوسیدگی، نواحی پوسیده عمیقتر شده و ریشه غیرقابل مصرف میگردد.
نماتدهای انگل گیاهی، یکی از عوامل مهم محدود کننـده رشد غلات محسوب می شوند. تاکنون نماتدهای انگل زیادی از گندم و جو گزارش شده کـه نماتد های سیستی غلات، نماتد مولد گره ریشه، نماتد گال دانه، نماتد عامل کوتاهی غلات، نماتدهای زخم ریشه، از اهمیت خاصی برخوردارند و موجب خسارت به محصول می شوند.
سه گونه از نماتدهای سیستی غلات، نسبت به سایر گونه های گروه، تاثیر بیشتری بر روی گندم و جو دارند. این گروه از نماتدهای سیستی با حمله به ریشه های گیاه میزبان، موجب کاهش جذب آب و جریان مواد مغذی در گیاه می گردند که در اثر آن گیاه پژمرده شده و علائم زردی و رشد ضعیف یـا کوتاه شدن را نشان خواهد داد.
علایم در اندام های هوایی گیاهان میزبان، به صورت قطعات کمرنگ، همراه با پنجه های کم دیده می شود. تاثیر این نماتدها بر روی اندام های هوایی ممکن اسـت بـا علائم کمبود نیتروژن، فسفر و دیگر عناصر ریز مغذی مشابه باشد.
✔️بـه طور کلی نماتـدهای سیـستی غلات، موجب اختلالاتی در رشد و جنبه های فیزیولوژیک گیاه میزبان، از جمله کاهش رشد ریشه، ارتفاع گیاه و ارتفاع سنبله، کاهش غلظت عناصری مانند آهن، نیتروژن، منگنز و مس در ساقه ها و کاهش جذب نور توسط برگ ها شده که این اختلالات نقش مهمی در کاهش عملکرد محصول ایفا می کنند.
✔️همچنین گیاهچه های آلوده به ایـن نماتدها، گاهی اوقات مورد حمله دیگر بیمارگرها، مخصوصاً قارچ های خاکزی عامل پوسیدگی های ریشه، قرار می گیرند.
استفاده از کودهای زیستی یا بیولوژیک چند سالی است که در کشور ما رونق پیدا کرده است و کشاورزان با کسب آگاهی از فواید این کود، آن را جایگزین کودهای مضر کرده اند.
عملکرد درختان مرکبات، ارتباط نزدیکی با میزان گلدهی بهاره و تشکیل میوه اولیه دارد. تشکیل گل، افزون بر تعیین عملکرد، ممکن است بر عامل های کیفی میوه مانند اندازه، کیفیت درونی، بافت و رنگ میوه نیز موثر باشد.
شمار گل و تشکیل میوه، به شرایط تغذیه درخت نیز بستگی دارد. در زمان گلدهی و تشکیل میوه، کاهش شدید عناصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم در برگ های قدیمی، همزمان با افزایش شدید این عناصر در برگ های جدید و میوه های تشکیل شده، دیده شده است.
✔️تحقیقات نشان می دهد که محلول پاشی زمستانه اوره در چهار سال متوالی، سبب افزایش معنی دار شمار گل و نیز عملکرد در پرتقال والنسیا می شود.
در واقع، شمار گل بستگی به رقم، سن درخت و شرایط محیطی و مدیریتی دارد.
✔️بنابراین تغذیه زمستانه مرکبات، تاثیر به سزایی در باردهی آن ها دارد.
✔️کربوهیدرات ها، هورمون ها، دمای محیط، آب و عناصر غذایی از مهم ترین عامل هایی هستند که در گلدهی و در نتیجه عملکرد، تأثیر دارند.
درختان و جنگل های هیرکانی دچار آفت شب پره شدهاند. اکنون این آفت به سرعت در حال تغذیه از درختان شمشاد در 90 هکتار از 4 نقطه ی جنگل های هیرکانی است و احتمال گسترش آن در تمامی 740 هزار پوشش جنگلی این منطقه وجود دارد.
در مناطق نیمه گرمسیری، به طور معمول گلدهی و رشد درختان، تحت تأثیر تغییرات دماست. رشد درختان در زمستان بسیار کند یا متوقف می شود و گلدهی، بیشتر در بهار رخ می دهد.
✔️البته در بعضی مواقع، ممکن است گلدهی خارج از فصل نیز رخ دهد. این مناطق عملکرد و کیفیت میوه بالایی دارند. جست (فلش) های گلدهی، در ماه های آخر زمستان، هنگامیکه طول روز کوتاه است، آغاز می شود.
✔️به احتمال زیاد، طول روز کوتاه همراه با دمای پایین، محرک گلدهی است. دمای پایین زمستان به مدت طولانی، شمار کل شاخه های زایشی و میزان گلدهی را افزایش می دهد. در مقابل، دمای متوسط زمستان، سبب تولید بیشتر گل آذین های برگی با شمار گل کمتر می شود.
هرس، از مسائل مهم در مرحله داشت زیتون است که باعث می شود که درختان جوان زودتر به بار نشسته، محصول تولیدی یکنواخت باشد، سال آوری در آن ها کاهش یابد و عمر درخت و در نتیجه طول دوره بهره دهی آن، افرایش یابد.
✔️هرس، پس از برداشت محصول آغاز می شود. در باغ هایی که میوه زیتون در مرحله سبز و به منظور کنسروسازی برداشت می شود، هرس در ماه های آبان و آذر انجام می شود.
✔️در مناطقی که زیتون به صورت روغنی برداشت شده و یا خطر سرمازدگی زمستانه وجود دارد، در فصل سرد باید از هرس اجتناب کرد. زیرا حجم بیشتر تاج درخت، یک سپر حفاظتی جهت کاهش خطر سرمازدگی است.
✔️در بیشتر باغ های زیتون مناطق مدیترانه ای، هرس هر دو سال یکبار انجام می شود.
✔️ارقام زیتون روغنی، بهتر است به فاصله سه سال یکبار هرس شوند.