پوسته ی تنه ی درختان برگریز گاهی در اثر وجود نوسانات دمایی از یک روز گرم تا یک شب یخبندان، تَرَک می خورند.
این عارضه، علاوه بر خسارت مستقیم به درخت، باعث ضعیف شدن گیاه و بروز آفات و بیماری ها نیز می شود.
با رنگ کردن تنه با یک رنگ سفید لاتکس محلول در آب، که به میزان 50 درصد با آب رقیق شده باشد، در اواخر پاییز وقتی دمای هوا بالای 10 درجه ی سانتیگراد باشد، می توان مشکل بالا را کاهش داد.
پیچیدن تنه ی درختان مرکبات جوان با کیسه های حاوی آب حتی بهتر از پوشش های فایبرگلاس یا پلی اورتان، گیاهان را در مقابل سرما حفاظت می کند.
در حال حاضر اکثر باغ های مرکبات در کالیفرنیای آمریکا به وسیله ی ماشین باد، در برابر یخبندان حفاظت می شوند.
ماشین های باد عموماً شامل یک برج فولادی بلند و یک پروانه ی گردان بزرگ هستند که در نزدیکی رأس این برج قرار می گیرد.
هنگامی که پروانه ی ماشین باد می چرخد، هوا را از بالا به پایین کشیده و باعث پایین آوردن هوای گرم بالای سطح وارونگی می شود.
از مشکلات عمده ی این سیستم، هزینه های اولیه ی تهیه ی این دستگاه می باشد.
یک روش برای جایگزینی انرژی از دست رفته از گیاه در شب های یخبندان، سوزاندن توده های سوخت (جامد، مایع یا گاز) در انواع مختلف بخاری ها شامل بخاری های مایع سوز، بخاری های با سوخت جامد و بخاری های با سوخت پروپان و گاز طبیعی است.
شرایط آب و هوایی که برای افزایش کارایی بخاری ها مناسب است، عبارت است از هوای آرام و بدون وزش باد و وجود وارونگی دمای شدید.
بسیار اهمیت دارد که بخاری ها هنگامی که دمای هوا یک یا دو درجه بالاتر از دمای کشنده برای برگ ها، شکوفه ها یا جوانهها است، روشن شوند.
به کارگیری بخاری های بزرگ در باغ به هیچ وجه توصیه نمی شود. توزیع بخاری ها در باغ باید یکنواخت و تقریبا به ازای هر دو درخت یک بخاری و یا 100 تا 120 بخاری در هکتار برنامه ریزی شود. تقریبا در هر هکتار، 133لیتر تا 265 لیتر سوخت نیاز می باشد.
سعی کنید نواحی سردتر را در سطح باغ خود شناسایی کنید و بخاری های واقع در این نواحی را زودتر روشن کنید. برای دستیابی به یک دمای مناسب در باغات با وسعت بزرگ و یا مناطقی که تعداد کارگر برای روشن کردن بخاری ها کم هستند، باید روشن کردن بخاری ها را از کنار باغ به ویژه از طرفی که در مقابل باد قرار دارد شروع نمود.
به منظور گرم کردن هوای سرد، ورودی باغ توصیه می شود تعداد بخاری ها در طرفی که باد سرد وارد باغ و یا مزرعه می شود، بیشتر باشد.
در سرمازدگی درختان زیتون، میوه های بالغ از ارقام دیررس که برداشت نشده اند و در طول زمستان بر روی درخت می مانند، چروکیده شده و دم میوه در اثر یخبندان زمستانه یا بهاره، اغلب قهوه ای رنگ می شود.
برگ های جوان در اثر یخبندان زمستانه یا بهاره به رنگ سبز کمرنگ یا زرد ملایم درآمده و در نهایت پژمرده و خشک می شوند.
در برگ های بالغ، قسمت نوک برگ به سوی پایین خمیده می شود.
سرشاخه ها و شاخه های جوان از اندام های حساس به سرما و یخبندان می باشند که بر اثر سرما، بافت آن ها تغییر رنگ میدهند.
یخبندان همچنین ترک هایی را بر روی پوست شاخه های یک تا دو ساله ایجاد می کند.
زخم های حاصل از یخبندان روی تنه، شاخه و سر شاخه با آلودگی توسط موجودات ریز خسارتزا، از جمله قارچ ها و باکتری ها دنبال می شود.
با آسیب دیدن اندام های هوایی، تعادل رویشی گیاه به هم خورده و در بهار با فعال شدن جوانه های خفته در بخش های پایینی، نرک ها و پاجوش های فراوانی بر روی تنه رشد نموده و درخت حالت بوته ای به خود می گیرد که نیاز به هرس و اصلاح در گیاه را ضروری می سازد.
گرینینگ یا همان بیماری میوه سبز یک بیماری خطرناک در مرکبات است که خسارات شدید و جبران ناپذیری به باغات وارد می کند. عامل اصلی بیماری، نوعی باکتری است که قابل انتقال بوده و از درختان آلوده به درختان سالم سرایت میکند. تمامی ارقام مرکبات میزبان های بیماری میوه سبز هستند اما میزان حساسیت در نارنگی و پرتقال بیشتر است.
این نوع هرس را باید پس از خزان کامل گیاه و زمانی که رکود زمستانی گیاه اغاز می شود، انجام داد.
در صورت وجود سرمای شدید در منطقه بهتر است هرس زمستانه به تاخیر افتاده و در اواخر فصل خواب انجام شود. در این زمان حرکت شیره پرورده بسیار کند می باشد و مواد غذایی در تنه درخت ذخیره می شود و مشکل خاصی برای گیاه به وجود نمی آید.
مرگ سرشاخه و زوال مرکبات در برخی مناطق به طور ناگهانی اتفاق می افتد و درخت کاملا خشک میشود. دلیل این عارضه این است که با افزایش سن درخت، میزان شاخ و برگ و ریشه نیز افزایش یافته و در شرایطی که درخت در سایه قرار میگیرد، ریزش شاخ و برگ و مرگ آنها رخ می دهد.
هرس خشک زمانی انجام می شود که درخت درحال خواب به سرمی برد.
درمناطق سردسیر، این کار از اواخر پاییز تا پایان زمستان و به طورکلی موقعی که درخت فاقد برگ است، انجام می گیرد.
ازآنجا که شاخه های درختان حالت خشک دارند، اىن نوع هرس را هرس خشک مى نامند.
در مناطق سردسیر که زمستان هاى سرد و یخبندان دارد، این کار را باید در اواخر فصل زمستان و پس از رفع یخبندان، یعنی موقعی که هوا رو به گرمی می گذارد، انجام داد.
درمناطقی که اقلیم ملایمی دارند، مى توانید هرس خشک را زودتر انجام دهید.
هرس نادرست یا قطع شاخه از یک محل نادرست می تواند بسیار خسارت بار باشد. برای آنکه پس از هرس، درخت دچار شوک زیادی نشود و محل زخم خود را ترمیم نماید، لازم است نکات زیر یادآوری گردند. عدم رعایت این اصول ممکن است در نهایت منجر به خشکیدگی درخت گردد.
1- لارو یا پروانه برگ خوار پسته
2- پسیل پسته که به شیره خشک معروف است.
3- زنبورهای مغز خوار پسته
4- زنجرک پسته
5- شپشک واوی پسته
6-افلاتوکسین (زهرابه ای است که به وسیله گروهی از قارچ ها (اسپرژیلوس) که جز کپک ها هستند، ترشح می شود. این قارچ ها با تغذیه از مواد غذایی، زهرابه تولید کرده و آن را داخل و یا روی مواد غذایی به جا می گذارند. این قارچ در شرایط حرارت و رطوبت مناسب بر روی میزبان(پسته)، شروع به رشد کرده و تولید زهرابه کرده که به انسان و دام ضرر فراوان می رساند.
7- کرم ریشه پسته
8- سرشانه خوار پسته
درخت پسته به سرمای شدید زمستان و گرمای زیاد تابستان هر دو مقاوم است.
درخت پسته معمولا از 7 سالگی به بار می نشیند و می تواند دمای 45 درجه بالای صفر تا 25 درجه زیر صفر را تحمل کند.
بالاترین میزان تولید انجیر در ایران و استان فارس، مربوط به شهرستان استهبان می باشد. کنه تارتن انجیر، یکی از آفات مهم در مناطق انجیرکاری ایران و جهان است. از واضح ترین علائم خسارت آن، خاک آلود شدن درختان آلوده است که باعث می شود کلیه برگ های درختان در اثر آلودگی شدید ریخته و بنابراین مقدار محصول ناچیز و گاهی به صفر برسد.
علاوه بر این چون درختان انجیر باید یک دوره طولانی، گرمای زیادی را تحمل نمایند؛ به دلیل عدم وجود برگ، این گرمای شدید علاوه بر صدمه به سرشاخه ها، سبب سوختگی ساقه ها نیز می شود.
با توجه به اهمیت کنه انجیر در شهرستان استهبان، در برخی باغ ها که تراکم کنه بالا می باشد، باغداران پس از اتمام مرحله گرده افشانی و با توجه به زمان آلودگی در تیر یا مردادماه، اقدام به سمپاشی علیه کنه مذکور می کنند.
عارضه ی پفکی شدن معمولا به دلیل کمبود پتاسیم، کوددهی ضعیف و نیتروژن زیاد رخ می دهد. در این عارضه، میوه حالت پف دار پیدا کرده و بافت متراکم خود را از دست خواهد داد.
از جمله روش های شیمیایی مبارزه با شپشک ها، استفاده از روغن های معدنی بوده که سازگاری بالاتری با محیط داشته و با سرعت نسبتاً زیادی در محیط از بین رفته و خطر بروز مقاومت یا طغیان آفات ثانویه در رابطه با این ترکیبات بسیار کم است.
رعایت بهداشت باغ در کنترل عوامل بیماری زا و آفات گیاهی نقش بسزایی داشته و یکی از مهمترین اصول نگهداری از باغ می باشد. به طور کلی به اقداماتی که برای کاهش منابع بیماری و آفات انجام میشود، بهداشت باغ می گویند.
شاخساره های قسمت بالایی تاج را تنک کنید.
حداکثر ارتفاعی را که درخت اجازه رشد خواهد داشـت، تعیین کنید و محور اصلی را در نقطه خروج شاخه ثانویه قطع کنید.
پاجوش ها و نرکها را حذف کنید.
شاخه های ثانویه را کوتاه کنید تا گسترش جانبی تاج را فراهم کنید.
شاخساره های تخلیه شده را حذف کنید و شاخه های ثانویه و ثالثیه را بازجوانسازی کنید.
شاخسـاره های تنومنـد خارج شده با زاویه کم روی شاخه های اولیه، و آن هایی را که در نزدیکی هـم قرار دارند یا همپوشانی دارند، حذف کنید.
شاخه ها و شاخساره های صدمه دیده را حذف کنید.
زنگ سیاه گندم یک بیماری شایع در خانواده ی غلات به شمار می آید. علائم آن اغلب بر روی ساقه و غلاف برگها ظاهر می شود و گونه های گندم، یولاف و چاودار را آلوده می کند. در اوایل یا اواسط بهار تاول هایی به صورت پراکنده و به رنگ نارنجی روی پهنه ی برگ و غلاف نمایان می گردد.
درختان خرمالو معمولا از سه سالگی پس از کاشت در زمین اصلی، میوه دهی را آغاز و در هفت تا 10 سالگی به باردهی کامل می رسند. میزان محصول خرمالو میتواند بطور متوسط به بیست و پنج تن در هکتار برسد. چیدن میوه از درخت هنگامی است که سفت، رسیده و همراه با کاسه گل است.
توصیه می شود برداشت محصول به صورتی انجام گیرد که ضربه ای به میوه ها وارد نشده و میوه ها خراشیده و زخمی نشوند، چرا که میوههای آسیب دیده در انبار مستعد ابتلا به آلودگی های باکتریایی بوده و باعث خسارت می گردد.
زیتون به دو روش جنسی و غیرجنسی تکثیر می شود:
1️⃣تکثیر جنسی (کشت بذر):
✔️نهال هایی که از راه تکثیر جنسی (کشت بذر) تولید می شوند، از دید ژنتیکی غیریکنواخت بوده و پیش از رسیدن به مرحله گلدهی، باید دوره نونهالی طولانی را سپری کنند. بنابراین، نهال های تولید شده از این راه، تنها در برنامه های اصلاح ژنتیکی و یا در خزانه، برای پیوند به عنوان پایه به کار می روند.
2️⃣تکثیر غیرجنسی:
✔️این روش، هم تکثیر از راه ریشه دار کردن قطعه هایی از گیاه و هـم تکثیر از راه پیوند را شامل می شود. در تکثیر غیرجنسی، از قطعه هـای کوچک و یا بـزرگ اندام های رویشی یک درخت زیتون، پس از ریشه زایی و جوانه زنی، گیاه کامل پدید می آید. نهال های تولید شده با این روش کاملا یکنواخت بوده و همه صفات درخت مادری به آن ها منتقل شده است.
✔️تکثیر غیرجنسی به روش های گوناگونی انجام می شود که برخی از آن ها سنتی و متعلق به گذشته بوده و برخی مـدرن و در کشورهای زیتون خیز رایج هستند.
نزدیک به 65 درصد نهال زیتون در جهان، با ریشه زایی قلمه، 25 درصد با پیوند و 10 درصد با شیوه های سنتی (طوقه، پاجوش، قلمه های بزرگ) تولید می شوند.