از مهم ترین عملیات زراعی درخت خرما گرده افشانی است که نقش بسزایی در تولید میوه و کیفیت آن دارد. درخت خرما گیاهی دو پایه و دارای گلهای نر و ماده جداگانه است و گرده افشانی آن از طریق زنبور عسل، انسان و باد صورت میگیرد.
برداشت میوه توسط کارگر صورت می گیرد. در صورتی که هدف، برداشت میوه نابالغ باشد، زمانی که یکی از میوه های خوشه به مرحله مناسب رسید، همه میوه ها در خوشه همزمان برداشت می شوند.
پس از برداشت، میوه ها در سایه نگهداری شده تا از آفتاب حفظ شوند، سپس در انبار قرار می گیرند.
برای استفاده مناسب از فضای انبار، پوست رویی میوه برداشته و تمیز می شود. سطح روی میوه توسط واکس کارنوبا و پارافین پوشیده شده تا از کاهش وزن میوه جلوگیری شود. سپس میوه توسط پوشش پلاستیکی پی وی سی پوشانده می شود.
حداکثر زمان نگهداری میوه در انبار با دمای سرد تا 2 ماه می باشد.
یکی از مشکلات انبارداری نارگیل سرمازدگی است که در دمای زیر 13 درجه سانتیگراد رخ می دهد و سبب قهوه ای شدن قسمت بیرونی پوست می شود. میوه هایی که پوست رویی برداشته می شود، حساس به قهوه ای شدن هستند که باید در واکس، قارچکش و یا محلول اسکوربیک اسید غوطه ور شوند.
از فرآوری میوه نارگیل، روغن نارگیل، شیره نارگیل، ژله، پودر و آب نارگیل تولید می شود.
کود دامی ابتدا در سطح خاک پخش می شود و سپس با عمل شخم زدن با خاک مخلوط می شود.
بهترین زمان مصرف آن بستگی به درجه پوسیدگی کود دارد. کودهای نپوسیده در فصل پاییز و کودهای پوسیده در فصل بهار و قبل از کشت استفاده می شوند.
اگر کود دامی به مقدار زیاد مصرف شود، نیازی به مصرف سالیانه آن نیست، چون کود دامی دارای دوام چند ساله بوده و اثر آن در خاک باقی می ماند. یعنی تقریباً هر 3 سال مصرف کود دامی برای تأمین نیازهای غذایی کفایت می کند.
اما تأثیر آن بر روی خصوصیات فیزیکی خاک ممکن است 5 الی 6 سال ادامه پیدا کند و حتی در بعضی موارد، تا 7 یا 8 سال از اثرات مثبت کود دامی بر روی خصوصیات فیزیکی خاک عنوان شده است.
از جمله روش های شیمیایی مبارزه با شپشک ها، استفاده از روغن های معدنی بوده که سازگاری بالاتری با محیط داشته و با سرعت نسبتاً زیادی در محیط از بین رفته و خطر بروز مقاومت یا طغیان آفات ثانویه در رابطه با این ترکیبات بسیار کم است.
کود آهن یک نوع ماده معدنی است که برای رشد درختان و گیاهان بسیار مؤثر است و میتواند بهبود کیفیت و عملکرد محصولات کشاورزی را افزایش دهد. آهن یکی از عناصر مهمی است که برای تولید کلروفیل و فتوسنتز در گیاهان لازم است. همچنین آهن بهعنوان یکی از عوامل اساسی در فرآیند تولید انرژی گیاهی نیز شناخته شده است. علائم کمبود آهن در برگ خرما، در برابر برگ سالم، در تصویر مشاهده میکنید.
بادهای ملایم برای گرده افشانی مناسبند. در حالی که بادهای تند می توانند سبب از دست رفتن گرده ها شوند.
در روش آبیاری سطحی در شرایط ایران، به طورکلی نخلستان هایی که دارای خاک سبک هستند، در تابستان هر 4 تا 7 روز و در زمستان هــر 20 تا 30 روز یکبار آبیاری می شوند.
عکس العمل درخت خرما در مقابل کم آبی با اکثر درختان میوه تفاوت دارد و علائم ظاهری مانند زرد شدن و ریزش برگ ها خیلی دیرتر اتفاق می افتد. این تغییر رنگ و ریزش برگ، با کم آبی درخت در فصل های بهار و تابستان دیده می شود.
کودهای مورد استفاده در باغ های خرما را می توان به دو گروه تقسیم کرد:
تأمین مواد غذایی مورد نیاز نخل خرما، با اسـتفاده از انواع کودهای ماکرو و میکرو، سبب افزایش کمی و کیفی محصول می شود. کمبود این عناصر که بــا علائم مشخصی همراه است (شکل های ۱ و ۲)، کاهـش محصول و در مواردی مرگ گیاه را به دنبال دارد.
حساسیت خرما به شوری در مراحل مختلف رشد، متفاوت است. در جدول ۱، میزان تولید محصول خرما در خاک ها و آب هایی با شوری مختلف را می توان مشاهده کرد.
نارگیل از جمله گیاهانی است که مانند خرما در خانواده ی نخلیان Arecaceae دستهبندی می شود. نام علمی آن Cocos nucifera می باشد و اگرچه در همه ی فصول موجود است اما در فصل پاییز برداشت می شود.
نخل خرما پس از 8 - 10 سال از کشت محصول می دهد و 10 - 15 خوشه میوه تولید می کند که پس از تنک کردن، معمولا روی هر درخت 6 - 7خوشه باقی می ماند. هر خوشه شامل صدها خرما است و وزن هر خوشه به 10 - 15 کیلوگرم می رسد.
وضع قرار گرفتن برگ ها روی تنه، تابع نظم خاصی است و همراه با رشد طولی، سالیانه 15 - 20 برگ در انتهای ساقه تولید می شود.
از آنجا که برگ های مسن پایین خشک می شوند، آن ها را از نزدیک تنه می برند. این فرم هرس باعث می شود تنه ی خرما سطحی ناصاف و کنگره ای پیدا کند.
رشد درخت خرما به صورتی است که تنه آن معمولا در قسمت های بالایی از قطر کمتری برخوردار است.
خرمای مضافتی از ارقام خرمای نرم با میانگین وزن دانه 10 - 15 گرم و میزان رطوبت 32 - 28 درصد می باشد.
✔️خرمای مضافتی بـر طبق استاندارد ملی ایران، از لحاظ اندازه بـه سـه طبقـه درشت، متوسط و ریز طبقه بندی می شود.
✔️زمان مناسب برداشت خرمای مضافتی، 20 هفته پس از گرده افشانی است. در این هنگام، میوه مضافتی به تدریج رسیده و از آن جا که به صورت تازه و رطب مصـرف می شود، باید به محض رسیدن برداشت و بسته بندی شده و در سردخانه نگهداری شود.
✔️چنانچه در فصل برداشت، رطوبت هوا به دلیل بارندگی افزایش یابد، فواصل برداشت باید در دوره زمانی کوتاه تری انجام گیرد.
✔️با توجه به ترکیب شیمیایی خرمای مضافتی میتوان نتیجه گرفت که این محصول از ارزش غذایی بالایی برخوردار است. مقدار قند کل رطب مضافتی در حدود 70 -62 درصد است که مقدار کمی از آن ساکارز بوده و بیشتر آن را قندهای احیاءکننده تشکیل می دهد.
✔️میوه خرمای مضافتی دارای مقدار پروتئین و چربی کم است. همچنین دارای مواد معدنی نظیر آهن، سدیم، پتاسیم و کلسیم است که میزان پتاسـیم آن 10
تـا 20 برابر میزان سدیم و یا کلسیم آن است.
به خرمای نارس خارک گفته می شود، به عبارت دیگر خارک همان خرما در مراحل اولیه ی رشد است که هنوز کال و نارس می باشد و به عنوان یک گونه ی خاص خرما دسته بندی نمی شود. خارک در مقایسه با خرما قند و کالری کمتری دارد و قند آن طبیعی است.
پنیر نخل یا پنیر خرما که در زبان انگلیسی به آن heart palm tree (قلب درخت خرما) گفته میشود ، یک پنیر گیاهی و بسیار مقوی است که به عنوان یک وعده ی غذایی کامل مورد مصرف قرار می گیرد. در بیشتر موارد ، گیاهخواران از آن برای جایگزین گوشت استفاده می کنند.
1️⃣کاشت درخت بر اساس آب و هوای منطقه:
✔️آب و هوای سرد و خشک،
✔️سرد و بارانی،
✔️آب وهوای گرم و خشک،
✔️گرم و مرطوب،
✔️و آب و هوای شرجی، از جمله نوع آب و هوا است که شاید تعدادی از آن ها به گوشتان خورده باشد. با توجه به هر یک از شرایط آب و هوایی گفته شده باید بدانید که آب و هوا اولین و مهمترین رکن برای کاشتن نهال است و بدون در نظر گرفتن آن، شما نمی توانید توقع درامد و سود دهی از زمین های خود را داشته باشید.
2️⃣آزمایش خاک:
هر درختی دارای یک سری نیاز است تا به وسیله آنها به رشد و تولید محصول بپردازد. تامین نیاز های معدنی درختان در 90 درصد موارد از طریق خاک امکان پذیر است و درختان منابع مورد نیاز خود را از خاک دریافت می کنند.
3️⃣شخم زدن زمین قبل از کشت نهال:
شخم زدن زمین فواید بسیار زیادی دارد. اگر در زمین مورد نظر قبل از کشت نهال، محصول زراعی کاشته باشید قطعا بقایای آن هنوز روی زمین موجود است. این ها ممکن است به اصطلاح از زور و قوت زمین بکاهند. در نتیجه با زیر رو کردن زمین همین باقی مانده های دوره قبلی کشت، تبدیل به کود شده و برای زمین مفید می باشد.
همچنین باعث نرم شدن خاک می گردد. این عمل در بسیاری از نهال های زراعی رشد درختان شما را دو چندان خواهد کرد. چرا که در نتیجه نرم بودن خاک، درختان شما می توانند به راحتی ریشه زایی کنند. به علاوه اینکه آب و مواد معدنی راحت تر در عمق خاک نفوذ می کند.
4️⃣نحوه کاشت نهال
5️⃣زمان کاشت نهال
برخلاف معمول که نخل کاران هنگام کاشت پاجوش، کودی مصرف نمی کنند، بررسی منابع نشان می دهد که:
✔️حلالیت بالا در آب
✔️افزایش رشد رویشی گیاه
✔️حاوی عناصر ریزمغذی به صورت کلات EDTA
✔️تامین عناصر ماکرو و میکرو مورد نیاز گیاه
✔️بسیار مناسب برای خاک های شور و قلیایی
✔️قابلیت محلولپاشی