زخم های ایجاد شده از شانکر عمقی پوست عمیق تر و خطرنـاک تـر از شـانکر سـطحی اسـت.
عامل آن بـاکتری rubrifaciens Brenneria اسـت. ایـن گونه ارتباط فیلوژنیک نزدیکی بـا گونـه nigrifluens. B ،عامـل شـانکر سـطحی پوسـت دارد، و بـرای اولین بار در اواسط دهه 1960 از nigrifluens. B تشخیص داده شد.
گردو تنهـا میزبـان شـناخته شده آن است. ایـن بیمـاری تـاکنون از ایران گزارش نشده لیکن با توجه به عمق زیاد شانکرهای سطحی درختان گردو در ایـران ، بررسـی دقیقتر اتیولوژی آن لازم است.
نشانه های بیماری:
معمولاً درختان 8-6 ساله یا مسن تر به این بیماری مبتلا میشـوند. ایـن نـوع شـانکر به صـورت شکاف های طولی در پوست تنه و شاخه های اصلی دیده می شود کـه از اواخـر بهار تا اوایل پائیز، از آنها تراوشات غلیظ قهوه ای - قرمز رنگی (حاوی سلول های بـاکتری و شـیره گیاهی) به بیرون جاری می شود. این تراوشات پس از خشک شدن، قهوه ای - سـیاه ر نـگ شـده و به درخت می چسبد. در کنار شانکرها، لکه های متعدد گرد و تیره ای که تـا چوب نفوذ می کنند، دیده میشوند.
میزان رشد شانکرها مـرتبط بـا سـن درخـت، شرایط محیطی و فصل است و به 30 سانتی متر در بهار و 60 سانتی متر در تابستان میرسد.
این باکتری با مصدوم کردن آوند آبکش، موجب اختلال در حرکـت قنـد و در نتیجـه، ایجـاد نشانه هـای عمـومی زوال ماننـد تنکـی تـاج، زردی بـرگ و خـزان زودرس، خـشکی شـاخه، افـت محصول و حتی مرگ درخت میشود. البته بخـش عمـده ای از ایـن صـدمات ناشـی از تـنش هـایی است که قبلاً درخت را ضعیف و مستعد ابتلا بـه شـانکر کـرده انـد و شـانکر بـه تنهـایی نمـی توانـد درختان قوی و شاداب را از پای در آورد.
چرخه بیماری:
باکتری تا چند هفته در تراوشات زنده می ماند اما بر سطح درخـت یـا در خـاک بـه مـدت طـولانی زنده نمی ماند. سپس توسط باران و آبیاری بارانی با زاویه باز و از طریق زخم هـای عمیقـی کـه بـه پوست داخلی رسیده اند، سایر درختان را آلوده می کند. چنـین زخـم هـایی بـه طـور معمـول توسط باکتری در شانکر یا تراوشات آن زمـستان گـذرانی
می کند و در بهار، به همراه تراوشات به بیرون راه می یابد. سپس توسـط ادوات میـوه تکـانی یاباران به زخم.های عمیق پوستی راه یافته و درخت را به طور سیـستمیک آلـوده می کنـد . درختـان ضعیف، دچار نشانه های شانکر و زوال عمومی می شوند اما درختان قویتر، بی نشانه می مانند و می توانند با تولید پیوندک آلوده، باکتری را منتشر کنند.
کنترل:
1 .اقدامات زراعی:
شدت این بیماری مرتبط با شـدت تـنش هـای محیطـی اسـت و بهتـرین راه کنتـرل آن ، تـامین سلامت و شادابی درخت است. کوددهی و آبیاری به موقع مانع ایجاد یا گسترش شـانکر مـی شـود.
خشکی درخت را مستعد ابتلا کرده و شانکر در خاک های خشک، فقیر و تابستان های گرم طغیـان میکند. در چنین شرایطی، درختان آلوده قابل درمان نیستند و اگر هم قبلاً درمان شده اند، بـاکتری سیستمیک بوده و مدت ها دردر ختان بی نشانة بهبود یافته باقی می ماند، مجدداً شانکردار مـی شـوند .
بهترین روش آبیاری در مدیریت این بیماری استفاده از سیستم های تحت فشار با دو لـوپ دایـره ای به فواصل نیم و یـک متـر از تنـه در سـایه انـداز درخـت اسـت . بـرای تقویـت درخـت لازم اسـت
کودهای فسفاته و پتاسه (1-5/0 کیلو به ازای هر درخت، بسته به انـدازه درخـت ) در اسـفند مـاه و کود ازته (1 -5/0 کیلو به ازای هر درخت در دو نوبت نیمی در فروردین و مـابقی یـک مـاه بعـد ) استفاده شود . به علاوه استفاده از کود دامی در زمستان (40-30 تن در هکتار هر 3-2 سال یک بار) به صورت برگرداندن به عمق 30 سانتی متری خاک توصیه می شود.
2 .برداشت صحیح میوه:
زخم های عمیق پوستی که به تازگی در تنه و شاخه هـای بـزرگ ایجـاد شـده انـد، مهـم تـرین راه نفوذ باکتری rubrifacirens. B هستند و لذا باید دقت کـرد کـه درخـت در هنگـام برداشـت
میوه زخمی نشود. ضدعفونی چـوب میـوه تکـانی و گیـره هـای دستگاه تکاننده میوه از درختی به درخـت دیگـر لازم نیـست امـا هنگـام ورود بـه یـک بـاغ سـالم، اهمیت بالایی دارد.
3 .مبارزه شیمیایی:
این بیماری تاکنون با اسـتفاده از سـموم شـیمیایی رایـج یـا تزریـق آنتـی بیوتیـک قابـل کنتـرل نبوده است. جراحی شانکر بـه همـراه ضـد عفـونی بـا سـموم مـسی یـا هیپوکلریـت سـدیم فقـط در مراحـل اولیـه تـشکیل شـانکر و بـه مجـرد مـشاهده اولـین نـشانه هـا ی آن مـوثر اسـت امـا در شانکرهای پیشرفته نه تنها موجب ریشه کنی باکتری نمی شود، بلکه ممکن است منجر بـه تـضعیف
بیشتر درخت و تشدید بیماری شود.
۴. استفاده از ارقام مقاوم:
از نظر منـابع ژنتیـک مقاومـت، کلیـه ارقـام گـردو از جملـه گـردوی ایرانـی بـه شـانکر عمقـی پوست حساساند و تا کنون رقم مقاومی گزارش نشده اسـت امـا شـدت و شـیوع آن در Hartley بیشتر است
دماى مناسب در طول دوره رشد 30 الى 35 درجه سانتى گراد مى باشد.
حداقل عمق خاک براى انگور باید 75 سانتى متر باشد. اما عمق 100سانتى متر ترجیح داده مى شود و اگر عمق خاک 150 الى 180 سانتى متر
باشد گیاه باردهى بهترى خواهد داشت.
تراکم در هکتار 500 تا 5000 درخت بسته به رقم و هرس درخت متغیر مى باشد.
هدف اصلى از هرس انگور بایستى براى نفوذ نور و تهویه هوا باشد تا علاوه بر مدیریت بیمارى هاى قارچى مانند سفیدک ها، میوه انگوراز عطر و طعم مناسبى برخوردار باشد.
اگر دماى فصل رشد از 7 درجه سانتى گراد پایین تر رود رشد انگور متوقف مى شود.
نیاز سرمایى انگور جهت گل انگیزى در زمستان بسته به رقم 100 تا 350 ساعت دماى صفر تا 7 درجه سانتى گراد مى باشد.
نیاز آبى:
انگور در مناطقى که میزان بارندگى سالانه بیش از 300 میلى متر باشد به آبیارى نیاز ندارد، در غیر این صورت در فصل رشدباید 3 الى 4 نوبت آبیارى انجام شود.
اولین مرحله آبیارى بعد از ریزش گلبرگ ها مى باشد.
دومین مرحله آبیارى هنگام تشکیل غوره ها مى باشد .
مرحله سوم آبیارى در زمان تغییر رنگ حبه ها بوده که باعث افزایش حجم حبه ها مى شود.
مرحله چهارم در اواسط زمستان انجام شود.
حدود 2 هفته قبل از برداشت انگور بایستى آبیارى قطع گردد. تا از ترکیدگى حبه ها جلوگیرى شده و انگور ها عطر و طعم بهترىپیدا کنند.
آبیارى در مرحله نزدیک به رسیدن میوه ها علاوه بر دیررس شدن حبه ها موجب کاهش میزان قند، ترکیدگى حبه ها (کپک زدگى حبه ها)و شل شدن گوشت میوه مى شود. همچنین باعث حساس شدن ریشه هاى انگور به پوسیدگى ناشى از قارچ ها ى بیماریزاى خاکزى مى گردد.
(آبیارى خارج از اصول در تاکستان ها بزرگترین عامل کاهش دهنده کیفیت و کمیت انگور مى باشد و سرآغاز شروع بسیارى از بیمارى ها)
نوک بردارى شاخه ها 5 الى 7 روز قبل از گل دهى موجب افزایش تشکیل میوه شده و اگر بعد از تشکیل میوه انجام شود، باعث افزایشحجم حبه ها و زودرس شدن محصول مىشود.
کاربرد قرص هاى حاوى جیبرلین 20 روز بعد از گلدهى موجب افزایش اندازه حبه و مصرف آن در زمان تشکیل میوه موجب تنک شدن خوشه و افزایش سایز حبه ها و جلوگیرى از ترکیدگى حبه ها مى شود.
توصیه طلایى (انگور سیاه و یاقوتى):
جهت افزایش عملکرد، زودرسى، افزایش میزان رنگ و قند، ترد شدن میوه توصیه مى شود 3 بار در فواصل زمانى 45، 30 ،15 روز قبل از برداشت، کود مادورل دایمسا به میزان 5/2 در هزار مصرف شود.
توصیه هاى اصلى جهت تغذیه باغات انگور از طریق آب آبیارى (بدون در نظر گرفتن کود ازته و کودهاى پایه که بایستى براساس آزمون خاک انجام شود.)
لکه تلخ از داخل میـوه سـیب شـروع مـی شـود و سـرانجام بـه بیرون سر ایت کرده، ظاهر میوه را هم معیوب می کند.
علائـم ایـن اختلال ممکن است قبـل از برداشـت یـا در انبـار بـه وجـود آید. لکه های داخلـی میـوه، در هـر جـای بافـت آن از مغـز تـا پوسـت میتواند بروز کند، ولی ایجاد لکه ها درست در زیر پوست بیـشتر معمول است.
در میوه های به شدت آلوده، لکه های کوچک ممکن است به هم متصل و به لکه های بزرگ تبدیل شوند.
به تدریج که سلول های مبتلا به عارضه لکه تلخ می میرند، مقدار آب آنها کم شده و پوست روی محل لکه ها به شدت گرد یا زاویه دار فرورفتگی پیدا کـرده، کـم کـم بـه رنـگ قهـوه ای یـا بعضی مواقع سیاه در می آیند.
عامل:
تصور می شود که عامل اصلی این اختلال، نـامتوازن بـودن مواد معدنی، مخصوصاً غلظت کم کلسیم در گوشت میـوه اسـت.
وقتی نسبت پتاسیم و منیزیم به کلسیم زیـاد شـود تمایـل بـه بـروز لکه تلخ نیز افزایش پیدا میکند.
نیروی حیاتی زیاد درخت یـا غـرور درخـت، برداست میوه نرسـیده، بزرگـی انـدازه میـوه، کم بـاری درخـت، هـرس شـدید، مصرف زیاد پتاسیم، آبیـاری نـامنظم بـاغ و مـصرف زیـاد از حـد نیتروژن بروز اختلال لکه تلخ را افزایش می دهـد و بـرای کـاهش خسارت باید از اقدامات مذکور خـودداری شـود. بعـضی شـرایط
سردخانه، مانند تبرید سریع میوه ها بعد از برداشـت، دمـای پـایین، رطوبت نسبی بالا و اتمسفر کنترل شده در سردخانه نیز مـی توانـد توسعه این اختلال را در سردخانه کاهش دهد.
کنترل:
با چند بار پاشیدن کلسیم به درخت یا غوطه ور کردن میـوه هـا در محلــول 4 درصــدکلرور کلــسیم بــه مــدت 5 تــا 10دقیقــه یــا عملـی کـردن هـر دو کـار فـوق و سـپس نگهـداری میـوه هـا در سردخانه می توان از بروز اختلال لکـه تلـخ جلـوگیری کـرد و یـا حداقل، از خسارت آن کاست.
در بازدید از باغ آقای باروزه واقع در منطقه دشت دال شهرستان جهرم، به تاریخ هفت تیرماه هزار و سیصد و نود و نه، با مسائل و مشکلاتی روبرو شدیم که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت:
حشره کامل به عرض 30 -40 میلیمتر، بابال های باز می باشد. رنگ بالها و بدن، کرم تا قهوه ای تیره است. روی هر بال جلویی دو خط مایل یا عرضی وجود دارد. تخم رنگ تیره خاکستری به شکل گلدان و به قطر 5 /0 میلیمتر، تخم ها دسته ای و کنار هم به تعداد 70 تا 350 عدد دور شاخه ها، مانند انگشتری گذارده می شوند.
لاروهادر ابتدا سیاه و سپس به رنگ آبی خاکستری همراه با یک نوار پشتی در می آیند.
طول لارو کامل40-50 میلیمتر،بدن پوشیده از موهای قهوه ای متمایل به قرمز ، سرآبی و دارای دو نقطه سیاه است. شفیره به طول 18 میلیمتر و به رنگ سیاه متمایل به قهوه ای و پوشیده ازمو است و در داخل یک پیله سفید رنگ، زرد یا خاکستری قرار می گیرد.
درختان میزبان این آفت علاوه بر درختان مثمر، درختان موجود در فضای سبز شامل افرا، ولیک، صنوبر، نارون، بید و درختچه ها، مثل پیرو کانتا، زرشک ونسترن می باشند.
این پروانه سالانه فقط یک نسل دارد و زمستان را به صورت دستجات تخم روی شاخه ها همانگونه که شرح داده شد می گذارند.( در واقع 9 ماه از سال را حشره به صورت تخم می گذارند) تخم ها از اواسط فروردین ماه تفرج شده و لاروها به طور دسته جمعی به تغذیه جوانه ها و برگها می پردازند.
لارو در حین تغذیه، به تنیدن تار پرداخته و حتی رگ برگها را مورد تغذیه خود قرار می دهند و شاخه های نازک رابه هم می تنند. علاوه بر این در زاویه شاخه ها لانه های تار عنکبوتی درست کرده ولی در سن آخر
لاروی ، لاروها زندگی دسته جمعی را رها کرده و به طور آزاد زندگی میکنند.
لاروها پس از کامل شدن دریک پیله ای که قبلا به آن اشاره شده تبدیل به شفیره شده و خروج پروانه ها به شرایط آب و هوایی بستگی داشته و معمولا در تیر ماه و اوایل مرداد ماه صورت می گیرد.
حشرات نر و ماده روزها را استراحت کرده و شب ها شروع به فعالیت می کنند و به طرف منابع نوری جلب می شوند. ماده ها پس از خروج از شفیره ها و جفت گیری در روی شاخه های نسبتا نازک شروع به تخم گذاری به شکل حلقوی میکنند، به طوریکه در طول یک ساعت یک سانتیمتر حلقه را تشکیل میدهند.
تعداد تخم گذاشته شده ماده ها بطور متوسط 14تا 200عدد بصورت چندین حلقه گذاشته میشود ولی در بعضی از منابع حداکثر تخم گذاشته شدهماده تا 400عدد هم ذکر شده است.
افزایش انبوهی جمعیت این آفت بستگی به شرایط آب و هوائی ( حرارت، خشکی و هوای آفتابی)، گیاه
میزبان و تخم های ذخیره ی زمستانی دارد.
کنترل آفت:
لاروها به علت بزرگی جثه، طمعه خوبی برای پرندگان بوده و علاوه بر این ، شکارگرها دیگر نظیر سن ها
وسوسک ها مانند سوسک Carabusو Calosoma به عنوان شکارگر شفیره از اهمیت ویژه ای برخوردارند .
از زنبورهای پارازتیوئید در مجموع 82 گونه مشخص شده که دشمن طبیعی این پروانه ها هستند. گذشته از عوامل بیولوژیکی که در بالا به آنها اشاره شد مبارزه مکانیکی در سطوح کوچک با قطع شاخه های حاوی حلقه های تخم و از بین بردن آنها در کاهش انبوهی اثر خوبی دارد. در صورتی که با اجرای عملیات فوق باز هم، انبوهی آنها کاهش نیافت، ، میتوان از سموم تماسی درسنین اولیه لاروی برای مبارزه با آن استفاده نمود.
دماى مناسب در طول دوره رشد 30 الى 35 درجه سانتى گراد مى باشد.
نیاز آبى بر اساس رقم، شرایط خاک و منطقه 8 الى 14 هزار متر مکعب براى هر هکتار مى باشد. در صورت استفاده از سیستم آبیارى قطره اى (تیپ) نیاز آبى به 6000 متر مکعب تعدیل پیدا مى کند و در سطح کلان با این روش 40 درصد افزایش سطح زیر کشت خواهیمداشت. همچنین در این روش (سیستم آبیارى قطره اى) علاوه بر بهبود ساختمان و خواص خاک، در مدیریت و مهار علف هاى هرز نیز کارایى بهترى خواهد داشت.
تراکم کشت در ذرت علوفه اى 75 الى 85 هزار بوته در هکتار مى باشد و در ذرت دانه اى نیز تراکم 65 الى 75 هزار بوته توصیه شدهاست .
خاک مناسب جهت کشت ذرت، خاک لومى، عمیق و غنى از هوموس مى باشد.
با توجه به خسارت زا بودن باقیمانده برخى از علفکش ها ، قبل از کشت به علف کش هاى مصرف شده در کشت قبل توجه شود.
تناوب زراعى : بعد از یونجه، سیب زمینى و غلات میتوان ذرت را کشت نمود.
عمق کاشت: بین 4 الى 7 سانتى متر.
در خاک هایى با شورى بالاتر از 6 ، از نظر اقتصادى کشت ذرت مقرون به صرفه نمى باشد، ولى مى توان به راحتى سورگوم را جایگزین کرد.
توصیه کودى قبل از کشت:
هر چند که بهترین راه قبل از افزودن کودهاى پایه به مزرعه، آزمایش خاک قبل از کشت مى باشد، اما به صورت کلى مى توان با توصیه زیر اقدام به تقویت خاک مزرعه نمود:
ازته : کود اوره 50 الى 70 کیلوگرم در هکتار، یا 100 کیلوگرم سولفات آمونیوم در هکتار.
فسفره : 200 الى 250 کیلوگرم در هکتار از منبع دى آمونیوم فسفات یا سوپر فسفات تریپل.
پتاسه: 300 الى 350 کیلو گرم سولفات پتاسیم.
آیرونیکا گرانول جهت اصلاح ساختار خاک و بهبود اثربخشى کودهاى معدنى: 150 الى 500 کیلوگرم در هکتار.
2 هفته قبل و 2 هفته بعد از ظهور کلاله ذرت(کاکل ذرت) به تنش آبى بسیار حساس مى باشد.
بهترین زمان مصرف کود ازته به شکل زیر مى باشد :
1 -قبل از کشت 2 -در مرحله 6 الى 8 برگى 3 -شروع گلدهى
توصیه هاى اصلى جهت تغذیه مزارع ذرت بعد از سبز شدن (بدون در نظر گرفتن کود ازته):
حشرات کامل این آفت پروانه های نسبتاً بزرگ می باشند، عـرض حشرات کامل با بال های باز به قریب 60-40 میلیمتر می باشد.
متن بال ها در حشرات کامـل سـفید رنـگ بـا لکـه هـای متعـدد فولادی است.
این آفت تقریباً در تمام مناطق میوه خیز کشور وجود داشـته و از نظر میزبان نیز به انواع درختـان میـوه دانـه دار، گـردو، فنـدق و برخی درختان غیرمثمر خسارت وارد میکند.
حـشرات مــاده پـس از جفــت گیــری تخــم هــای خــود را در شکاف های روی تنه، سوراخ های روی تنه و دیگر سطوح ناصاف تنه قرار می دهند. لاروهـای سـن پـس از خـروج از تخـم از مکان های مختلف مبادرت به نفوذ به داخل نـسوج نباتـات میزبـان می کنند.
عمـده منـاطق نفوذ، شـاخه هـای نـازک بـه قطـر 2 تـا 4 میلـیمتـر، رگبـرگ اصـلی و دمبرگ، محل اتصال جوانـه بـه شـاخه وشـاخه هـای بـه قطـر 4-8 میلیمتر می باشند. لاروها برای جابجایی و انتقال خود از تارهـایی که می تنند استفاده می کنند.
بر اساس تحقیقات انجام شده این آفت یک نـسل خـود را در مدت یک تا دو سال طی می کند به نحوی که در منـاطق کوهپایـه شبیه کرج با ارتفاع حدود 1350 متر از سطح دریا نتاج حاصـل از افراد پیشتاز، در اواخـر تابـستان سـال بعـد تبـدیل بـه نـسل جدیـد میشوند. (حـدود 16-15 مـاه ) و نتـاج حاصـل از جمعیتـی کـه از اوایل تیر ماه به بعد خـارج مـی شـوند، دوران انکوباسـیون تخـم و رشد جنین، لاروی و شفیرگی خود را در مدت دو سال طی کرده و لذا نسل بعدی دو سال بعد ظـاهر مـی گـردد. در منـاطق مرتفع، یک نسل آفت در مدت دو سال سپری میشود.
روش های کنترل:
مــی دانــیم کــه مهمتــرین کــار در کنتــرل آفــات، پیــشگیری اسـت. ایـن موضـوع در مـورد کـرم خـراط نیـز صـدق مـیکنـد.
بر این اساس اعمال مدیریت های صحیح در باغ بسیار مهم اسـت. ایجاد هر گونه، تغییر ناگهانی مانند تغییر وضعیت در روش آبیاری از غرقابی به قطره ای یا افزایش دور آبیاری «فاصله میان وآبیـاری » یــا مواجــه شــدن بــا خشکــسالی بیــشترین صــدمه را بــه درختــان میزند. (البته واضح است که تربیت ریشه و تعیـین روش آبیـاری از ابتــدای کاشــت نهــال چقــدر مــیتوانــد از بــروز ایــن حالــت جلوگیری کند).
همچنین تأثیر دشمنان طبیعـی را در مراحـل مختلـف زنـدگی آفت نباید از نظر دور داشت. به هـر حـال در سـطوح کوچـک تک درختان منازل، بهترین راه برای کنترل آفت استفاده از مفتول فلزی است.
برای این کار نیاز است سالیانه دو تا سـه نوبـت تنـه و شاخه های اصلی را بازدید کرده و سوراخ های فعال را کـه در اثـر فعالیت لارو، دهانه آنها مملو از فضولات است، سیم بـزنیم بـدیهی است این کار بـرای باغـات بـزرگ و درختـان تنومنـد امکـان پـذیر
نیست، لذا در آنها بهترین کار علاوه بر اصـلاح مـدیریت داشت، به خصوص رعایت دور ومیزان آبیاری همانا مبارزه شیمیایی است.
در این رابطه نیز باید سعی کرد حتـی المقـدور مبـارزه علیـه آفـت کرم سیب به گونه ای باشد که بتوانداین آفت را نیز کنتـرل کنـد .
در موارد حاد که ناچار به مبارزه اختصاصی علیه این آفت هستیم، بهتر است با اسـتفاده از تلـه هـای فرمـونی وجـود رونـد تغییـرات جمعیت را مشخص کرده و سپس با توجه به سیکل زندگی آفت،
مبارزه را به گونه ای برنامه ریزی کرد که حتـی المقـدور حـداکثر لاروهای سن را در بر گیرد. بر اسـاس نتـایج کارهـای تحقیقاتی برای روشن کـردن رونـد تغییـرات جمعیـت آفـت بهتـر است از کپسول فرمون جنسی مصنوعی پروانه زنبـور ماننـد اسـتفاده کـرد . هـم چنـین از ایـن کپسول های فرمونی به همراه تله دلتا، می توان بـرای شـکار انبـوه آفت نیز اسـتفاده و بـا بـر هـم زدن نـسبت جنـسی آفـت از میـزان خسارت آن کاست.
برخی محققـین اسـتفاده از خمیرهـای سـمی را در ایـن رابطـه توصیه کرده انـد، در عمـل ایـن کـار نیـز بـرای قطعـات کوچـک امکانپذیر است، البته به جـای خمیرهـای سـمی مـی تـوان از پنبـه آغشته به محلولهای غلیظ سمی نیز استفاده کرد
شانکرهای پوستی گردو بیماری های ثانویه ای هستند که به دنبال ضعیف شدن درخـت در اثـر تنش هـای محیطـی از جملـه سـطحی بـودن یـا فـشردگی خـاک، خـشکی، آبیـاری بـیش از حـد و پوسیدگی های طوقه و ریشه ظاهر می شوند و حتـی درختـانی کـه از شـانکر بهبـود مـی یابنـد، اگـر مجدداً در معرض چنین تنش هایی قرار گیرند، شانکردار می شوند. به همـین دلیـل، شـناخت و رفـع علل اولیه ضعف درخت مهم تر از درمان خـود شـانکر اسـت.
انـواع شـانکرهای باکتریـایی گـردو شامل شانکر عمقی و شانکر سطحی پوست هستند که شانکر عمقی خطرناک تـر از سـطحی اسـت اما هیچیک به تنهایی کشنده نیستند.
1) شانکر سطحی پوست:
بیماری شانکر سطحی پوست در باغات گردوی بسیاری از کشورهای مناطق معتدل و مرطـوب جهان شـایع اسـت. عامـل ایـن بیمـاری بـاکتریErvinia است که پس از تقسیم جنس های Brenneria, Erwinia و Pectobacterium ،بـه همـراه بـاکتری عامل شانکر عمقی پوست، نام گرفت. در کل میله ای شکل با انتهای فاقد اندوسپور یا کپـسول، منفـرد و به نـدرت جفتـی، متحـرک بـا تاژک های محیطی هستند و پاسخ فوق حساسیت در توتون ایجاد نمـی کنند.
سرعت بهینه رشد آن ها دمای 28ºC بوده و در بیش از ºC 37 کند یا متوقف میشوند.
این بیماری برای اولین بار در سال 1994 از اسـپانیا، بـه عنـوان اولـین گـزارش از وجـود شـانکر پوستی در اروپا معرفی و در همان سال، وقوع گسترده آن در فرانسه گزارش شد.
خسارت این بیماری در استان کهگیلویه و بویر احمد بالا بـوده و موجـب ضـعف شـدید و حتـی مرگ درختان میشود و از نظر بافتشناسی، بافت مردگی شدید پوست، لایه زاینده و حتی بافت چوب دیده شده است.
نشانه بارز این بیماری ایجاد شانکرهای متعدد، معمولاً گروهی و به رنـگ قهـوه ای تـا سـیاه در پوست خارجی تنه یا شاخه های اصلی است اما روی انشعابات کوچک تر و شا خه های فرعی دیـده نمیشود. از مرکز این لکه ها تراوشات سیاه رنگی به بیـرون جـاری مـی شـود کـه بعداً خشک شده و موادی شبه قیر برجا می گذارد. نشانه های این بیماری در تـاج به صورت علائم عمومی زوال و ضعف و خشکیدگی شاخه نمایان مـی شـود . درختـان آلـوده ابتـدا به صورت یکطرفه خشک میشوند. سپس به تدریج کل درخت میخشکد.
باکتری در درون شانکر یا در تراوشات آن زمستان گذرانی می کنـد و دربهـار بـا جـاری شـدن تراوشات، به بیرون راه می یابد. سپس از طریق باد و باران و از را ه زخم های موجود در پوست، بـهخصوص زخم های ایجاد شده توسط پرندگان به سایر درختان نفوذ مـی کنـد. شـانکرها سـالهـای متمادی فعال می مانند و گسترش می یابند. به خصوص در تابستان به سرعت بزرگ می شـوند امـا در پاییز و زمستان غیر فعال می شوند. این بیماری در خاک های فقیر و خشک بـه سـر عت توسـعه پیـدا میکند.
کنترل:
شانکر سطحی در درختانی که تحت تنش های تغذیه ای یا آبی هستند شایع اسـت. لـذا تقویـت درخت و آبیاری منظم مهم ترین راه کنترل این بیماری است. شـانکرهایی کـه توسـعه زیـادی پیـدا نکرده اند، با جراحی قابل درمان هستند. پس از جراحی، تیمار محل های برش با اکسی کلرور مس میتواند مفید باشد. کلیه ارقام تجاری گردوی ایرانی بـه ایـن بیمـاری حـساس انـد ولـی پایـه هـای
تجاری به خصوص پارادکس معمولاً دچار شانکر نمی شوند
این آفت در تمام مناطق سیب کـاری کـشور فعالیـت داشـته و تنها میزبان آن سیب است. آفت زمستان را بـه صـورت تخـم هـای انفرادی روی سرشاخه ها سپری می کند. ماده های موسس که منتج از تخم های زمستان گذارن میباشـند ، در ابتـدای فـصل از جمعیـت اندکی برخوردارند ولی با توجه بـه مـساعدت شـرایط محیطـی و وفور منابع غذایی، هم زمان با گل و بلافاصله پـس از آن جمعیـت آنها به طور ناگهانی افزایش می یابد. ادامه تغذیه از برگ ها و میوه های جوان منجر بـه تغییـر شـکل میوه ها نیز می گردد.
برگها نیز در اثر فعالیت این آفت بـه شـدت پیچیـدگی پیـدا کرده و شته ها لابه لای برگ های پیچیـده میکروکلیمـای مناسـبی برای فعالیت هر چه بیشتر خود ایجاد می کنند.
فرم های جنسی آفت در پاییز مجدداً روی درختان سیب ظاهر و پــس از جفــت گیــری تخــم هــای خــود را روی سرشــاخه هــا قرار میدهند.
روش های کنترل:
شته ها دشمنان طبیعی زیادی از راسته های مختلف مثـل انـواع کفشدوزک ها و مگـس هـای سـیرفیده دارنـد ولـی در زمـان هـای طغیـان آفـت و بـا توجـه بـه قلـع و قمـع دشـمن طبیعـی آن در اثـر سمپاشی های بیرویه در اکثر مواقع نیاز به مبارزه شیمیائی است.
از این جنس گونه .Walk devecta. D نیز در کشور مـا و انحصاراً روی سیب فعالیت مـی کنـد کـه بـه دلیـل اهمیـت کـم و خسارت لکه ای آن نیازی به تشریح و توصیف آن نمـی باشد.
در ابتدا باید بدانیم چه چیزی باعث آفتاب سوختگی در گیاهان میشود؟
اشعه ماورای بنفش UV و اشعه مادون قرمز IR باعث آسیب به گیاهان می شود.
تقسیم بندی انواع آفتاب سوختگی بسته به زمان:
1 .آفتاب سوختگی زمستانه 2 .آفتاب سوختگی تابستانه
آفتاب سوختگی زمستانه درختان میوه، یکی از عارضه های معمول و خطرناک باغات است که باعث مرگپوست، ترکیدگی و ایجاد شکاف در پوست تنه و شاخه های بزرگ رو به طرف جنوب می شود که برای آفات و بیماری های گیاهی از جمله شانکرها، پوسیدگی قارچی و باکتریایی زمینه مهیا می کند؛ همچنین باعث اختلال در جریان مواد غذایی و شیره گیاهی می گردد.
آفتاب سوختگی تابستانه معمولا در دمای بالای 30 درجه سانتیگرادشروع می شود.
روش های پیشگیری:
پوشش درخت را می توان توسط مواد و یا وسایل مختلف پوشش دار نمود: از مواد مرسوم جهت پوشش تنه، طوقه و یا شاخه های بزرگ، میتوان آب آهک غلیظ، مخلوط آبکی پودر کائولن، مخلوط بردو، رنگهای سفیدصنعتی و یا با فویل آلومینیومی یا پارچه ... را نام برد.
علائم آفتاب سوختگی:
1 .برگسوزی زردی و پیچ خوردگی برگ باعث لکه برگ کلروتیک یا نکروتیک؛
2 .ریزش برگ و در درجات بالای آفتاب سوختگی ریزش میوه و حتی اثر برروی گل های سال بعد؛
3 .سوختگی و بد شکلی میوه، تولید شانکر پوستی در میوه های آفتاب سوخته، از طرفی میوه های در معرضآفتاب سوختگی دارای توسعه سوختگی قهوه ای، لکه های چرمی است.
4 .توقف رشد و افت شدید محصول؛
5 .شروع بعضی از بیماریهای قارچی که عامل بیماری قارچ ناتراسیا mangiferae Nattrassia است، اینقارچ بیشتر از محل های آفتاب سوخته و قسمت هایی از درخت که در معرض آفتاب وگرمای شدید است، وارد و ایجاد خسارت می کند.
علائم به صورت ورقه ورقه شدن پوست که زیر آن پودر سیاه رنگ قارچ(آرترو کنیدیم) است دیده میشود. قارچ پیکنیدیم نیز تولید کرده که در بافت گیاه تشکیل شده و اهمیتچندانی ندارد. معمولا قارچ در دمای زیر 30 درجه سانتیگراد خسارت نمی زند.
عوارض آفتاب سوختگی:
آفتاب سوختگی باعث کاهش فتوسنتز و در نتیجه کاهش شیره پرورده و کربوهیدرات های گیاهی میشود که این کمبودباعث ضعیف شدن درخت و در نتیجه ریزش برگ و میوه میشود؛ حتی اگر شدت این گرما و آفتاب سوختگی زیاد باشدبرروی گلهای سال آینده نیز تاثیر منفی میگذارد و درخت را نسبت به آفات و بیماری ها ضعیف خواهد کرد.
راهکارهای پیشنهادی:
آیا راه حلی برای کم کردن آفتاب سوختگی در جنوب با این دمای 53 درجه فعلی وجود دارد؟
1 .دفعات آبیاری و دور آبیاری را مقداری افزایش دهید تا رطوبت محیط و دمای محیط کمی کاهش پیدا کند.
البته در گرمای هوا زمان آبیاری می بایست حتما تغییر نماید تا هم کاهش بیماری و هم تعدادی از عناصر در گرمای هوا به علت عدم جذب در زمان دیگری مصرف شوند.
2 .تامین کافی عناصر پتاسیم، کلسیم؛ سیلیسیم؛ مانند استفاده از نیترات پتاسیم و نیترات آمونیوم کلسیم وترکیبات سیلیکات پتاسیم؛ البته صدرصد جلوی خسارت های دماهای خیلی بالا را به طور کامل نمی گیرد ولی تاحد خیلی زیادی خسارت را کاهش می دهد. نیترات کلسیم حتما در شب استفاده شود. نیترات آمونیوم کلسیم زمانی که هوا و دمای محیط کاهش و رو به خنکی رفت استفاده کنیم، ساعات
شب بهترین زمان مصرف است.)
در مورد عنصر کلسیم توضیحاتی لازم است که اگر این نکات رابدانید بسیاری از مشکلات از جمله ریزش گل، ترکیدگی میوه، ریزش میوه، پوسیدگی ریشه، عدم رشد سلولی... تا حدود زیادی بر طرف خواهد شد: (زمان مصرف کلسیم در دماهای مختلف و در فصول مختلف، فرم هایمختلف کلسیم و نحوه جذب آنها و سرعت حمل آنها در گیاه و... از نکات مهم در ارتباط با این عنصر می باشدکه نقش کلیدی در گیاه دارد.)
3 .استفاده از ترکیبات آمینو اسیددار موجود در بازار و یا ترکیبات آمینو کلسیم دار.
البته حتما از نوع آمینواسید واصالت آن مطمئن شوید تا بهترین نتیجه حاصل شود. حتما در این مورد از کارشناسان منطقه خود مشورتبگیرید.
4 .استفاده از ترکیبات سیلیکات آلومینیوم (رس کائولین یا رس سفید)، یک برند امریکایی کائولین است که 55درصد سیلیکات آلومنیوم دارد.
5 .استفاده از ترکیبات کربنات کلسیم یا آهک بسیار خالص و میکرونیزه شده، البته کربنات کلسیم یا آهک بسیارخالص در ایران بسیار زیاد می باشد و یک ترکیب بسیار عالی برای کاهش دما به صورت مکانیکی میباشد که در ادامه در رابطه اش بیشتر توضیح خواهیم داد.
6 .ترکیبات پلیمری خاص که یک لایه بر روی گیاه تشکیل می دهند؛ در حاضر در امریکا استفاده میشود این ترکیب خاصیت ضد گرما و سرمایی هم دارد، کرم های ضد آفتاب پودر است که بر اساس حفاظت از اشعه UV،می باشد. این محصول در کنترل آفتاب سوخت، تنش گرما استفاده میشود و هدف آن جلوگیری ازتنش آبی میباشد.
7 .استفاده از توری های سایبان که البته مشکلات خاص خود را دارد. در جاهایی که باد خیز است، قیمت، نگهداریو نصب مشکل آن از معایب شدید یا سایبان های توری می باشد.
ترکیبات کربنات کلسیمی یا آهکی موجود در بازار جهان و معرفی کربنات کلیسیم موجود در جهان:
نحوه مصرف کربنات کلسیم:
نام اولین برند پور شید میباشد که محصول شرکت نواسورس امریکاست.
این ترکیی همان ترکیبات کلسیم و آهک خودمان است که در بعضی از این شرکتها پودر و برخی مایع میباشند.
آفتی است چند نسلی و بسیار کوچک که با چشم غیر مسلح قابل رویت نبوده و در شرایط مساعد هر 10-8 روز یک نسل ایجاد نموده وجمعیت آن به سرعت افزایش یافته وظرف 3-2 هفته ممکن است قسمت های وسیعی از باغ را آلوده نماید.
تخم این کنه شفاف وکروی شکل بوده پوره های کنه رنگ روشن متمایل به زرد کمرنگ و کنه های بالغ زرد متمایل به نارنجی می باشند . این کنه از خانواده Eruphidae بوده و دو جفت پا در قسمت جلوی بدن دارد.
علائم خسارت:
کنه با قطعات دهانی خود سطح برگ و پوست میوه را پاره کرده واز شیره مترشحه قسمت های آسیب دیده تغذیه می نماید. قسمت های آسیب دیده در درختان نارنگی و پرتقال به رنگ قهوه ای روشن تا تیره در آمده ودر نهایت حالت زنگار به خود می گیرد. اما در درختان لیمو وگریپ فروت نقاط آسیب دیده به رنگ خاکستری متمایل به نقره ای دیده می شود. این کنه علاوه بر خسارت کمی وکیفی، بازار پسندی میوه ها را به شدت کاهش می دهد.
زمستان گذرانی:
این کنه بر خلاف کنه قرمز در فصول گرم سال فعال می باشد .
زمستان گذرانی کنه به صورت کنه های بالغ در لابلای فلس جوانه و پوسته درختان می باشد. با عنایت به کوتاه بودن دوره یک نسل آفت بازدید وبررسی باغات در فصول گرم سال « هفته ای یکبار » از اواسط خرداد لغایت اواسط مهرماه در مدیریت مبارزه با آفت مؤثر است.
مبارزه:
مبارزه با این آفت زمان مشخصی نداشته بلکه به محض مشاهده اولین آثار خسارت آفت می توان مبارزه را شروع نمود. بارها مشاهده گردیده بدلیل تاخیر در مبارزه شیمیائی علیه این آفت ظرف یک هفته تا 10 روز قسمت های وسیعی از باغ آلوده شده است.
نکته مهم دیگر در اصول مدیریت با این کنه ارزیابی مبارزه انجام شده و ادامه بازدیدهای هفتگی پس از مبارزه می باشد تا در صورت مشاهده کنه وعلائم خسارت، مبارزه با ترکیب دیگری از کنه کش های مؤثر انجام پذیرد.
از کنه کش های مؤثر می توان در مبارزه شیمیائی با این آفت استفاده نمود.
نحوه سفارش:
برای سفارش تلفنی این محصول در سراسر کشور، با واحد فروش خدمات کشاورزی باغبان تماس حاصل فرمایید:
شماره فروشگاه: 54440981 – 071
تلفن همراه: 09173833955
همچنین برای خرید آنلاین به فروشگاه اینترنتی اگری استور مراجعه نمایید: (روی لینک زیر کلیک کنید)
نحوه سفارش:
برای سفارش تلفنی این محصول در سراسر کشور، با واحد فروش خدمات کشاورزی باغبان تماس حاصل فرمایید:
شماره فروشگاه: 54440981 – 071
تلفن همراه: 09173833955
همچنین برای خرید آنلاین به فروشگاه اینترنتی اگری استور مراجعه نمایید: (روی لینک زیر کلیک کنید)
حشرات کامل آفت سوسک نسبتاً کوچـک بـه حـداکثر 2/5 میلـیمتـر مـی باشـند. رنـگ عمـومی حـشره قهـوه ای اسـت. روی بالپوشهای حشرات کامل و در یک دوم انتهایی آن ها، اجتمـاع کرکهای سفید رنگ و در متن قهوه ای بالپوش ها خودنمایی میکند.
سر و خرطوم آفت قهوه ای مایل به سـیاه اسـت و در کل حـشرات نـر کوچکتر از حشرات ماده می باشند.
آفت زمستان را به صورت حشرات کامـل و در پناهگـاه هـای مختلف به سر می برد. حشرات زمستان گذران با مساعد شدن هوا و تورم جوانه ها از پناهگاه خـارج شـده و پـس از مختــصری تغذیــه از بــرگ هــا، داخــل جوانــه هــای گــل تخم ریزی می کنند. لاروهای سـفید رنـگ و بـدون پـای آفـت در
داخل غنچه شروع به تغذیه از اندامهای زایشی گل می کنند.
گلهای آلوده در زمان شکوفایی (مرحلـه F جـدول رویشی سیب) شکفته نشده و گلبرگ های آن قهـوه ای رنـگ و مـشخص می باشند.
مرحله شفیرگی آفت نیـز در همـان داخـل گـل هـای نـشکفته و داخل گهواره سپری می شود سپس حشرات کامل با اسـتفاده از خرطوم خود و با ایجاد سوراخ خارج می شوند. حشرات کامل نیز مختصر تغذیه ای از برگ ها انجام داده و سپس تـا بهـار سـال بعـد روی درخت یا در پناهگاه های دیگر به سر مـی برنـد . بـدین ترتیـب آفت سالانه یک نسل داشته و از نظر پراکنش نیـز آفـت در اکثـر مناطق زیر کشت سیب کـشور وجـود دارد ولـی منـاطق مرتفـع و کوهستانی را ترجیح میدهد.
روش های کنترل:
انجــام سمپاشــی هــای معمــول علیــه آفــاتی مثــل کــرم هــای جوانه خوار قبل از گل میتواند تلفات قابل توجهی به این آفت نیز وارد کند. ضمن آنکه اگر این سمپاشی را تـا سمپاشـی علیـه لیـسه سیب به تعویق بیندازیم ، روی خـسارت همـان سـال تـاثیر نداشـته ولی کاهش تراکم آفـت را در سـال بعـد ، بـه دلیـل از بـین بـردن حشرات کامل در پی خواهد داشت.
