کرم برگخوار سبز برنج، زمستان را به صورت شفیره روی خاک و بقایای بوته ی برنج می گذراند و جزء آفات درجه دوم در زراعت برنج است. این آفت را با نام نارانگا نیز می شناسند. پروانه ها (حشرات کامل) بعد از زمستان گذرانی، در اوایل اردیبهشت ماه از شفیره های خود خارج می شوند.
یکی از مهم ترین مسائل کشت و کار خربزه، وجود آفات مختلف میوه خوار، از جمله مگس های میوه و سرخرطومی جالیز می باشد که ضمن تغذیه از میوه و افت کمی و کیفی محصول، باعث کاهش قابل توجهی در بازارپسندی میوه می شوند.
به علاوه وجود یک لارو داخل میوه، راه ورود قارچ های گندخوار را باز کرده و باعث
پوسیدگی میوه شده که در پی آن خسارات جبران ناپذیری به توزیع کننده تحمیل می گردد.
چنین محصولی با توجه به عدم بازارپسندی، عدم توانایی رقابت با محصولات سالم،
و همچنین به دلیل وجود قوانین قرنطینه ای و مسائل بهداشتی، به هیچ وجه امکان صادرات ندارد و این امر سبب از دست دادن جایگاه بازار پر رقیب جهانی شده و درنتیجه خسارت قابل توجهی به منابع ارزی غیر نفتی کشور وارد می آورد.
Leptinotarsa decemlineata
از مهمترین آفات سیب زمینی، سوسک کلرادو است که جزء آفات قرنطینه به شمار می رود. این آفت از خانواده ی بادمجانیان تغذیه می کند و بر محصولاتی مانند گوجه‌فرنگی و سیب زمینی تأثیر می گذارد.
درخت توت سفید، متعلق به خانواده ی موراسه Moraceae می باشد. این درخت در هندوستان، غرب افغانستان، ایران و تا جنوب اروپا، شمال آفریقا و امریکا و سایر مناطق معتدل دنیا انتشار دارد.
برگ های این گیاه به طور عمده برای تغذیه ی کرم ابریشم استفاده می گردد. میوه ی آن نیز به صورت تازه خوری و خشک شده، مصرف خوراکی و دارویی دارد. در ایران این درخت در مناطق استپی شمال کشور، جنگل های شمال، تهران، آذربایجان و استان های خراسان انتشار داشته و در اکثر مناطق کوهستانی کشور نیز مشاهده می شود.
کنه توت سفید، داخل جوانه های باز نشده ی توت سفید که به وسیله ی فلس پوشیده شده اند، یافت می شود و در اثر تغذیه ی کنه ها در نهایت جوانه ها از بین می روند.
افزایش جمعیت در کشور هندوستان از آذرماه شروع و در آخر و دی ماه به حداکثر می رسد و در اردیبهشت کاهش می یابد.
صمغ های مترشحه ی گیاهی، یک گروه عمده از هیدروکلوئیدها را تشکیل می دهند. صمغ های مترشحه پلی ساکاریدهایی هستند که تولید آن ها به وسیله ی آلودگی هایی نظیر حمله حشرات، آسیب های مکانیکی و شیمیایی، استرس هاب آبی و دیگر عوامل محرک تنش زای محیطی در برخی گونه های گیاهی القا می شود.
صمغ عربی، تراگاکانت، کارایا، صمغ گاتی، هلو و زردآلو جزء این گروه از صمغ ها می باشند که بسیاری از آن ها طی هزاران سال توسط انسان در سیستم های غذایی مختلف مورد استفاده قرار گرفته اند.
صمغ های مترشحه جزء اولین قوام دهنده ها، امولسیفایرها و تثبیت کننده ها در مواد غذایی محسوب می شوند.
کرم سفید ریشه یک آفت خطرناک در مزارع و باغات به شمار می رود و باعث خشک شدن درخت و گیاه می گردد. این آفت در اکثر مناطق ایران وجود دارد و شکل ظاهری آن درشت، ضخیم و به صورت بیضی برآمده است.
کشت این گیاه در تمام مدت سال در مکان هایی که دارای آب و هوای مساعد برای کشت هستند، امکان پذیر می باشد.
سفیده کوچک کلم، از جمله آفاتی است که در صورت مناسب بودن شرایط محیطی و همچنین به دلیل پرخوری لارو های این آفت می تواند خسارت جبران ناپذیری به این گیاهان وارد کند.
این پروانه در اطراف تهران، اراک، قزوین، کاشان، کرمان، اصفهان، شیراز، کردستان و گیلان انتشار دارد. با این حال می توان گفت که این گونه در تمام نقاط ایران وجود دارد.
بر اثر تغذیه مفرط لاروها از برگ های گیاه کلم، فقط رگبرگ ها باقی مانده و حتی در صورت کمبود غذا رگبرگ ها را مورد تغذیه قرار می دهند و گیاه را به کلی نابود کرده و یا رشد گیاه را به تعویق خواهد افتاد.
این بیماری به طور مستقیم روی ریشه تأثیر ندارد و قسمت های هوایی گیاه را آلوده می کند. عامل آن تنها سبب آلودگی هویج می شود و روی دیگر محصولات کشاورزی اثرگذار نیست. اگر بذرها در مراحل اولیه ی رشد آلوده باشند، جوانه بطور کامل نابود می شوند.
عروسک خربزه سوسک قرمز رنگی است که برخی آن را با کفشدوزک خربزه اشتباه می گیرند. این آفت از اوایل بهار تا اواخر تابستان در مزارع خربزه و هندوانه یافت می‌شود و بیشتر به خانواده ی کدوئیان شامل خیار، خربزه و هندوانه تمایل دارد.
از جمله قارچ های مهم بیماری زای گیاهی، در روی گیاهان زراعی و باغبانی ایران، فوزاریوم است. گونه های مختلف این جنس در اغلب گیاهان، از جمله زراعی، باغی، علوفه ای، زینتی و جنگلی بیماری ایجاد می کنند.
✔️بیماری پوسیدگی طوقه و سوختگی خوشه گندم، پوسیدگی ساقه ذرت، انسداد آوندی و پژمردگی در گیاهان مختلف، پوسیدگی ریشه، شانکر لکه برگی در بسیاری از گیاهان، پوسیدگی انباری و پوسیدگی های بعد از برداشت، نمونه هایی از بیماری های ایجاد شده توسط این قارچ است.
✔️علی رقم خاکزی بودن این قارچ، بعضی از گونه های آن به صورت هوازی فعالیت می کنند و برخی از گونه ها از طریق بذور گیاهان آلوده، قدرت انتقال پیدا می‌کنند.
عامل پوسیدگی پیتیومی هویج یک قارچ خاکزاد است که بیشتر در خاکهای سرد و اسیدی رشد می کند. سرما، رطوبت بالا و بارندگی های شدید عوامل گسترش این بیماری محسوب می‌شوند. هم چنین خاکهای آلی و سنگین، رشد و گسترش قارچ را افزایش می دهند.
گردو از جمله محصولات باغی است که نسبت به سرمای دیررس بهاره حساس می باشد.
ارقام زود برگده بیشتر در معرض خطر سرمای دیررس بهاره و خسارت ناشی از آن قرار می گیرند.
یکی از مهمترین صفات در اصلاح گردو، دستیابی به ارقامی است که برگ های آن ها در بهار دیرتر باز شوند. اختلاف در برگدهی ارقام و ژنوتیپها قابل توجه بوده و ژنوتیپ هایی مانند Z53 و Serr زود برگده، و فرانکت و روند-د-مونتیگناک، از دیربرگده ترین ارقام بررسی شده در کشور میباشند.
در دهه 1380، سرمازدگی بهاره تقریبا باعث از بین رفتن بیش از 70 درصد محصول در ارقام زودبرگده گردیده در حالیکه در ارقام دیربرگده این مقدار کمتر از 20 درصد بوده است.
حساسیت به سرما با پیشرفت مراحل رشدی درخت افزایش می یابد. ارقام زود برگده علاوه بر سرما، بیشتر در معرض بیماری هایی همانند بلایت در گردو باشند.
گونه های قارچ آسکومیکوتا، از مهمترین بیمارگرهای گیاهان گلخانه ای، سبزی و صیفی، گیاهان زینتی و محصولات زراعی، در مرحله قبل و بعد از برداشت است.
بیماری کپک خاکستری می تواند تمام اندام های هوایی گوجه فرنگی (ساقه، برگ، گل و میوه) را آلوده کند.
این قارچ معمولا از طریق زخم های روی ساقه یا محل افتادن برگ ها وارد بافت های گیاهی می شود و باعث ایجاد شانکر روی ساقه می گردد که این شانکر ها می توانند به صورت حلقه ای ساقه را احاطه کنند و باعث پژمردگی کامل گیاه در قسمت های بالایی شوند.
این قارچ می تواند از طریق گلبرگ های آلوده، به داخل کاسبرگ ها و میوه وارد شود. پیدایش هاله های دایره ای شکل روی میوه، یکی از علائم این بیماری است.
علائم روی برگ ها، به صورت لکه های کوچک زرد تا قهوه ای دیده می شود. سپس لکه ها خاکستری تا قهوه ای شده و به سمت دمبرگ گسترش می یابد.
زخم های روی ساقه تیره آفتاب سوخته می شود و یک حاشیه مشخص دارند. روی این زخم ها در شرایط خنک و مرطوب، توده های کپک کرکی خاکستری ایجاد می شود.
میوه هلو از اهمیت خاصی برخوردار است. زیرا کشت آن، به علت زودباردهی، در باغ های جدید الاحداث بادام مرسوم بوده و در فاصله بین ردیف های بادام کشت می شود، تا قبل از رسیدن درختان بادام به باردهی اقتصادی از میوه آن استفاده شود.
آفت سرشاخه خوار هلو با داشتن رژیم دو‌گانه خواری، علاوه بر خشاکانیدن شاخه ها و جوانه های نورسته، به میوه درختان میزبان از جمله ارقام مختلاف بادام و هلو در مرحله چغاله نیز خسارت وارد کرده و سبب ریزش بخشی از میوه های نارس می شود.
سرشاخه خوار هلو ازآفات مهم درختان میوه هسته دار به خصوص هلو، زردآلو، بادام، آلو و گوجه در ایران می باشد و در دماوند روی درختان قیسی دو نسل در سال داشته و خسارت آن به این میوه شدید است. همچنین خسارت آن روی سیب، خرمالو، زالزالک و ازگیل نیز گزارش شده است.
تغذیه از سطح میوه ها، سبب نفوذ قارچ های بیمارگر و دیگر میکروارگانیسم ها به مغز بادام و پوسیدگی آن می شود.
لارو سرشاخه خوارهلو، با نفوذ به داخل میوه در مرحله رسیدن و تغذیه از سطح میوه این درختان است.
تحقیقات انجام شده درباره سموم راب کش در ایران، سـموم متالدئیـد، متیوکارب و کارباریل را موثر در کنترل راب و جز فهرست سموم مجاز کشور قرار داده اند.
✔️بعد از آن، به کارگیری نوار دورکننده مسی، بـه عنوان روش جدید کنترل غیرشیمیایی در قالب طرح تحقیقاتی انجـام و ثبـت گردیده است.
✔️اخیراً یک کارخانه خارجی، اقدام به ساخت طعمه فسفات آهن با نام تجارتی ferramol (فرامول) کرده است که دارای کارایی بیش از 70 درصد است و می تواند با روش های متداول شیمیایی رقابت نماید و همچنین در سال های اخیر در داخل نیز اقدام بـه ساخت مشابه خارجی این طعمه با نام تجارتی فریکول شده است.
سطح مزارع کاهوی استان های مازندران و تهران در حدود 30 هزار هکتار بود که قطب اصلی تولید این محصول در کشور است.
✔️خسارت گونه های راب، روی کاهو، به علت داشتن شرایط اقلیمی مساعد (حرارت معتدل و رطوبت نسبی بالا)، در خزانه و مزارع، هم از نظر کمی (به صورت تغذیه از قسمت های مختلف بوته کاهو) و هم از نظر کیفی (ایجاد خوردگی) بسـیار زیـاد می باشد.
این گونه با تغذیه از برگ، ساقه، ریشه و بذور انواع سبزیجات برگی باعث از بین رفتن آنها می گردد و در بسیاری از کشورها به عنوان آفت درجه اول روی سبزیجات گزارش شـده است.
❌بیشترین خسارت این آفت، در ماه های آبان، فروردین و اردیبهشت و در واقع در فصل پاییز و بهار است.
از مهمترین آفات انار، شب پره های میوه خوار شامل کرم گلوگاه انار و کرم به است.
این آفت ضمن تغذیه از میوه و افت کمی و کیفی محصول، باعث کاهش قابل توجهی در بازارپسندی میوه می شوند.
کرم گلوگاه انار آفتی با گسترش جهانی است که از قاره های آسیا، اروپا، آمریکا و اقیانوسیه گزارش شده است.
✔️کرم گلوگاه انار در ایران دارای میزبان های متعددی است و علاوه بر انار به مرکبات، انجیر، گردو و سیب نیز حمله می کند.
✔️در مورد میزان خسارت کرم گلوگاه انار آمار و ارقام متفاوتی ارایه شده است و میزان خسارت در ارقام مختلف انار بین 15 تا 90 درصد گزارش شده است.
✔️براساس مطالعات انجام شده در استان فارس در اواخر اردیبهشت ماه، لاروهای
زمستان گذران تبدیل به شفیره شده و در اوایل خرداد مصادف با زمانی که میوه درختان انار به بزرگی یک لیمو ترش هستند، شبپره های نسل زمستان گذران از پوسته شفیرگی خارج می شوند.
✔️حشرات کامل نسل اول از اواسط تا اواخر تیر، نسل دوم از اواسط تا اواخر مرداد، نسل سوم از 16 تا 20 شهریور و بالاخره شبپره های نسل چهارم در اواخر مهر ظاهر می گردند. این نسل در واقع همان نسل زمستان گذران می باشد.
✅این زمان ها بهترین زمان سم پاشی علیه آفت است.
کرم به، در تمام نقـاط کشور که درختان میوه خانواده Rosacea (گل سرخیان) مانند گلابی، سیب، بادام و غیره کشت می گردند، انتشار دارد. خسارت کرم به در ایران شامل دو خسارت چوب خواری و میوه خواری است، به طوری که حالت چوب خواری آن بیشتر در روی سیب، به، گلابی، گوجه و زردآلو و حالت میوه خواری آن در میوه هایی از قبیل به، سیب، گردو و گلابی مشاهده شده است و خـسارت آن روی به، گاهی به 95 درصد نیز می رسد.
✔️در بـاغ هـای انـار منـاطق خراسـان رضـوی و سمنان، حالت میوه خواری کرم به، روی میوه های انار مشاهده شده است.
❌نحوه خسارت:
در روی به، در محل تغذیه لارو، میوه گود و ناصاف شده و اغلب فضولات قهوه ای مایل به سیاه، نیز در داخل یا سطح میوه تشکیل می شود.
این حشره، یکی از مهمترین آفت های درختان گلابی می باشد که روی برگ، لکه های سفید و روی میوه لکه های تیره ایجاد می کند و با ترشح عسلک فراوان روی سطح برگ ها، باعث کاهش فتوسنتز شده و برگ ها خشک شده و دچار ریزش زودرس می شوند.
همچنین به طور غیر مستقیم موجب ریز شدن میوه ها و کاهش تکامل جوانه های گل می شود.
پسیل گلابی زمستان را به صورت حشره کامل زیر برگ های ریخته شده و زیر پوستک های تنه درختان می گذراند.
تخم ریزی حشره های ماده، هنگامی شروع می شود که دمای هوا از 10 درجه سلسیوس تجاوز نماید. تغییرهای شرایط آب و هوا از سالی به سال دیگر، باعث تغییرهایی در تاریخ اولین تخم ریزی می شود.
در بررسی های انجام شده اوج جمعیت این حشره، در اواسط و اواخر اردیبهشت ماه دیده می شود. بعد از این تاریخ، جمعیت حشره به تدریج کاهش یافته و در اواسط مرداد به صفر می رسد.
