آبیاری در نخود در چند نوبت انجام می شود. نوبت اول آبیاری بعد از کاشت و در صورت فراهم نبودن رطوبت برای جوانه زدن صورت می گیرد و نوبت های بعدی بسته به شرایط خاک و محیط از هنگام به گُل نشستن تا رسیدن دانه ادامه خواهد داشت.
زمان ظهور گل ها 60 تا 50 روز بعد از سبز شدن دانه ها و تاریخ ظهور غلاف ها 90 تا 80 روز بعد از سبز شدن است. در واقع نوبت های بعدی آبیاری در بهار به تعداد 3 الی 4 مرتبه به فاصله هر 7 الی 10 روز یک بار از شروع گلدهی تا رسیدن دانه ها ادامه دارد.
با افت ذخایر آب زیرزمینی و تغییر کیفیت آنها شاهد پدیده ای به نام دشت ممنوعه هستیم. طبق مشاهدات اخیر، میان تخلیه و تغذیه ی دشت توازن برقرار نیست و میزان بهره‌برداری بیشتر از پتانسیل موجود است.
بِه میوه ای از خانواده ی گل سرخیان با ارتفاع نسبتا کوتاه است و از نظر شکل ظاهری درخت، شبیه به سیب و گلابی می باشد. میوه ی به ابتدا سبز رنگ بوده و پس از رسیدن به رنگ زرد در می آید.
از اصلی ترین اقدامات باغ پسته آبیاری صحیح و اصولی می باشد که نحوه ی اجرای آن در فصول مختلف سال و طبق شرایط آب و هوایی و سن درخت می تواند متفاوت باشد. همان‌طور که می‌دانید درخت پسته در برابر آب و هوای گرم و خشک مقاوم است اما آبیاری مناسب برای یک محصول خوب بسیار حائز اهمیت است.
آب به عنوان مهمترین و محدودکننده ترین عامل تولید در بخش کشاورزی مطرح است. با توجه به محدودیت منابع آب های زیرزمینی و لزوم استفاده بهینه از آب های سطحی موجود، اصلاح سامانه های آبیاری همچون آبیاری تحت فشار از ضروریات است.
در مقایسه با روش های آبیاری بارانی، کوتاه بودن دور آبیاری در روش قطره ای امکان استفاده از آب شور را امکان پذیر می کند. سامانه ی آبیاری قطره ای نواری، نمـونه ای از سامانه های آبیاری است که به منـظور استفاده بهـینه از آب مورد استفاده قرار می گیرد.
در این سامانه، از لوله های نواری با روزنه هایی به صورت قطره چکان سرخود در بین ردیف های کشت استفاده می شود. این لوله ها سبک بوده و به فشار ۰/۷ اتمسفر نیاز هست که یکنواختی پخش مناسبی داشته باشند.
روزنه های این لوله ها با فشار بسیار پایین نیز کارایی داشته و حتی می توانند بدون نیاز به پمپ آب را از خود عبود دهند.
جدول نیاز ابی و میزان ابیاری درختان انبه در طول ماه های مختلف سال را مشاهده میفرمایید.
منظور از تنش آبی همان کاهش آبیاری یا به عبارت دیگر کاهش دسترسی گیاهان به آب است. تنش کم آبی منجر به کاهش تولید محصول و عملکرد گیاه می شود. باید توجه داشت که کم یا زیاد شدن میزان آب علاوه بر آنکه ساختار گیاه را تغییر می دهد، بر تمامی فعالیت های گیاه تاثیرگذار است.
امروزه به دلیل کمتر شدن دسترسی به آب و افزایش نیاز به مواد غذایی، کشاورزان به دنبال راه کارهای کاهش مصرف آب هستند. به طور مثال یکی از این راه کارها روی آوردن به روش آبیاری قطره ای است.
امروزه به دلیل اهمیت امنیت غذایی، تناسب تغییرات اقلیمی بر اراضی تحت کشت جهت تولید محصول یک هدف مهم است.
یکی از رایج ترین روش های آبیاری، روش غرقابی است. در این روش، آب به کمک نیروی جاذبه، به خاک نفوذ می کند و چون توزیع میزان آب تنظیم نشده است، به عنوان آبیاری سیل نیز شناخته می شود.
آفتابگردان چهارمین دانه روغنی یکساله جهان است که بیشتر به خاطر روغن خوراکی آن کشت می شود.
آفتابگردان، به عنوان یک گیاه زراعی مطمئن در دامنه وسیعی از شرایط محیطی عملکرد قابل توجهی دارد.
کل آب مصرفی آفتابگردان در طول رویش ۴۵٠ میلیمتر است، البته این مقدار با شرایط آب و هوایی منطقه تفاوت دارد.
✔️میزان آب مصرفی آفتابگردان در ماه های اول رویشی کمتر از زمانی است که گیاه رشد کامل کرده باشد و از مرحله تشکیل گل به بعد، به علت بالا بودن دمای محیط، طول گیاه و پوشش گیاهی کامل، مقدار آب مصرفی بالا می رود.
✔️این موضوع را نیز باید در نظر داشت که بین ارقام مختلف، میزان مقاوت به خشکی متفاوت است. همچنین تنش خشکی باعث کاهش شاخص برداشت در تمام ژنوتیپ های آفتابگردان می شود و علت آن، کاهش تعداد دانه در طبق هاست.
✔️نتایج دیگری از آزمایشات نشان داد که کمبود آب، اثر معنی داری روی درصد روغن دانه نداشت ولی باعث پوکی شدید دانه ها گردیده است، به طوری که حساس‌ترین صفت نسبت به خشکی را، درصد پوکی دانه دانسته اند.
همچنین تنش رطوبتی، باعث کاهش شاخص برداشت گردیده ولی میزان این کاهش برای همه ارقام یکسان نبوده است.
✔️تاریخ کشت مناسب، ابزار مدیریتی مهمی بـرای تعیـین بهترین تطابق زمانی مراحل فنولوژیکی گیاه، با عوامل محیطی مؤثر بر آنها می باشد. به طوری که حداکثر عملکرد حاصـل شـود.
✔️برخی از ارقام بهاره کلزا، به جهت برخورداری از تحمل بالا به سرما، امکـان کـشت در پاییز را نیـز دارنـد.
✔️انتخاب تاریخ کشت مناسب، عـلاوه بـر جلـوگیری از اثـرات سوء یخبندان بر محصول، باعث عدم برخورد مراحل حساس گیاه با دماهای بالا، در دوره های انتهایی رشـد می شـود.
✔️بهتـرین محدوده زمانی جهت کشت ارقام کلزا در ساری، در 13 تاریخ، از 15 شهریور تا 15 اسفند، به فاصله 15 روز از یکدیگر، 15 مهر تا 15 آبـان اسـت.
✔️با مطالعه ای در منطقه خرم آباد، دهه سوم شهریور مـاه تـا دهه دوم مهر را بهترین زمان برای کشت کلزا معرفی کرده اند. بـه طوری که در این دامنـه زمـانی، اخـتلاف زیادی معنـی داری از نظـر عملکرد مشاهده نشد.
💠چگونه تشخیص بدهیم که بیش از حد به گیاه آب می‌دهیم؟
🌲رشد گیاه وریشه‌ها متوقف شده یا فرسوده می‌شوند. با خیس ماندن خاک، ریشه‌ها به اندازه کافی اکسیژن دریافت نکرده و کم کم از بین می‌روند.
🌲برگ های گیاه در حال پژمرده شدن است.
🌲گیاه در حال خشک شدن است زیرا ریشه‌های در حال مرگ آن نمی‌تواند رطوبت را جذب کند. با دیدن این نشانه رطوبت خاک را بررسی کنید تا ببینید که آیا آب آن بیش از حد کم یا زیاد نباشد.
🌲پیدایش برگ‌های زرد،این فرآیند از ته گیاه شروع میشود.
🌲پیدایش کپک خاکستری روی گیاه، قارچ عاشق رطوبت است و از این فرصت برای حمله به درخت استفاده می‌کند. رنگ خاک سبز به نظر می‌رسد،این نشان دهنده رشد خزه روی سطح خاک است. خزه‌ها بی‌خطر هستند اما وجود خزه همیشه نشان دهنده آبدهی بیش از حد می‌باشد.
🌲ساقه نرم و خمیری شده است که نشانه شروع پوسیده شدن درخت می‌باشد.
راهکارهای پیشنهادی جهت استفاده بهینه از منابع آب و افزایش راندمان کشاورزی: 1) کنترل دقیق در برداشت از منابع و برنامه ریزی بلندمدت جهت افزایش راندمان و بهره برداری.
2) جلوگیری از توسعه بی رویه کشاورزی و حرکت به سوی افزایش برداشت در هکتار با توجه به محدودیت منابع آب.
(3 تشویق متقاضیان به احداث مجتمع‌های دامداری گلخانه‌ای و کشت و صنعت در صنایع و در نهایت اموری که کم آب نیاز دارد.
(4 احداث طرح های تغذیه مصنوعی در کل شهرستان و استفاده از پتانسیل های موجود جهت جلوگیری از افت منابع آب زیرزمطرح.
5) جلوگیری از حفر چاه های غیر مجاز و برخورد قانونی شدید با متخلفین.
6) تشویق کشاورزان به اجرای سیستم های آبیاری نوین جهت افزایش راندمان محصول.
(7 آموزش و ترویج کشاورزی آموزش و تعویض کشاورزان به کشت هایی که تناسب بین آب و خاک و نوع کشت را دارا باشد.
8) آموزش کشاورزان در جهت استفاده بهینه از آب و نیز افزایش محصول در هکتار.
(9 پوشش کانال های انتقال آب در مزارع کشاورزی و جلوگیری از هدر رفتن آب.
10) اصلاح شبکه های آبرسانی با مدیریت، برنامه ریزی دقیق و اصولی.
1)تسطیح اراضی کشاورزی که باعث صرفه جویی در مصرف آب و در کل افزایش تولید می گردد.
2) مدیریت در استفاده از کودهای پتاسیم که باعث افزایش مقاومت گیاه نسبت به کم آبی و خشکی می گردد.
3)استفاده از سیستم آبیاری نواری در زراعت که راندمان آبیاری را تا ۴۵ درصد افزایش می‌دهد.
4)مدیریت در استفاده از کودهای ازته در مناطق کم آب
5) از کاشت گیاهان پر توقع نسبت به آب خودداری شود.
6) مدیریت در استفاده از کودهای آلی در خاک جهت بالابردن ظرفیت نگهداری آب و تنظیم سطوح کشت متناسب با مقدار آب موجود.
7) به کارگیری آبیاری تحت فشار در مزرعه و در کل افزایش راندمان آبیاری، کاهش هزینه و افزایش تولید.
8)افزایش میزان جذب نزولات آسمانی با انجام عملیات آبخیزداری.
9) جلوگیری از تخریب مراتع در نتیجه افزایش میزان جذب نزولات آسمانی و جلوگیری از ایجاد سیل و رواناب
از آبیاری بیش از حد درختان میوه در هنگام گلدهی می بایست خودداری شود.
مهمترین منبع تامین آب کشاورزی، بارندگی است. برای اینکه بارندگی، بهترین بارندگی باشد و بتوان روی آن حساب کرد(به ویژه برای کشت دیم):
۱/مقدار بارندگی، به گونه ای باشد که برای تامین کمبود رطوبت، کافی باشد.
۲/فواصل بارش، آنقدر زیاد نباشد که گاه از کمبود رطوبت، صدمه ببیند.
۳/شدت آن، به نحوی باشد که بتواند در خاک نفوذ کند و به صورت رواناب هدر نرود.
بارندگی در ایران، توزیع زمانی و مکانی نامنظمی دارد. پس آبیاری در ایران، امری اجتناب ناپذیر است.
تاسیسات انتقال آب، به سه گروه تقسیم می شود:
۱/کانال های خاکی، ۲/کانال های پوشش دار، ۳/لوله
از معایب کانال های خاکی، تلفات و فرسایش می باشد. از مهم ترین مزایای کانال ها، ابعاد و حجم آن می باشد که باید طوری طراحی شود که زمانی که مزرعه، به حداکثر آب نیاز دارد، بتواند آن مقدار جریان را از خود عبور دهد.
لوله های تحت فشار:
تاسیسات انتقال آب، اگر لوله ای باشد، به آن لوله های تحت فشار، می گویند، که بر اساس این فشار، به دو دسته تقسیم می شوند: لوله های با فشار کم و لوله های با فشار زیاد.
لوله های با فشار کم، شامل لوله های سیمانی یا سفالی می شود و لوله های با فشار زیاد، شامل لوله هایی هستند که از موادی که در برابر فشار، مقاومت داشته باشند، ساخته می شود. مانند مواد پلاستیکی خیلی محکم یا بتن مسلح یا فولاد.
دلیل استفاده از لوله ها:
۱/جلوگیری از هدر رفت مساحت زیرکشت. ۲/در خاک های سبک، بسیار استفاده می شود.(چون تلفات زیاد است و آن خاک، استحکام برای پوشش را ندارد. ۳/در اراضی که پستی و بلندی زیادی داریم، می بایست از لوله ها استفاده شود.
اثرات سوء ناشی از آبیاری بی رویه:
۱/فرسایش
۲/شور و قلیایی شدن خاک
۳/غرقابی شدن یا باتلاقی شدن زمین های کشاورزی(در صورت بالا آمدن آب های سطحی)
۴/تخریب زمین های کشاورزی و اتلاف سرمایه و اتلاف آبی که با سرمایه تامین شده.
۵/تغییر در کیفیت آب های زیرزمینی و زیاد شدن املاح آن ها.
علم و فن آبیاری، هنر رساندن آب به پای گیاه است.
اهداف آبیاری:
ایجاد محیط مناسب تری برای رشد گیاهان، شامل خنک کردن خاک، اتمسفر و غیره
شست و شوی نمک ها از خاک
دادن برخی کودها و سموم دفع آفات که قابلیت انحلال در آب را دارند.
سست کردن و شکستن خاک سطحی (سله شکنی)
حفاظت از گیاهان در برابر سرمازدگی
نقش کاربردی آب در گیاهان:
حلال کلیه مواد مورد نیاز گیاه. بدون آب، هیچ ماده ای جذب گیاه نشده و انتقال نمی یابد. حتی گازهای اتمسفر!
هیچ ماده ای به اندازه آب وارد سلول گیاهی نمیشود که مواد مورد نیاز را به آن بدساند.
واکنش های آنزیمی گیاه، بدون حضور آب امکان ندارد.
بدون آب، فتوسنتز و غذاسازی گیاه متوقف شده و در نتیجه تولیدات گیاهی هم صورت نخواهد گرفت. آب حتی در تنفس گیاه هم نقش دارد.
بدون آب، سلول ها چروکیده، ساقه ها خمیده و تعرق گیاه نیز متوقف می شود که در نتیجه آن، رشد گیاه متوقف میشود.
آب باعث رقیق شدن شیره سلولی و محافظت گیاه، در شب های سرد میشود.
انتقال فلزات مفید در گیاه و در واقع کلات ها یا سکوسترون ها، فقط در حضور آب انجام می شود.
معرفی محصول:
کارشناسان کشاورزی تبدیل سیستم‌های آبیاری سنتی و غرقابی به آبیاری تشتکی و قطره‌ای و همچنین استفاده از لوله‌های پلی اتیلنی و سدهای بتنی برای انتقال آب را یکی از عوامل کاهش قیمت تمام شده محصولات در مسیر مصرف صحیح آب در کشاورزی می‌دانند.
معرفی محصول:
سیستم های آبیاری بعد از نصب نیاز به ارزیابی راندمان دارند. در بسیاری از باغات مرکبات کشور سیستم های آبیاری قطره ای نصب شده است. یکی از عوامل مهم در افزایش عملکرد مرکبات تحت پوشش آبیاری قطره ای، مدیریت و برنامه ریزی مناسب آبیاری می باشد.
