مهمترین بیماری های گیاه خیار در طول دروه رشد، بیماری قارچی می باشد که باعث خسارات شدیدی بر روی گیاه شده و کمیت و کیفیت محصولات را به طور قابل ملاحظه ای کاهش می دهد.

بیماری های قارچی گیاه خیار عبارتند از بوته میری، پژمردگی بوته، پژمردگی ورتیسلیومی، آلترناریا یا لکه موجی، پوسیدگی اسکلروتینیایی، پوسیدگی فیتوفتورایی ریشه، سفیدک سطحی، کپک خاکستری، سفیدک داخلی، آنتراکنوز، گموز خیار، پوسیدگی میوه، پوسیدگی سیاه طوقه و ریشه و پوسیدگی سیاه ساقه.

از نظر گیاه شناسی، صیفی‌جات به آن دسته از گیاهانی گفته می شود که دارای میوه بوده و از طریق گلدهی میوه تولید می کنند؛ مانند: خیار، هویج، سیب زمینی، گوجه و... .آفات صیفی‌جات از جمله بیماری هایی هستند که با تغذیه از گیاه باعث نابودی کل گیاه می شوند.

رشد گیاه گوجه فرنگی، بر اثر رطوبت زیاد خاک، مختل خواهد شد، لذا بهترین خاک ها برای کشت این گیاه، خاک های بـا بافت سبک (شنی و لومی شنی)، می باشـد. 

در صورت عدم تهویـه مناسب خاک، ممکن است بتـوان بـا مخلـوط کردن مقادیر کافی کود حیوانی پوسیده، از طریق شخم عمیق بـا خاک مـورد نظر ایـن نقیصـه را بـر طرف نمـود. 
مناسـب تریـن pH برای خاک های زیر کشت گوجه فرنگی نیز 6 تـا 7 می باشد. در صورتی کـه pH خاک کمتر یا بیشتر از ایـن محدوده باشد، بایستی عناصر غذایی را که بـر اثر این pH نامناسب غیـر قابل جذب شـده یـا جـذب و انتقال آن ها مختل می شود، از طریق مصرف کودهای شـیمیایی حاوی آن عناصر، در دسترس گیاه، قرار داد. 
از میان عناصر مذکور می توان بـه عناصر کم مصرف اشاره کرد.

آستانه تحمل گوجه فرنگی، بـه شـوری خاک، 2/5 دسی زیمنـس بـر متر می باشد، هـر چنـد که در عمـل، گیاه گوجه فرنگی، قادر به تحمل شـوری های بـه مراتب بالاتر از این مقدار می باشد. 
به هر حال با اصلاح مدیریت مزرعه، می توان در زمین هایی با شوری بالاتر نیز، گوجه فرنگی کشت کرد. یکی از روش های مدیریتی فوق الذکر، افزایش عمق آبیاری و شستشوی نمک های خاک، از طریق شستشو می باشد.

هـم چنین مصرف کودهای شـیمیایی مناسب، بـه خصوص کودهای حاوی عناصر نیتـروژن، پتاسـیم، سیلیسـیوم، روی و آهن می تواند اثرات سـوء ناشی از شوری خاک را تـا حـدودی تعدیل کند.

1.با نصب توری مناسب در محل دریچه های تهویه هوا از ورود آفاتی مثل سفید بالک ها،شته ها و مگس های مینوز جلوگیری شود.

2.از ورود نشاء و گیاهان آلوده به محیط داخل گلخانه ممانعت شود. برای این منظور بایستی نشاها از گلخانه ها یا فروشندگان مطمئن خریداری شوند.
3.گیاهان جدید نباید در داخل یا نزدیک گلخانه هایی که مشکل آلودگی به سفید بالک دارند، کاشته شوند.
4.کاشت ارقام مقاوم.
5.کارگرها نباید لباس زرد رنگ به تن کنند. زیرا مگس های سفید به سوی رنگ زرد جلب می شوند و ممکن است که روی لباس آن ها بنشیند و به جاهای دیگر نیز منتقل شوند.
6.حذف علف های هرز میزبان آفت موجود در داخل و اطراف گلخانه.
7.رعایت اصول داشت (از قبیل مصرف به موقع و به اندازه کودها).
8.نصب کارت های زرد چسب دار در بین ردیف های کشت به فواصل هر دو متر (ترجیحا به صورت عمودی در ارتفاع 2-1 متری)، برای جلب و صید حشرات بالغ این آفت بسیار موثر است.
9.پس از اتمام دوره رویش گیاه، کلیه بقایای گیاهی خیلب زود جمع آوری و سوزانده شوند.
10.کنترل بیولوژیک این آفت با استفاده از زنبور پارازیتویید امکان پذیر است.

سفید بالک ها یکی از مشکلات اساسی تولید محصولات گلخانه ای هستند که سالانه خسارات زیادی را به محصول وارد می کنند. 

این آفات چند نسلی بوده و مانند شته ها با مکیدن شیره گیاه به طور مستقیم موجب ضعیف شدن گیاه و مرگ آن می شوند. 
خسارت غیرمستقیم این آفت روی گیاه به صورت دفع ترشحات چسبناک بر روی برگ های گیاه و رشد قارچ فوماژین بر روی این گونه ترشحات است. 
هم چنین مگس سفید ناقل بیش از 100 ویروس گیاهی از جمله بیماری پیچیدگی ویروسی زرد گوجه فرنگی می باشد.
سفید بالک یا مگس سفید گلخانه حشره ای است با دامنه میزبانی وسیع که در حدود 250 گونه گیاه میزبان مانند خیار، گوجه فرنگی و گیاهان زینتی برای آن شناسایی شده است. 
لارو بیشتر حشرات بالغ این آفت، اغلب در زیر برگ ها قرار داشته و با قطعات دهانی زننده مکنده خود از آن تغذیه می کنند. در اثر تغذیه آفت، لکه های زرد رنگی روی برگ ها ایجاد شده و به تدریج موجب زرد شدن و خشکیدن بوته ها و در نتیجه کاهش شدید محصول می گردد.

زنجرک سبز برنج Cicadella viridis از خانواده ی Cicadellidae دارای بدن کشیده، به رنگ سبز و چشم های مرکب است. قطعات دهان از نوع مکنده و بالها نیمه شفاف و غشایی هستند.

✔️حذف علف های هرز از اطراف گلخانه

✔️نصب توری استاندارد ضد حشره در محل درب ورودی و دریچه های تهویه گلخانه
✔️بازرسی دقیق نشاهایی که به گلخانه منتقل می شوند.
✔️نصب کارت های زرد به ابعاد 40 در 30 سانتیمتر به فواصل هر دو متر یا نصب نوارهای زرد رنگ به عرض 30 سانتیمتر در اطراف گیاهان، برای شکار حشرات بالغ آفت. 
✔️معاینه و بازدهی هفتگی برگ های گیاهان و نیز کارت های زرد چسبنده برای تشخیص حضور آفت.
✔️کنترل بیولوژیک آفت با گونه های مختلفی از زنبورهایی پارازیتویید.
✔️در کنترل شیمیایی مگس مینوز، باید از مصرف مداوم یک سم اجتناب شود. زیرا این حشره قابلیت زیادی در بروز مقاومت به سموم داشته که طغیان بعدی آفت را در پی دارد.

از بین بردن هرگونه پناهگاه شته ها از جمله علف های هرز میزبان در داخل گلخانه و اطراف تا فاصله 4 متری.

خودداری از انتقال گیاهان و نشا از فضای باز به محیط گلخانه.
خودداری از مصرف بیش از توصیه کود ازته.
تنظیم دمای گلخانه بین 25-20 درجه و رطوبت نسبی 60-50 درصد.
به کار گیری نوارهای زرد رنگ چسبنده برای ردیابی و حذف آفت.
برای مبارزه بیولوژیک با شته ها استفاده از کفشدوزک ها مانند کفشدوزک 7 نقطه، بسیار کاربردی است. (هر لارو کفشدوزک 7 نقطه تا یکصد عدد شته را می خورد)، همچنین استفاده زنبورهای پارازیتویید شته بالغ، بسیار مفید است. 
مگس های سیرفیده و بالتوری ها و نیز عوامل کنترل میکروبی و قارچی متعددی بر علیه شته ها معرفی شده اند.
برای کنترل شیمیایی این آفت، می توان از حشره کش های با منشا طبیعی استفاده نمود. سموم دیکلرووس (ددواپ) و نیز پی متروزین، که دارای دوره کارنس پایین هستند، برای کنترل شته ها در گلخانه توصیه شده است.

ملخ آسیایی Locusta migratoria یکی از خطرناکترین آفات بخش کشاورزی به شمار می رود و در اوایل مرداد ماه طغیان می کند. عموما به مزارع نیشکر حمله می کند و در استان های سیستان و بلوچستان و خوزستان یافت می شود. 

این کنه از مهمترین آفات بادمجان در ایران و سایر کشورها به شمار می آید.

این کنه یکی از آفات مهم گیاهان خانواده بادمجانیان، سوسنیان و کدوییان می باشد که با ایجاد تارهای بسیار ظریف مانند تار عنکبوت، روی گیاه باعث کاهش رشد آن می شود. در اثر شدت حمله کنه و تغذیه از شیره گیاهی، اعمال حیاتی گیاه مختل شده و در نتیجه برگ ها زرد و قهوه ای می شوند و سپس می خشکند. برگ های آلوده به آفت غبار آلود به نظر می رسند.
کفشدوزک سیاه کنه خوار، تریپس شکارگر و سن شکارگر، از جمله دشمنان طبیعی این آفتند.

این کنه تاکنون از نیوزیلند، استرالیا، فیلیپین، هند، آفریقای جنوبی، مراکش، اردن، مصر، اسراییل، برزیل، آرژانتین، مکزیک، هند، آمریکای شمالی و جزایر اقیانوس آرام گزارش شده است.

این آفت بسیار پلی فاژ بوده و به طیف وسیعی از گیاهان سبزی و صیفی شامل سیب زمینی، عشقه، خیار، توتون و فلفل حمله می کند.
این آفت با تغذیه از برگ های انتهایی و غنچه های گل خیار و گوجه فرنگی، سبب تغییر شکل آن ها شده و در نهایت غنچه های خسارت دیده باز نمی شوند. همچنین با تغذیه از فلفل، سبب قهوه ای و خشک شدن آن شده و میزان محصول را به شدت تحت تأثیر قرار می دهد. خسارت در سطح زیرین برگ ها و بین رگبرگ های قهوه ای شده متمرکز می شود.
✅روش های کنترل:
1️⃣جلوگیری از ورود مگس های سفید به داخل گلخانه.
با توجه به اینکه بهترین ناقلین این آفت مگس های سفید هستند، لذا با نصب توری مناسب، می توان از ورود این حشرات به داخل گلخانه ها ممانعت به عمل آورده و در نتیجه از انتقال و انتشار آفت جلوگیری نمود.
2️⃣بیولوژیکی:
از کنه شکارگر cucumeris Amblyseius برای کنترل این آفت در برخی کشورها استفاده می شود.

زنجرک ها از آفات عمومی محصولات، به ویژه در نواحی گرمسیر و نیمه گرمسیر می باشند. این حشرات از آفات مهم سیب زمینی در مناطق مختلف تولید این محصول در دنیا و ایران هستند.

این نوع زنجرک در ایران نیز تاکنون از استان های تهران، اصفهان، زنجان، خراسان، خوزستان، کرمان، چهارمحال و بختیاری و همدان گزارش شده است.
علاوه بر سیب زمینی روی گیاهان دیگری نظیر چغندرقند، یونجه، شبدر، مو، انگور فرنگی، تمشک، لوبیا و حتی درختان میوه مختلف نیز دیده می شود.
علایم خسارت این زنجرک، با ایجاد لکه های سفید و به دنبال آن لکه های سوخته در سطح برگ، پیچیدگی و سوختگی لبه برگ و نهایتاً سوختگی تمام برگ آشکار می گردد.
✅روش‌ های کنترل:
1️⃣کنترل زراعی:
✔️کنترل علف های هرز داخل و اطراف مزرعه.
✔️کشت بهاره دیر هنگام.
2️⃣کنترل شیمیایی:
✔️سمپاشی باید هنگامی انجام گیرد که پوره ها از تخم بیرون آمده اند.

مگس مینوز در روی برگ های گوجه فرنگی پاییزه در منطقه خوزستان فعال است. در ایران نیز در استان های خوزستان، تهران و همدان انتشار دارد.

این آفت بسیار پلی فاژ بوده است. فلفل، هندوانه، گوجه فرنگی، خیار، ماش و لوبیا چشم بلبلی پاییزه، از میزبان های این آفت می باشد.
حشرات ماده و نر از طریق زخم های ایجاد شده به وسیله تخم ریز ماده ها تغذیه می نمایند. خسارت اصلی مربوط به تغذیه لاروهاست که با ایجاد دالان های مارپیچ، از پارانشیم برگ ها تغذیه می کنند.
✅روش های کنترل:
1️⃣زراعی:
کشت مخلوط می تواند در کاهش خسارت آفت مؤثر واقع شود.
2️⃣بیولوژیکی:
زنبور های پارازیتویید مختلفی از خانواده های Eulophidae و Pteromalidae دشمنان طبیعی این آفت اند.
3️⃣شیمیایی:
در صورت نیاز می توان از سموم شیمیایی استفاده نمود، به شرط اینکه دوره کارنس آن در گلخانه و مزرعه در نظر گرفته شود.

پروانه میوه خوار بادمجان روی میوه بادمجان در سطح وسیع خسارت وارد می‌کند.

سیب زمینی، بادمجان، گوجه فرنگی و سیب زمینی شیرین از جمله گیاهان میزبان این آفت می باشند. 
لارو آفت با تغذیه از سرشاخه و برگ و ایجاد تونل داخل میوه ها ایجاد خسارت می کند. لاروهای جوان آفت به شاخه و گل های گیاه حمله می نمایند، ولی لاروهای مسن تر داخل میوه ایجاد تونل می کنند.
پس از تغذیه کامل، لاروها در روی ساقه ها یا بوته های خشک شده و یا برگ های ریخته شده در سطح زمین به شفیره تبدیل می شوند.
✅روش های کنترل:
1️⃣کنترل زراعی:
✔️از بین بردن بوته های آلوده.
 ✔️کشت گیاهان غیر میزبان و اجرای تناوب دو ساله.
✔️استفاده از ارقام مقاوم و دیررس.
2️⃣کنترل مکانیکی:
✔️اگر حصار مزرعه به ارتفاع ۲/۵ متر باشد، پروانه های ماده قادر به وارد شدن به داخل مزرعه نیستند، زیرا این حشره بسیار تنبل بوده و قادر به پرواز در ارتفاع بالاتر نمی باشد .
3️⃣کنترل فرمونی:
✔️استفاده از فرمون برای ردیابی آفت و جمع آوری حشرات بالغ در مدیریت این آفت نیز معمول است.
4️⃣کنترل بیولوژیکی:
✔️زنبور sinicus Eriborus، یکی از دشمنان طبیعی این آفت است که به صورت پارازیتویید داخلی، عمل می نماید.
5️⃣کنترل شیمیایی:
✔️سمپاشی در صورت نیاز عموما پس از باز شدن تخم ها صورت گیرد.

1️⃣کنترل زراعی:

✔️عدم آبیاری درختان به صورت آبیاری بارانی 
✔️استفاده از نهال سالم
✔️استفاده از ارقام مقاوم همچون: ردتاپ- اسپرینگ کرست و آلبرتای پیش رس
✔️ضد عفونی کردن ابزار هرس

2️⃣کنترل مکانیکی:
✔️حذف سرشاخه ها، شاخه ها، میوه ها و بقایای گیاهی آلوده و سوزاندن آن ها برای جلوگیری از آلودگی 
✔️هرس منظم و سبک قسمت های آلوده

3️⃣کنترل شیمیایی:
✔️بهترین زمان سم پاشی نوبت اول، آخر پاییز پس از ریزش برگ ها و نوبت دوم، بهار در مرحله قبل از تورم جوانه های گل با قارچ کش های مسی و یا کاپتان، است.

روی برگ، علائم همزمان با بازشدن جوانه های برگ به صورت لکه های گرد و کوچک به رنگ سرخ که وسط آن تیره است بروز می کند. لکه ها به تدریج بزرگ شده و از وسط شروع به خشک شدن می کنند. به مرور بافت مرده جدا شده و سوراخی ایجاد می شود.

در صورت شدت بیماری، روی درختان گیلاس و تجمع لکه ها، برگ ها تماماً زرد شده و می ریزند. به طور کلی لکه ها در آغاز پیدایش کوچک و ارغوانی اند ولی به تدریج بزرگتر شده و به رنگ قهوه ای درمی آیند.
روی میوه زردآلو به صورت تاول هایی برجسته به رنگ ارغوانی تا قهوه ای دیده می شود. در میوه گیلاس ممکن است گوشت تا هسته خشک شود. علائم روی میوه آلبالو شبیه گیلاس ولی عمق فرورفتگی لکه ها کمتراست. روی میوه گوجه سبز ممکن است ترشح صمغ بدون ظهور لکه های مشخص دیده شود. روی میوه هلو آلودگی به دو صورت ظاهرمی شود. یکی به صورت ریزش میوه، هنگام رسیدن و دوم ایجاد لکه های قهوه ای. 
شاخه های زردآلو، آلو و گوجه معمولاً مورد حمله بیماری قرار نمی گیرند. بیماری روی شاخه های گیلاس ابتدا به صورت لکه های قهوه ای و برجسته ظاهر می شود که به تدریج حالت زخم به خود می گیرد. 
در سرشاخه های بادام، لکه های گرد و بیضی به قطر یک تا چند میلی متر ظاهر می شود. لکه ها قهوه ای و وسط آن روشن تر و شبیه چشم است. 
علائم روی سرشاخه های هلو و بادام، شبیه به هم هستند، با این تفاوت که روی شاخه های هلو زخم ها معمولاً بزرگتر و صمغ زدگی آنها بیشتر است. 
✔️روی شاخه های زردآلو، زخم های ارغوانی به قطر چند میلی متر تشکیل می شود. روی شاخه های آلو و گوجه علائمی بروز پیدا نمی کند.

بیماری لکه غربالی، از مهم ترین و خسارت زاترین بیماری های درختان میوه هسته دار در اغلب مناطق جهان است.

✔️عامل غربالی درختان میوه هسته دار قارچی به نام کارپوفیلوس است. قارچ عامل بیماری، دامنه میزبانی وسیعی دارد و تقریباً به تمام گونه های درختان میوه هسته دار و به طور معمول به برگ های آنان حمله می کند.
✔️این بیماری در اکثر نقاط ایران به انواع درختان میوه هسته دار مانند زردآلو، هلو، شلیل، آلبالو، گوجه، بادام و در برخی مواقع به گیلاس خسارت وارد می کند و به دلیل جوش ها و لکه هایی که روی میوه زردآلو به وجود می آورد، ارزش صادراتی برگه زردآلو و قیسی را کاهش داده و طعم نامطبوعی به میوه می دهد.
غربالی و سوراخ شدن برگ ها، مشخص ترین و فراوان ترین علامت بیماری است. این قارچ به اندام های مختلف در گونه های مختلف درختان میوه هسته دار حمله می کند. میزان خسارت بسته به نوع میزبان و شرایط محیطی متفاوت است، به طوری که بیشترین خسارت در زردآلو به میوه ها و جوانه ها، در هلو به سرشاخه ها و جوانه ها و در بادام به برگ ها وارد می شود. 

✅تقویت بوته های چای، با استفاده از کودهای شیمیایی مناسب آبیاری در فصل خشک

✅هرس سالانه بوته ها

✅جمع آوری و سوزاندان بوته های آلوده
✅وجین علف های هرز و معدوم کردن آن ها
✅استفاده از کنه ها و حشرات شکارگر و درنهایت استفاده از کنه کش هایی از قبیل تدیون، نئورون، تترادیفون، دیمتوات، کلتان، کلربنزیلات، بر اساس غلظت توصیه شده روی بسته بندی، حداقل دو بار بافاصله دو هفته در زمان اوج فعالیت کنه در باغ های چای که معمولاً اواخر مرداد و اوایل شهریور است، پیشنهاد می شود.
✅همچنین، هرچه زمان تفریخ تخم ها نزدیک تر شود، حساسیت آن ها نیز بیشتر می شود. به خصوص در زمان 
تفریخ که لاروها به شدت نسبت به عوامل محیطی آسیب پذیرند، کنه های بالغ نیز بعد از تخم گذاری مقاومتشان کم شده و کم تحرک می شوند.

✅میزبان های حساس به این آفت، گوجه سبز و گوجه های زود رس هستند.

✅زمستان را به صورت لارو درون پیله های قهوه ای در عمق ۵ تا ۲۵ سانتیمتری خاک می گذرانند.
✅لارو میوه را سوراخ کرده و از آن تغذیه می کند و باعث ریزش میوه می شود. 
✅آفت در مرحله لاروی دارای دیاپوز است و 1نسل در سال دارد.
مبارزه و کنترل:
✔️بیل زدن خاک اطراف درخت که باعث ازبین رفتن پیله های زمستانگذران می شود.
✔️تیلر زدن، کشت ارقام مقاوم هم در کنترل خسارت این آفت موثر است. استفاده از سموم فسفره  تماسی بسیار موثر است.
✔️اواسط اردیبهشت زمان حمله لارو به میوه است که تا قبل از ورود لارو به میوه بهتر است سمپاشی انجام شود.

1.هرس شاخه های پایینی درختان
2.جمع آوری میوه های آلوده و انهدام آن ها
3.استفاده از سیستم آبیاری تحت فشار در باغ
4.کاشت درختان در فواصل مناسب: این کار باعث برقراری جریان هوا و تهویه مناسب بین درختان و کاهش جمعیت آفت خواهد شد.

5.کاربرد کفشدوزک ها جهت مبارزه بیولوژیک.

6.استفاده از روغن ولک (1/5–1) درصد.

7.می توان از مخلوط روغن ولک 1 درصد و حشره کش کلرپیریفوس (دورسبان)، 1درهزار در اوج جمعیت آفت استفاده کرد