با توجه به اینکه فصل نهال کاری و روز درختکاری نزدیک است، باید به دنبال محصولی باشیم که به ریشه زایی و مقاومت نهال ها کمک کند؛ و علاوه بر این، امکان کنترل بیماری های قارچی نهال را نیز داشته باشد؛
⚪باسیلار کودی است به این منظور معرفی می شود؛
✅فواید باسیلار
افزایش چشمگیر ریشه زایی
پیشگیری وکنترل بیماری های قارچی
آزاد سازی فسفر تثبیت شده در خاک
افزایش حلالیت فسفر در خاک
☘️برطرف نمودن کمبود فسفر در گیاهان
🌿برطرف نمودن کمبود نیتروژن در گیاهان
🌱افزایش رشد ریشه در گیاهان
🌳کاهش مقدار pH محلول خاک
🌾حذف اثرات نامطلوب pH بالا در خاک های آهکی
🍃کمک به انحلال عناصر کم مصرف، فسفر و پتاسیم
🌲افزایش رشد رویشی گیاهان
⚪بهبود کیفیت و کمیت محصولات کشاورزی
✅افزایش قدرت لقاح در گلها
✅افزایش قدرت لوله گرده
✅افزایش نسبت تبدیل گل به میوه
✅افزایش بارآوری محصول
✅افزایش مقاومت به تنش سرمای بهاره
✅افزایش قدرت تشکیل میوه و دانه
✅این محصول پودری کاملا نرم و ریز، محتوی عناصر پرمصرف نیتروژن و فسفر می باشد که غلظت فسفر در آن بیشتر است.
✅انحلال پذیری آن بالا بوده و به راحتی در سیستم آبیاری استفاده می شود. درصد خلوص این کود بسیار بالا بوده و کاربرد این فرآورده در زمان نیاز گیاه، منجر به افزایش محصول و برطرف شدن نیاز گیاهان به عناصر نیتروژن و فسفر شده، سیستم ریشه ای را تقویت نموده و باعث محکم شدن ساقه می شود.
✅خاصیت اسیدی آن به جذب نیتروژن، فسفر و همچنین سایر عناصر ریز مغذی خاک یا محلول کودی کمک می کند. فسفر موجود در این محلول یک استارتر بی نظیر برای افزایش رشد ریشه و تسریع رشد بهاره در گیاهان است.
✔️مقادیر توصیه شده عمومی است و با توجه به تنوع محصولات کشـاورزی، میزان کمبود، سن گیاه و شرایط، قابل تغییر است.
✔️حتمـا ابتـدا در یک ظـرف جداگانـه امـکان اختلاط بررسـی و در صــورت نیاز بــه اختـلاط، با ســموم یا کودهای دیگر، قبل از مصرف با کارشناسان خبره مشورت گردد، سپس در ســطح محدود آزمایـش شود.
فسفر مایع ترکیبی متشکل از نیتروژن آمونیومی، فسفر و یون های فعال هیدروژن است که با ورود به محلول خاک، اسیدیته آن را کاهش داده و اثر نامطلوب آهک را در خاک خنثی می کنند.
✔️همچنین یون فسفات موجود در این فرآورده، به محض ورود به خاک، توسط گیاهان قابل جذب می باشد و لذا در مراحل ابتدایی رشد گیاهان مورد استفاده قرار می گیرد.
✅تاثیر این فرآورده در انحلال عناصر کم مصرف خاک، بسیار چشمگیر است.
✔️نیتروژن موجود در این فرآورده نیز به برطرف نمودن علائم کمبود نیتروژن در گیاهان کمک شایانی می کند.
✅در مجموع کاربرد این فرآورده سبب بهبود رشد گیاهان و افزایش محصول خواهد شد.
✔️پوسته برنج به همراه کود مرغی، کنجاله بادام زمینی، کنجاله سویا، کاه برنج و کمپوست پوست درخت می باشند، که جهت افزایش حاصلخیزی در مزارع انگور استفاده شده و منجر به افزایش میزان محصول و مقدار قند آن می گردند.
✔️مالچ، میزان بذر علف های هرز در مزارع ذرت را کنترل میکند. البته استفاده
از مالچ در موارد خاص دیگری چون کشت قارچ خوراکی نیز مناسب می باشد.
✔️استفاده از موادی مانند شاخه های کوچک هرس شده درختان توت، کاه برنج، خاک برگ، برگ های پائیزه درختان و کلش، به عنوان مالچ در بین ردیفهای قلمه های گیاهی، با حفظ رطوبت خاک، ساختمان خاک، ضمن جلوگیری از صدمات زمستانه وارده، بر کاهش تراکم علف های هرز نیز موثر است.
در حال حاضر به هر دلیل، بخش قابل توجهی از منابع آب و خاک شور و یا در حال شـور شدن هستند و مجبوریم با همین آب و خاک شور کشـاورز ی کنـیم . توصیه های زیر برای تعدیل اثرات زیانبار شوری و مدیریت آن مفید میباشد:
1- اضافه کردن مواد آلی (به ویژه مواد آلی کمپوست شده و سـایر اصـلاح کننـده هـای خاک که ظرفیت آب خاک را افزایش میدهند).
2- عملیات مالچ پاشی (مواد مصنوعی یا باقیمانده های گیاهی) بـه منظـور کـاهش تبخیر و در نتیجه کاهش غلظت نمک در خاک. در آزمایشی که در اهواز انجام گردید نشان داده شـد کـه استفاده از مالچ برگ خرما به کاهش اثرات زیان آور شوری بر روی نخل کمـک شـا یانی کـرده است.(معمولاً در اغلب باغهای خرما، بـرگ هـرس شـده درختـان خرما به عنوان ضایعات، مشکلات فراوانی برای کشاورز و باغدار ایجاد میکند و کشاورز دوسـت دارد به طریقی از دست آنها خلاص شود. بدیهی است استفاده از این برگهـا بـه عنـوان مـالچ، موجب صرفه جویی در هزینه (به سبب عدم پرداخت هزینه برای مالچ پلاسـتیکی) مـی گـردد .
البته باید طوری عمل کرد که استفاده از برگ های هرس شده موجب فعالیت حشرات و آفات نشود.
3 -اعمال جزءآبشویی مناسب از طریق تعدیل برنامه آبیاری (مقدار و دور آبیاری) بـاغ. (منظور این است که در موقع آبیاری باغ، درصـدی آب بیشـتر از مقـداری کـه بـرای گیاه لازم است، در اختیار گیاه قرار دهیم تا این آب اضافی، بخشـی از نمـک منطقـه ریشه را شستشو دهد و به عمق های پایین تر از منطقه ریشه منتقل نماید).
4 -سیستم مناسب آبیاری با توجه به نوع گیاه، کیفیت آب، بافت خاک و زهکشی خاک.
5 -انتخاب گیاه مناسب. البته نخل از نظر تحمل شرایط شور گیاه مناسبی است، منتهـا در ارقام نخل نیز برخی از ارقام تحمـل بـالاتر ی بـه شـرا یط شـور دارنـد (مثـل رقـم خنیزی که در بالا هم به آن اشاره شد).
6 -تسطیح زمین قبل از احداث باغ.
7 -دو یا سه آبیاری غرقابی سنگین در مدت آماده سازی زمین برای احـداث بـاغ انجـام شده و برای نقاطی که سیستم آبیاری از نوع قطره ای می باشد حـداقل چنـد بـار در سال به صورت قطره ای آبیاری صورت گیرد.
8 -کاشت برخی گیاهان زراعی متحمل به شوری در فواصل بین درختان (تا بخشی از نمک از طریق این گیاهان از خاک خارج شود و باغدار نیزاز این گیاهان منتفع گردد).
9 -مرزبندی محکم کرت اطراف درختان به ویـ ژه قبـل از بـاران هـای سیل آسـا مثل بارانهای موسمی، و شخم زمین برای شکستن خاصیت مویینگی خاک و جلـوگیری از حرکت نمک به منطقه ریشه گیاه.
10 -استفاده چرخشی از آب شور و آب با کیفیت مناسب (در صورت وجود) و یا اخـتلاط آب شور با آب دارای کیفیت بالاتر.
11 -معمولا گیاهان در خاکهای سبک (درشت بافت یا شنی) نسبت به خاکهای سـنگین(ریز بافت یا سیلتی و رسی) تحمل بالاتری به شوری دارند.
12 -استفاده از کودهای مناسب برای شرایط شور مانند کودهایی که ضریب شوری کمتر دارند و یا ترکیباتی که میتوانند به کاهش اثرات منفی شوری کمک کنند. برای مثال، گـزارش شده است که کاربرد 15/0 میلیگرمدر لیترهورمون اکسین، هنگامی که نهال خرما با آب شور آبیاری می شد، سبب کاهش اثرات زیانبار شوری گردید. گاهی ممکن است علاوه بر درجه شوری، ترکیب شوری و یا سمیت یک عنصـر خـاص ، بـر روی رشد و عملکرد گیاه تأثیرگذار باشد. نمونه این سمیت در مورد عنصـر بـور مـی باشـد کـه غلظت بالای آن در برخی از مناطق جنوبی کشور گزارش شده است.
کشور ایران با تولید 1066000 تـن خرمـا رتبـه دوم را بعـد از کشـور مصـر بـه خـود اختصاص داده و پس از مصر و ایران، کشورعربستان سعودی با تولیدی معادل 1050000 تـن در مقام سوم قرار دارد. به طور کلی خرما محصول مناطق گرمسیری است، اگرچـه در نقـاط نیمـه گرمسـیری نیـز کشت می شود. به طور کلی رشد خرما در نقاطی میسر است که دارای زمسـتان معتـدل و تابسـتان گـرم و خشک برای رسیدن میوه باشد و در مدت 5-7 ماه از زمان گرده افشانی تا برداشت میوه، باران یا رطوبت بیش از اندازه وجود نداشته باشد. عوامل آب و هوایی که رشد رویشی و کمیت و کیفیت خرما را تحت تاثیر قرار می دهد:
یک) درجه حرارت: درجه حرارت های بالا در مناطق کشت و پرورش خرما، ناشی از رطوبت نسبی پائین هوا، طول روز بلند در فصل تابستان و آفتاب تند و شدید در این مناطق است.
دو) باران: کشت نخل خرما در مناطقی صـورت می گیرد کـه دارای بارنـدگی هـای زمسـتانه هستند و این بارندگی ها نه تنها نمی توانند به میوه خرما خسارت وارد کنند، بلکه بـرای خـاک مناطق کشت خرما مفید به شمار میروند، چرا که باعث شستن مقـداری از نمـک خـاک کـه مشکل اصلی مناطق خرما خیز است، می شود.
سه) رطوبت هوا: درخت خرما مناسب ترین درخت میوه اراضی خشک حاره است. در رطوبت نسبی بالا، میوه ها نرم و چسبنده می شوند اما در رطوبت نسبی پائین، میوه ها خیلی سفت و خشک می شوند.
چهار) باد: در مقایسه با سایر گونه های گیاهی، نخل خرما در مناطق بادخیز خسارت چندانی نمی بیند.
پنج) نور: از آنجا که خرما عمدتا در نواحی خشک و نیمه خشک وجود دارد تحمـل خـوبی در شرایط نور زیاد دارد.
شش) آب: مهمترین عامل محدود کننده کشت خرما می باشد. گرچه درخت خرما نسبت به خشکی و کم آبی مقاوم است اما به منظور تولید محصول با کمیت و کیفیت مناسب نیاز به آب فراوان دارد. به طور کلی میزان رطوبت خاک و نیاز آبی گیاه باید با هم متعادل باشند. درخت خرما این توانایی را دارد که خود را با مقادیری از رطوبت خاک که تحمل آن برای اکثر درختان امکان ندارد، عادت دهد. اما جهت محصول بهتر و بیشتر، به مقادیر فراوان آب نیاز دارد.
در صورتیکه کم آبی برای مدتی طولانی برای نخل اتفاق بیفتد، به تدریج برگهای مسن آن خشک میشوند تا آب موجود در آنها به مصرف جوانه انتهایی برسد.
به این نکته توجه داشته باشید که اگر گرده افشانی هم زمان با تنش آبی باشد، تاثیر منفی خواهد داشت. پس اول باید تنش آبی برطرف شده و سپس گرده افشانی انجام گیرد.
خاک مناسب:
از نظر نیاز خاکی، نخل خرما گیاهی کم توقع است. این گیـاه در هـر نـوع خـاکی از شـن خالص تا خاکهای سنگین رسوبی، که نیازهای اولیـه نخـل را بـرای اسـتقرار در خـاک فـراهم میکند و مواد معـدنی و آب مـورد نیـازش را تـأمین کـرده و دارای زهکـش و نسـبت بـه آب نفوذپذیر باشد قادر به رشد است. اغلب کارشناسان معتقدند بهترین نوع خاک برای نخل خرما خاکهای عمیق، زهکشدار با بافت نسبتاً سبک و دارای مواد آلی کافی و قـدرت نگهـداری آب کافی می باشد.
آبیاری باغ های تازه احداث :
بهترین طریقه آبیاری نخلستان های جدیدالاحداث در سیستم آبیاری سطحی آبیاری تشتکی است. در این روش با در نظر گرفتن اندازه نهال، تشتکی در اطراف آن درست می کنند و آن را با ایجاد جوی های فرعی به جوی اصلی وصل می کنند.
در اکثر مناطق دور آبیاری در نخلستانهای جدید الاحداث در ماه اول یک روز در میان و در ماه دوم دو روز در میان و در ماه سوم سه روز در میان و بعد از آن هفتهای یکبار است.آبیاری در زمستان هر ۱۰-۱۵ روز یکبار صورت می گیرد.
آبیاری نخل های مثمر:
در روش آبیاری سطحی در شرایط ایران به طور کلی نخلستان هایی که دارای خاک سبک می باشند، در تابستان ۷ـ۴روز و در زمستان ۳۲-۲۰ روز یکبار آبیاری می شوند و نخلستان هایی که دارای خاک سنگین هستند، در تابستان ۱۲ـ۷ روز یکبار و در زمستان ۳۰-۴۵ روز یکبار آبیاری میشوند.
گرده افشانی:
گرده افشانی خرما یکی از حساسترین کارهای نخل داری است که نقش بسیار مهمی در افزایش کمیت و کیفیت محصول دارد. در شرایط ایران فصل گرده افشانی از اواسط بهمن ماه تا اواسط اردیبهشت ماه به طول می انجامد.
گرده افشانی در نخل خرما به دو صورت طبیعی و مصنوعی انجام میشود.
گرده افشانی طبیعی :
این نوع گرده افشانی بوسیله باد و حشرات انجام می شود و از نظر اقتصادی قابل توصیه نیست زیرا: به مقدار زیادی نخل نر نیاز دارد و هم چنین وزش باد و فعالیت حشرات تابع شرایط جوی است.
گرده افشانی مصنوعی :
بوسیله انسان انجام می شود و به دو شکل سنتی و مکانیکی اعمال میگردد:
گرده افشانی سنتی:
- قراردادن خوشک های گل نر درون خوشک های گل ماده که یکی از متداول ترین روش های گرده افشانی در اغلب مناطق خرما خیز کشور می باشد.
- قراردادن دانه گرده درون پارچه و تکانیدن روی خوشه های ماده.
- قرار دادن قطعات پنبه آغشته به دانه گرده درون گل آذین ماده که این روش در کالیفرنیا مورد استفاده قرار گرفته است.
گرده افشانی مکانیکی:
جهت گرده افشانی مکانیکی از دستگاه گرده افشان استفاده میکنند.
مزایای گرده افشانی مکانیکی:
- عدم نیاز به صعود از درختان نخل خرما و سهولت عملیات گرده افشانی
- کاهش هزینه گرده افشانی
- عدم نیاز به کارگر ماهر
- کاهش میزان گرده مصرفی
- عدم خطر جانی جهت فرد گرده افشان
- راندمان کار بسیار بالاست.
زمان گرده افشانی :
در غالب ارقام خرما بالاترین مقدار محصول با گرده افشانی سه یا چهار روز بعد از باز شدن اسپات ماده حاصل میشود.
رطوبت گیری نیز باید از خوشه های نر انجام گیرد.
نکات کلیدی در مورد گرده افشانی خرما:
· گرده افشانی در ساعت ۱۰ صبح لغایت ۳ بعداظهر انجام شود.
· در صورتی که بارندگی ۳-۲ روز بعد از گرده افشانی به وقوع پیوست گرده افشانی تکرار گردد.
· در روش مکانیکی گرده افشانی باید حداقل دوبار و به فاصله ۲-۳ روز انجام شود.
· گرده افشانی مکانیکی به دلیل مزایای متعدد بر گرده افشانی سنتی ارجحیت دارد. بنابر این توصیه میشود از این روش استفاده گردد.
· در نقاطی که درجه حرارت در هنگام گرده افشانی پایین است از کیسه های کاغذ کرافت روی گل آذین های گرده افشانی شده استفاده شود ۱۰-۸ روز بعد برداشته شوند.
· تنک اول میوه خرما را میتوان با حذف یک سوم طول خوشه در ارقام با خوشک های بلند در هنگام گرده افشانی انجام شود.
· شکاف خوردن گریبانه ماده عالمت رسیدن آن و آمادگی جهت گرده افشانی است.
· هم زمانی رسیدن گل های نخل خرمای نر و ماده به ویژه در هنگامی که روش گرده افشانی سنتی می باشد، بسیار مهم است.
· گرده افشانی در اکثریت ارقام ۴-۲ روز بعد از پس از باز شدن اسپات انجام شود.
· استفاده از گرده خشک در مواردی نظیر سطح کاشت زیاد و وجود ارقام مختلف با تاریخ گل دهی متفاوت ضروری است.
· بهترین روش نگهداری گرده خشک قراردادن آن درون ظروف سر بسته بدون هوا در مجاور کلرید کلسیم و درون یخچال با درجه حرارت ۴-۵ درجه سانتی گراد است.
· میزان گرده مصرفی برای هر خوشه یک گرم از مخلوط دانه گرده است به همراه مواد همراه.
· استفاده از دانه گرده خشک تازه مؤثرتر است.
· اختالط دانه گرده سال قبل با دانه گرده سال جاری در مواردی که ناچار به استفاده از دانه گرده سال قبل هستیم توصیه می گردد.
روش های تنک کردن خرما:
· کاهش تعداد خوشه ها
· تنک کردن خوشه ها
· تنک کردن با استفاده از مواد شیمیایی
مناسبترین نسبت برگ به خوشه برای اکثریت ارقام خرما ۱۰ برگ به یک خوشه می باشد.
در کاهش تعداد خوشه ها رعایت دو نکته ضروری است:
.حذف خوشه های ضعیف و تلقیح نشده.
.رعایت تعادل خوشه ها روی درخت.
در شرایط ایران معمولا نخل کاران، تمام خوشه های ظاهر شده در دو سال اول را به منظور تقویت درخت حذف می کنند و در سال سوم تعداد محدودی خوشه ۲-۳خوشه نگهداری می کنند و به تدریج با افزایش سن درختان تعداد خوشه ها افزایش می یابد تا اینکه نهایتاً روی هر درخت ۱۰-۱۲خوشه نگهداری میکنند.
عمل تنک خوشه ها را می توان در دو مرحله انجام داد:
الف : زمان گرده افشانی: در این مرحله معمولا غلاف هایی که خیلی زود یا خیلی دیر ظاهر می شوند حذف می گردند.
ب: شش الی هفت هفته بعد از گرده افشانی: با در نظر گرفتن نسبت مناسب برگ به خوشه.
هرس نخل:
معمولا پنج نوع هرس در نخل خرما متداول است:
۱-هرس برگ ۲-هرس دمبرگ ۳-هرس خار ۴-هرس دم خوشه ها پس از برداشت ۵-حذف تنه جوش و پاجوش.
زمان هرس برگ خرما:
· هرس پس از برداشت محصول: در این مرحله برگ های خشکیده و برگ های آلوده به آفات و بیماری های نخل حذف می شوند.
· در زمان گرده افشانی: این کار به منظور سهولت در گرده افشانی انجام می شود.
· در زمان تنظیم و آرایش خوشه ها: (۸-۶ هفته پس از گرده افشانی) این نوع هرس به منظور رعایت نسبت مناسب بین برگ و خوشه و ایجاد فضای مناسب زیر خوشه ها جهت آرایش خوشه ها و همچنین سهولت درعملیات پوشش خوشه ها و برداشت آنها صورت می گیرد.
کودهای آلی:
مصرف کودهای آلی در خاک علاوه بر تأمین مقداری از عناصر غذائی مـورد نیـاز گیـاه ،باعث بهبود کیفیت فیزیکی خاک شده و در رشد و تکثیر موجودات زنـده ذره بینـی خـاک نیز نقش انکار ناپذیری دارد و موجب زنده نگـه داشـتن خـاک و افـزایش رانـدمان مصـرف کودهای شیمیایی میگردد. مسئله کاهش مواد آلی در خاکهای مناطق گرم و خرماخیز از اهمیت زیادی برخوردار است. بنابراین توصیه میشود حداقل هـر دو سـال یـک بـار، کود حیوانی پوسیده در پای درختان خرما پخش و با خاک مخلوط گردد. بهتـرین زمان مصرف کودهای حیوانی در اواخر زمستان میباشد.
کودهای مورد استفاده در آبیاری قطرها ی نیز، بایستی کود عناصر پرمصرف و کم مصرف باشد.
زمان مصرف کودهای شیمیایی:
به منظور به دست آوردن بهترین نتیجه از مصرف کودهای شیمیایی باید زمان مصرف کودها، با مراحل حساس در ایام رشد گیاهان منطبق گردد. بهترین زمان مصرف کودهای شیمیایی را در نیمکره شمالی (از جمله ایران) در ماه های بهمن (زمان گلدهی) و تیر ماه (زمان رشد و نمو تکامل میوه) پیشنهاد نموده است. همچنین گفته شده است که برای کودهای غیر نیتروژنی زمان مناسب بهمن ماه و اردیبهشت ماه و برای کودهای نیتروژنی بهمن ماه، اردیبهشت ماه و تیرماه است.
روشهای کوددهی در خرما:
1)روش دستی: کودها در مقادیر توصیه شده برای هر نخل توزین شده و به یکی از
دو روش زیر مصرف میشود.
الف) روش پخش سطحی (نواری): در پخش سطحی کودها در محل سایه انداز نخـل خرمـا به فاصله های مناسب از تنه نخل مصرف میشوند که این فاصله بستگی به سـن درخـت دارد .
ب) روش چالکود: در روش چالکود، تعداد 3-4 چاله به ابعاد تقریبی 40×40×40 در سـایه انداز درخت و به فاصله مناسب از تنه نخل حفر نموده و کـود مـورد نیـاز را همـراه بـا کـود حیوانی به درون چاله ها می ریزیم و سپس عمل آبیاری انجام میشود. .
2)روش کود آبیاری
(Fertigation): این روش زمـانی قابـل اسـتفاده اسـت کـه سیسـتم
آبیاری بر اساس مصرف کودهای شیمیائی طراحی شده باشد. انواع کودهای محلول در آب را
می توان با استفاده از این روش مصـرف نمـود . ایـن سیسـتم تغذیـه ، کـود را بـ ه
صـورت یکنواخت در اختیار گیاه قرار میدهد. در این روش بایستی کود در سیستم آبیاری
قطره ای تزریق شود.
نخل شامل حدود ۱۵۰۰ رقم در سرتاسر جهان است که حدود ۴۰۰ رقم آن از ایران گزارش شده است. کاشت نخل به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک، دارای ارزش اقتصادی و اجتماعی شناخته شده است.
خرما به شوری و خشکی خاک مقاوم است و در انواع خاکها قادر به زندگی است؛ با وجود این بعضی از گونه ها خاک های سنگین
تاکستان (انگور) و نخلستان (خرما) را در کنار یکدیگر در یکی از باغات شهرستان جهرم (واقع در استان فارس) مشاهده می کنید:
مطابق گزارش وزارت جهاد کشاورزی در سال 1390، مهمترین استان های تولید کننده خرما در ایران به ترتیب کرمان، بوشهر، خوزستان، سیستان و بلوچستان، فارس و هرمزگان می باشند.