یک گیاه سالم و قوی نقطه یخبندان پایین تری دارد. مصرف کودهای شیمیایی اصلی لازمه ی سلامتی گیاه است. به همان نسبت مصرف ریزمغذی ها در سلامتی و قدرت گیاه مؤثر و مهم تلقی می شود.
تجربه نشان داده که عنصر منیزیم در مقاومت مرکبات به سرما نقش مهم تری دارد.
بعضی از محققان مصرف سدیم را در ایجاد مقاومت های بیشتر مؤثر می دانند. در مناطقی که خطر سرما، درختان را تهدید می کند، نباید از کودهای ازته استفاده نمود.
این نکته هم حائز اهمیت است که یک گیاه ضعیف و آفت زده کمتر می تواند در مقابل سرما مقاومت نماید.
به طور کلی، حساسیت درختان خزان کننده به دمای سرمازدگی از مرحله تشکیل اولین غنچه به مرحله تشکیل میوه یا چغاله افزایش می یابد و در مرحله تشکیل میوه محصول، بیشترین احتمال صدمه وجود خواهد داشت.
معمولا خسارت سرمازدگی زمستانه نسبت به سرمازدگی دیررس بهاره کمتر است.
همچنین خسارت سرمازدگی زمستانه بیشتر روی درختان میوه خزان کننده و نیمه گرمسیری مانند زیتون اتفاق میافتد. در عرض های جغرافیایی بالاتر که زمستان ها خیلی سردتر است، پوست درخت و بافت های چوبی یا شکوفه ها یخ می زنند.
علائم سرمازدگی در درختان میوه شامل قهوه ای شدن سرشاخه ها، قهوه ای و سپس سیاه شدن کامل گل، سیاه شدن دم میوه، برنزی شدن رنگ برگ ها، ایجاد ترک روی پوست شاخه های محصولات زراعی یک ساله و دوساله و در صورت سرمای شدید ایجاد شکاف در تنه یا خشک شدگی آن است.
خسارت ناشی از سرمازدگی وارد شده به یک درخت میوه در شکل نشان داده شده است.
در زمستان های خیلی سرد بافت های چوبی شاخه ها آسیب می بیند یا تنه درخت یخ می زند.
در فصل بهار، مقاومت به سرما به علت بزرگ شدن غنچه ها و تشکیل گل ها کم می شود. گل های کاملا باز شده دارای آستانه های دمایی ببین -۳ تا -۱ درجه سلسیوس هستند.
سرمازدگی از نظر زمان رخ دادن، به دو نوع سرمازدگی بهاره و زمستانه و از نظر عامل ایجاد سرمازدگی به دو نوع سرمازدگی جبه های و تابشی تقسیم می شود.
در فصل بهار (سرمازدگی بهاره) و در سرمای زمستان (سرمازدگی زمستانه)، روی می دهد.
سرمای دیررس بهاره خیلی خطرناک تر از سرمای زمستانه است. خسارت های سرما در فصل بهار به درختان به ویژه به شکوفه ها بسیار بیشتر از خسارت های سرمازدگی در زمستان است و بیشترین آسیب ها به جوانه ها، شکوفه ها و میوه های تازه رشدکرده وارد می شود؛ اگرچه شاخه ها و برگ ها نیز تحت تأثیر قرار می گیرد.
گل ها و میوه های جوان حساس تر از میوه های رسیده هستند. با این حال، طول مدت این نوع سرمای بهاره کوتاه بوده و از چند ساعت تا حداکثر سه روز بیشتر نیست. با توجه به اینکه ریشه ها در داخل خاک فعال هستند، کمتر در معرض آسیب های ناشی
از سرمازدگی بهاره قرار می گیرند.
یک روش برای جایگزینی انرژی از دست رفته از گیاه در شب های یخبندان، سوزاندن توده های سوخت (جامد، مایع یا گاز) در انواع مختلف بخاری ها شامل بخاری های مایع سوز، بخاری های با سوخت جامد و بخاری های با سوخت پروپان و گاز طبیعی است.
شرایط آب و هوایی که برای افزایش کارایی بخاری ها مناسب است، عبارت است از هوای آرام و بدون وزش باد و وجود وارونگی دمای شدید.
بسیار اهمیت دارد که بخاری ها هنگامی که دمای هوا یک یا دو درجه بالاتر از دمای کشنده برای برگ ها، شکوفه ها یا جوانهها است، روشن شوند.
به کارگیری بخاری های بزرگ در باغ به هیچ وجه توصیه نمی شود. توزیع بخاری ها در باغ باید یکنواخت و تقریبا به ازای هر دو درخت یک بخاری و یا 100 تا 120 بخاری در هکتار برنامه ریزی شود. تقریبا در هر هکتار، 133لیتر تا 265 لیتر سوخت نیاز می باشد.
سعی کنید نواحی سردتر را در سطح باغ خود شناسایی کنید و بخاری های واقع در این نواحی را زودتر روشن کنید. برای دستیابی به یک دمای مناسب در باغات با وسعت بزرگ و یا مناطقی که تعداد کارگر برای روشن کردن بخاری ها کم هستند، باید روشن کردن بخاری ها را از کنار باغ به ویژه از طرفی که در مقابل باد قرار دارد شروع نمود.
به منظور گرم کردن هوای سرد، ورودی باغ توصیه می شود تعداد بخاری ها در طرفی که باد سرد وارد باغ و یا مزرعه می شود، بیشتر باشد.
در سرمازدگی درختان زیتون، میوه های بالغ از ارقام دیررس که برداشت نشده اند و در طول زمستان بر روی درخت می مانند، چروکیده شده و دم میوه در اثر یخبندان زمستانه یا بهاره، اغلب قهوه ای رنگ می شود.
برگ های جوان در اثر یخبندان زمستانه یا بهاره به رنگ سبز کمرنگ یا زرد ملایم درآمده و در نهایت پژمرده و خشک می شوند.
در برگ های بالغ، قسمت نوک برگ به سوی پایین خمیده می شود.
سرشاخه ها و شاخه های جوان از اندام های حساس به سرما و یخبندان می باشند که بر اثر سرما، بافت آن ها تغییر رنگ میدهند.
یخبندان همچنین ترک هایی را بر روی پوست شاخه های یک تا دو ساله ایجاد می کند.
زخم های حاصل از یخبندان روی تنه، شاخه و سر شاخه با آلودگی توسط موجودات ریز خسارتزا، از جمله قارچ ها و باکتری ها دنبال می شود.
با آسیب دیدن اندام های هوایی، تعادل رویشی گیاه به هم خورده و در بهار با فعال شدن جوانه های خفته در بخش های پایینی، نرک ها و پاجوش های فراوانی بر روی تنه رشد نموده و درخت حالت بوته ای به خود می گیرد که نیاز به هرس و اصلاح در گیاه را ضروری می سازد.
گردو از جمله محصولات باغی است که نسبت به سرمای دیررس بهاره حساس می باشد.
ارقام زود برگده بیشتر در معرض خطر سرمای دیررس بهاره و خسارت ناشی از آن قرار می گیرند.
یکی از مهمترین صفات در اصلاح گردو، دستیابی به ارقامی است که برگ های آن ها در بهار دیرتر باز شوند. اختلاف در برگدهی ارقام و ژنوتیپها قابل توجه بوده و ژنوتیپ هایی مانند Z53 و Serr زود برگده، و فرانکت و روند-د-مونتیگناک، از دیربرگده ترین ارقام بررسی شده در کشور میباشند.
در دهه 1380، سرمازدگی بهاره تقریبا باعث از بین رفتن بیش از 70 درصد محصول در ارقام زودبرگده گردیده در حالیکه در ارقام دیربرگده این مقدار کمتر از 20 درصد بوده است.
حساسیت به سرما با پیشرفت مراحل رشدی درخت افزایش می یابد. ارقام زود برگده علاوه بر سرما، بیشتر در معرض بیماری هایی همانند بلایت در گردو باشند.
در بین مشکلات اصلی کشت و پرورش درخت به در کشور، حساسیت قابل توجه نسبت به بیماری آتشک و حساسیت به کلروز آهن، قابل ذکر است.
درخت به، اگرچه نسبت به سرمای شدید زمستانه در عرض های شـمالی، حساسیت نشان می دهد. اما مشاهدات نشان داده این درخت حتی در مناطق مرتفع و سردسیر کشور، نظیر سمیرم در استان اصفهان و دماوند در استان تهران نیز در طول زمستان دچارسرمازدگی شاخه و تنه نمی شود.
در بین سه گونه عمده درختان میوه دانه دار شامل سیب، گلابی و به، درخت سیب مقاوم ترین و درخت به، حساسترین درخت نسبت به سرمای زمسـتانه محسوب می شود.
بر اساس یک تقسیم بندی، درخت به در مناطقی که افت دمای زمستانه آن از 23/5_ درجه سانتیگراد تجاوز نمی کند، قابل کاشت بوده و در مناطق سردتر با خسارت سرمازدگی زمستانه مواجه می شود.
خسارت سرمای بهاره برخلاف خسارت سرمای زمستانه، با توجه به دیرگلدهی،
در اغلب ارقام و ژنوتیپ های به کشور، کمتر گزارش شده است.
✅برای کنترل سرمای بهاره، میتوان از دود استفاده کرد.
دود سفید، مانند ابر عمل میکند و انرژی تشعشع یافته از زمین را که در طول شب، پخش شده، به زمین بر می گرداند.
✅بوتامیسول محصول کاملا اختصاصی، جهت پیشگیری و کاهش خسارات ناشی از انواع تنش های محیطی در محصولات زراعی، باغات و گلخانه ها است.
✔️حاوی 45 درصد اسید آمینه آزاد است که از هیدرولیز آنزیمی گیاهان به دست آمده است.
✔️بوتامیسول دارای درصد بالایی از اسید آمینه پرولین می باشد، که در هنگام تنش های محیطی باعث افزایش توان و مقاومت گیاه به تنش های خشکی، گرما، سرما، یخبندان و سمیت سموم می گردند.
✔️در سایر مراحل رشدی نیز می توان بوتامیسول را به صورت ترکیب با سموم و کودهای تغذیه ای استفاده کرد و رشد و عملکرد محصول را افزایش داد.
✔️در افزایش تشکیل گل و میوه، بهبود فرآیندهای رشدی و رسیدگی میوه ها بسیار موثر است.
✔️جهت افزایش مقاومت گل ها به سرمای بهاره، میتوان بوتامیسول را در مرحله تورم جوانه ها محلول پاشی نمود.
موضوع: راهکارهای مقابله با سرمازدگی باغات