نکات قابل توجه در کاشت و داشت گندم
پنجه زنی در گندم:
هر بوته گندم، چندین ساقه داشته و نخستین ساقه ای که از خاک بیرون می اید، موسوم به ساقه اصلی و ساقه های بعدی پنجه نامیده می شوند.
پنجه زنی در گندم پس از رسیدن گندم به مرحله 3 تا 4 برگی شروع می شود و هر پنجه تولید شده در شرایط رشد و نمو مساعد و مطلوب، می تواند یک خوشه تولید کند.
در شرایط طبیعی بیش از 70 درصد عملکرد دانه گندم را پنجه تشکیل می دهند. پنجه زنی، گندم را قادر به سازگار شدن گیاه در برابر شرایط محیطی مختلف می نماید. در شرایط رشد و نمو ضعیف و کمبود رطوبت و مواد غذایی، قدرت پنجه زنی کاهش مییابد. با تشکیل پنجه زیاد در شرایط مساعد، عملکرد بالقوه گندم نیز افزایش می یابد.
1. تاریخ کاشت
کاشت دیر هنگام موجب می شود تا گیاه در زمان پنجه زنی با آب وهوای گرم (بهار) و درجه حرارت بالا برخورد نموده و به سرعت از مرحله پنجه دهی عبور کند. در نتیجه دوره پنجه زنی کوتاه و تعداد پنجه ها کاهش می یابد. در بذر کاری دیر هنگام، گندم فرصت کمی برای تشکیل پنجه دارد و در نتیجه با کاهش تعداد خوشه در واحد سطح عملکرد دانه گندم نیز تنزل می یابد.در شرایط کشت زود هنگام، گندم فرصت بیشتری برای تشکیل پنجه دارد و ممکن است با تشکیل پنجه بیش از حد موجب رقابت شدید شده و با تخلیه سریع رطوبت خاک، احتمال کاهش عملکرد دانه بیشتر گردد. بنابراین تاریخ کاشت تاثیر زیادی بر تشکیل پنجه و در نهایت روی عملکرد دانه گندم دارد.
وقتی بذر گندم در دوره مطلوب کاشته شود، توان گندم در تشکیل پنجه های زیاد بیشتر می شود.
تعدادی از پنجه های تشکیل شده، به دلایل مختلف ممکن است از بین بروند و قادر به تولید خوشه نباشند.
اگر در طی فصل پائیز، پنجه خیلی کمی تشکیل شود، ممکن است در فصل بهار پنجه های اضافی بوجود می آید که این پنجه ها کارایی خیلی کمتر نسبت به پنجه های تشکیل شده در پائیز دارند.
پنجه ها هر چه دیر تر و نزدیک به بهار تشکیل شوند، خوشه های کوچک تولید می کنند و شاخص برداشت کمتری دارند.
🌾بنابراین تاریخ کاشت تاثیر زیادی بر تشکیل پنجه و در نهایت روی عملکرد دانه گندم دارد.
2. میزان بذر مصرفی و عمق کاشت:
میزان بذر با تراکم رابطه مستقیم و با پنجه زنی رابطه عکس دارد. بدین مفهوم که هرچقدر میزان بذر مصرفی بیشتر از حد استاندارد باشد، تراکم در مزرعه افزایش و پنجه دهی کاهش پیدا می کند. همچنین کاشت عمیق بذر موجب کاهش پنجه می شود.
3. شرایط جوی:
بهترین وضعیت جوی برای پنجه زنی هوای سرد ابری می باشد.
4. رطوبت:
تامین رطوبت مناسب و آبیاری در حد نیاز گیاه رابطه مستقیمی با تولید پنجه دارد. چنانچه مزرعه در زمان پنجه زنی دچار تنش خشکی و کاهش رطوبت در خاک شود، پنجه زنی متوقف می شود.
5. کودهای پایه:
فراهم بودن عناصر غذایی در زمان پنجه دهی خصوصاً کودهای پایه از جمله نیتروژن نقش بسزایی در تولید پنجه ایفاء می کند.
6. آفات وبیماری ها:
وجود آفات وبیماری ها از جمله قارچ های عامل پوسیدگی ریشه باعث کاهش سطح سبز مزرعه وتوقف پنجه دهی می شوند با ضدعفونی بذور میتوان از خسارت این عوامل تا حد زیادی کاست.
