بذور
تولید دانه ، بنیاد کشاورزی اولیه و تمدنهای بعدی را تشکیل داد. زمانی که بشر کشت ، برداشت و نگهداری بعضی از گیاهان علوفه ای را برای تأمین نیاز زمستانی آموخت،کوچ نشینی را رها کرده و اقامتگاههای دائمی را برای خود برگزید. کلیه تمدن های مهم تاریخی بر اساس کشت غلات بوجود آمده اند،چون غلات غذای مردم را تشکیل می دادند و به راحتی قابل انبار کردن بودند.هرگاه روز یا روزهائی ناگهان غلات از زندگی روزانه ابنای بشر و تغذیه دامها و طیور حذف شود چه وضع و ماجرایی پیش می آید؟ اینکه اولین دانه گندم ،جو و…. بطور دقیق در چه سرزمینی روئیده ،معلوم نیست و پاسخ به آن اگر غیر ممکن نباشد چندان آسان هم به نظر نمی رسد .هر چند مکان و زمان تشکیل اولین جوامع بشری را نمی دانیم ولی از قرائن و شواهد موجود چنین بر می آید که در سایه عنایت الهی فلات پر برکت ایران یکی از مراکز اجتماعات اولیه بوده و در هزاره چهارم پیش از میلاد در جنوب غربی این سرزمین یعنی ایلام وخوزستان و لرستان، پشتکوه و جبال بختیاری امروز مرکزیتی بوجود آمده و در هزاره سوم (پ.م) دشت غنی بین النهرین نیز عهد تاریخی خود را همگام با پیشرفتهای اجتماعی و دیگر شئون زندگی آغاز کرده است.
بذر مهمترین و اساسی‌ترین بخش گیاه است که در بازسازی،حفظ و انتقال مواد ژنتیکی گیاه و همچنین مکانیسم های پراکنش،تکثیر و بقای گیاه در شرایط بسیار سخت نقش اساسی دارد. قسمت اعظم غذای انسان( بیش از 50% انرژی تنها بوسیله غلات به عنوان منبع عمده هیدرات کربن و لگومها به عنوان منبع عمده پروتئین گیاهی)، حیوانات و پرندگان را بذر ها تشکیل می دهند . علاوه بر اینها بذور دارای مصارف متعدد داروئی ، صنعتی و تجاری می باشند. توسعه تمدن بشری با شناخت، جمع آوری و کاشت بذر آغاز و همزمان کوچ نشینی به استقرار در مکانهایی که استعداد کشاورزی داشتند تبدیل شد.
دسترسی به بذر ارقام اصلاح شدة گیاهان زراعی ودارای کیفیت بالا در کنار ماشین آلات مدرن ،بهبود کودهای شیمیایی و روشهای مناسب مبارزه با آفات و علفهای هرز ، انقلابی را در 50 سال گذشته در کشاورزی بوجود آورده است.صنعت بذر با گسترش توان تولید ، افزایش راندمان ، سرعت تولید ارقام جدید و حفظ خلوص ژنتیکی این ارقام ، نقش حیاتی در این انقلاب بر عهده داشت.نیاز کشاورزان به بذر ، همه ساله افزایش می یابد.بر اساس برآوردهای بعمل آمده تنها کشاورزان آمریکای جنوبی سالیانه بالغ بر دوازده میلیارد پوند 5443104تن بذر انواع گیاهان زراعی ، سبزیجات،گیاهان و درختان را مصرف می کنند.
روشهای صحیح تولید بذر اثر زیادی بر
روی مقدار محصول می گذارد. تولید مقدار محصول در واحد سطح در هر نوع گیاه بستگی به
شرایط تکنیکی زراعی ، تأمین آب ، مقدار آب ، تأمین مواد غذائی و از همه مهمتر
رسیدن به مقدار مناسب بوته در واحد سطح و نیز تولید هر گیاه دارد.تعداد کم گیاه و
تراکم در متر مربع می تواند دلایل مختلفی داشته باشد،ازجمله این دلایل کیفیت
نامناسب بذر است. کیفیت مناسب بذر ونهال اثرات مختلفی هر مقدار محصول دارد.مثلاّ
گیاهان بیمار و یا صدمه دیده فیزیولوزیکی سیب زمینی حتی در شرایط محیطی مناسب هم
نمی توانند محصول دلخواهی را تولید نمایند.در ضمن بذر و نهال های بیمار باعث
انتقال بیماری نیز می گردند.گیاهانی که از بذور صدمه دیدة فیزیولوژیک تولید می
شوند دارای رشد کم بوده و بذوری را که تولید می کنند دارای قدرت حیاتی پایین می
باشند.البته استفاده از روشهای نامناسب در برداشت و خشک کردن هم اثر زیادی بر روی
قدرت حیاتی بذر داشته که به مرور زمان قدرت جوانه زدن گیاه را نقصان می دهد و باعث
تولید انبوه گیاهان ناقص نیز می شود.
این نوع گیاهان
ناقص در کشت اصلی به عنوان علف هرز به علت استفاده از مواد غذایی ، و نیز جلوگیری
از تابش نور به گیاه اصلی باعث کاهش محصول می گردند.این گیاهان حتی بوسیلة علف کش
هم قابل کنترل نمی باشند.اثرات منفی این گونه گیاهان حتی در مقایسه با علفهای هرز
بیشتر بوده و درصد کاهش محصول که از طریق وجود این گیاهان در کشت اصلی حاصل می شود
بین 20-5 درصد برآورد گردیده است. اثر عوامل مؤثر و صحیح در
کشاورزی بخصوص در مورد بذر و نهال قابل ملاحظه است.قبل از اینکه گیاه از نظر رشد و
نمو مورد تأیید قرار گیرد ، مرحله امتحان پیش تکثیری در مدت کوتاه می تواند راه
تولید صحیح را زودتر به هدف برساند.
از دیگر شرایط پیشرفت در کاربه نژادی بذر، برنامه ریزی در تولید
و تهیه مناسب انواع آن است.انتخاب انواع گیاهان مناسب برای مکانهای مختلف در
برنامه ریزی به نژادی و در سالهای طولانی اهمیت زیادی دارد.این انتخاب مناسب باعث
می گردد که در سالهای متمادی حدود 30-5 درصد بر افزایش محصول مؤثر باشد.در واحدهای
کشاورزی جدید برخلاف واحدهای قدیمی به تولید دقیق و مناسب بذر از نظر کیفی بیشتر
توجه می شود .
