✔️توجه به درجه سمیت آفت کش
✔️میزان قابلیت ابقای سم
✔️عوامل بیولوژیک در طبیعت
✔️سازگاری با محیط
✔️عدم تاثیر روی پوشش گیاهی
✔️غلظت سم
✔️تاثیر روی تمام مراحل رشدی آفت
✔️حشره کش های آلی کلره
✔️حشره کش های آلی فسفره
✔️حشره کش های آلی کاربامات
✔️حشره کش های آلی گیاهی
✔️حشره کش های معدنی
✔️حشره کش های گوگرد دار
✔️سموم تدخینی
کنه کش و حشره کش غیر سیستمیک با اثر تماسی و گوارشی است که در ایران بـرای کنتـرل کنـه زنگ مرکبات و مینوز برگ سبزیجات توصیه شده است و قادر است در برگ گیاهان نفوذ کند و طیف وسیعی ازآفات و مراحل متحرک کنه های نباتی را کنترل کند.
✔️استفاده از سموم به صورت متناوب(انتخاب سموم از گروه های مختلف مقاومت)
✔️استفاده از سموم کم دوام و حداقل دوز توصیه شده برای بالا بردن فراوانی فنوتیپ های حساس در جمعیت
✔️کاربرد آفت کش در یک مرحله به خصوص از زندگی آفت
✔️استفاده از سینرژیت ها برای کاهش اثر مکانیزم های سم زدایی
✔️استفاده از سموم اختصاصی و ایمن تر برای دشمنان طبیعی
✔️اعمال مدیریت تلفیقی آفات
بروز مقاومت در آفات در اثر کاربرد سموم:
✔️در هر جمعیت انبوهی در مقیاس زیاد، افرادی وجود دارند که دارای ژن های منحصر به فردی هستند. مثلا ممکـن است در میلیون ها موجودی که تحت سمپاشی قرار می گیرند، افـرادی وجـود داشـته باشـند کـه در اثـر آفـتکش مصرفی از بین نروند.
✔️چنین افرادی در اثر انتخاب مداوم و یا در اثر فشار انتخـاب بـه تـدریج تکثیر یافته و زمانی جمعیت چشمگیری را به وجود می آورند، که به راحتی قابل رویـت و تشـخیص خواهنـد بـود.
✔️بدین ترتیب در افراد این جمعیت مقاومت ظاهر گشته اسـت. بسیاری چاره این کـار را در مصـرف بیشـتر آفـتکش، تعویض آفتکش و یا اختلاط و تناوب آفتکش می دانند. اما در اینجا نیز بیوتیپ های مقاوم به دوز بالاتر و یا آفتکش جدید پیدا می شود و کار را پیچیده تر می سازد. امروزه در هر گروه از آفتکش ها اعم از حشره کش، قارچ کـش یـاعلفکش بیوتیپ های مقاوم در نقطه ای از دنیا یافت شده است.
✔️جالب این که برخی از این مقاومت ها تنهـا 3 تـا 5سال پس از معرفی آفتکش جدید گزارش شده است.
موارد درج شده بر روی برچسب های آفت کش ها:
✔️نام عمومی آفت کش، نام تجاری و فرمولاسیون آفت کش
✔️نام شیمیایی آفت کش
✔️نوع آفت کش و نحوه جذب
✔️میزان ماده مؤثره
✔️درجه خطر ماده موثره
✔️میزان سمیت خوراکی برای موش صحرائی
✔️موارد مصرف و میزان مصرف
✔️مدیریت کاربرد آفت کش
✔️طریقه مصرف آفت کش
✔️حداقل زمانی فاصله برداشت (دوره کارنس)
✔️سمیت برای محیط زیست
✔️احتیاطات لازم
✔️علائم مسمومیت، کمک های اولیه، پادزهر
✔️شرایط نگهداری آفت کش
✔️درج علائم خطر
در حال حاضر پوسیدگی میوه انار در انبار یا در مراحل بازاررسانی، مهمترین مشکل انبارداری و مانع عمده صادرات میوه انار محسوب میگردد. بیش از 25 گونه و جنس قارچ یا باکتری به عنوان عامل پوسیدگی و ترشیدگی میوه انار ازسراسر جهان گزارش شده است.
گونه های مختلف قارچ های آسپرژیلوس و پنیسیلیوم مهمترین این بیمارگرها می باشند.
✔️حشره کش،
✔️حلزون کش،
✔️قارچ کش،
✔️علف کش،
✔️جلبک کش،
✔️موش کش،
✔️کنه کش،
✔️نماتد کش،
✔️باکتری کش
توصیه مقدار سم مورد نیاز در سمپاشی گیاهان زراعی بر حسب واحد وزن یا حجم در واحد سطح، یعنی گـرم یا کیلو گرم در هر هکتار و یا لیتر یا میلی لیتر در هکتار
و برای سمپاشی درختان بر حسب وزن یا حجم سم در حجم مشخصی از آب یعنی گرم یا کیلوگرم در هزار و یا میلی لیتر یا لیتر در هزار.
برای آن که پس مانده های آفت کش ها، بر اثر عوامل طبیعی تجزیه شده و مقدار آن ها در سطح میوه و سبزی ها کاهش یابد، لازم است بعد از آخرین سمپاشی چند روزی محصول برداشت نشود. به این فاصله زمانی دوره کارنس گفته می شود.
تعداد روزهای این دوره بسته به نوع سم و نوع گیاه متفاوت است. رعایت کارنس بخصوص برای میوه هایی که به مصرف تازه می رسند و همین طور سبزی ها و جالیز اهمیت حیاتی دارد.
❌در کشور ما زارعین و باغداران توجه لازم را به این مهم ندارند. چه بسیار دیده می شود که مثلاً محصول خیار را تنها یک روز بعد یا حتی همان روز سمپاشی، برداشت و روانه بازار می کنند. در صورتی که قبل از برداشت محصولاتی مانند خیار حداقل 7 - 3 روز باید کارنس رعایت شود.
✅عوامل زنده:
✔️حشرات، قارچ ها، باکتری ها، ویروس ها، نماتدها، علف های هرز و ....
✅عوامل غیر زنده:
✔️کلیه تنش های محیطی وارده به گیاه، سرمازدگی، بادزدگی، کمبود مواد غذایی.
✅هر سم سه نام دارد:
1️⃣نام عمومی:
✔️هر ترکیب آفت کش معمولاً دارای یک نام عمومی است. این نام توسط موسسه سازنده سم پیشنهاد شده و سپس توسط موسسه استاندارد جهـانی (ISO) مـورد تاییـد قـرار گرفته است.
نام عمومی اطلاعاتی در مورد ساختار شیمیایی سم به ما نمی دهد.
2️⃣نام تجارتی یا نام فرمولاسیون:
✔️اسامی تجارتی برای هر سم که معمولاً متعدد هستند.(کارخانـه جات مختلف- فرمولاسیون های مختلف).
حرف اول نام تجارتی معمولاً بزرگ نوشته می شـود. علامت R روی نام تجارتی مخفف کلمه Rigestered یا ثبت شده است.
3️⃣نام شیمیایی:
✔️نام شـیمیایی بـر اسـاس قـوانین اتحادیـه بـین المللـی شـیمی محـض وکاربردی (IUPAC) انتخاب می شود و در حقیقت بیان کننده اجزاء تشکیل دهنده ساختار شیمیایی ترکیـب آفـتکش و نحوه قرار گرفتن اتم ها نسبت به هم است.
✅بین آفت کش و سم تفاوت وجود دارد. سم هر ماده ای است که روی موجودات زنده اثرات زیان بار دارد.
✔️هـرماده ای که روی موجودات زنده اثر بگذارد را نمی توان به عنوان آفت کش مصرف نمود. مثلا بسیاری از ترکیبات آلـیو معدنی سم هستند ولی شرایط لازم یک آفت کش را ندارند، در عین حال باید گفت بسیاری از آفت کش هـا سم هستند.
✔️در حقیقت بسیاری از آفت کش ها از بین ترکیبات سمی انتخاب می شوند و در اغلب موارد بـویژه در سـالهای اخیر آفت کش ها به گونه ای برگزیده می شوند که در دوزی که برای آفت ( هدف) سمی هستند برای انسـان،جانوران اهلی و بندپایان مفید سمی نباشند.
✅خرد کردن و زیر خاک بردن بقایای گیاهی مزارع پنبه.
✅شخم عمیق و آب تخت زمستانه جهت از بین بردن شفیره های زمستان گذران(در صورت وجودشرایط اب و هوایی) پس از برداشت مزرعه برای کاهش شفیره های زمستان گذران.
✅کشت بذور دلینته و زودرس پنبه
.
✅کشت به موقع تا فنولوژی مناسب گیاه با پیک جمعیت آفت دریک زمان قرار نگیرد.
✅ضدعفونی بذور با سموم توصیه شده.
✅وجین به موقع و مبارزه با علف های هرز تابستانه و زمستانه مزرعه( گاو پنبه و تاج خروس) و حاشیه آن جهت جلوگیری از جلب و انتقال آفات به داخل مزرعه و تولید و بقای نسل آفات زمستانگذران.
✅استفاده از هورمون تنظیم کننده رشد ونمو در تیر و مردادماه در مزارع پنبه.
✅استفاده از برگ ریزها در شهریور ماه و اوایل مهرماه در مزارع پنبه.
✅قطع آبیاری در اوایل مهر ماه
لاروهای این آفت از برگ های جوان، غوزه ها و بذور گیاهان میزبان خود تغذیه می کند.
لاروهای جوان پس از خروج از تخم ابتدا ازجوانه های انتهایی و برگ های تازه تغذیه نموده، سپس به غنچه، گل و قوزه حمله کرده و با سوراخ کردن قوزه ها و ورود به داخل آنها از الیاف پنبه تغذیه کرده و همچنین غوزه هایباقی مانده، طول الیافشان کوتاه، کثیف شده و ارزش اقتصادی خود را از دست می دهند.
این کرم در بالای غوزه ی پنبه سوراخی ایجاد نموده و قسمتی از بدن خود را داخل آن کرده و قسمت خلفی را روی جدار خارجی غوزه معلق نگه میدارد و فضولات سبز رنگ خود را در حوالی قاعده غوزه ها پراکنده می سازد.
✔️هر لارو۲۰-۱۶ غنچه و غوزه را می تواند مورد حمله قرار دهد.
کرم قوزه پنبه یکی از آفات مهم پنبه، توتون، گوجه فرنگی، یونجه، خشخاش، کنف، شبدر، ذرت، نخود،کنجد، بادمجان، سویا، لوبیا، ذرت خوشه ای، کدو و شاهدانه می باشد . بسیار پلی فاژ بوده و در دنیا بیش از۷۰ گونه گیاه میزبان برای آن گزارش شده است.
خسارت توسط لاروهای این آفت ایجاد می شود که از برگ های جوان، قوزه (کرم قوزه پنبه، کرم قوزه گلرنگ)، بلال، میوه(میوه گوجه فرنگی)، غلاف بذر(کرم پیله خوار نخود) گیاهان میزبان خود تغذیه میکند.
این آفت به دامنه وسیعی از گیاهان به خصوص خانواده های
Cucurbitaceae (کدوییان)
(لگوم ها یا حبوبات) Leguminose
(بادمجانیان)Solanaceae خسارت میزنند.
مهمترین سبزیجاتی که به عنوان میزبان شناخته میشوند شامل لوبیا،بادمجان، فلفل، سیب زمینی، کدو، گوجه فرنگی، خیار و کاهو می باشند.
در ایران مگس های مینوز در نقاط مختلف کشور به ویژه در مناطق جنوبی فعالیت داشته و از آفات مهم سبزیجات و حبوبات محسوب میشوند.